Банкны тухай дахиад л дуулиан. “Зоос”, “Анод”
банкны дуулиан намжаагүй байтал “Ху­дал­даа, хөгжлийн банк дам­пуурах
гэж байна, 50 саяас дээш төгрөгийн хадгаламж эзэм­шиг­чид нь шүүхэд
хандах гэж байна” гэсэн мэдээлэл гараад байна. Тус банкны зүгээс энэ бол
ташаа мэдээлэл хэмээн мэдэгдэл гар­гасан. Яг ямар асуудлаас болж ийм
яриа гарсан талаар илүү мэдээлэл хүргэхийг зорилоо. Оргүй хоосноос цуу
яриа дэгд­дэггүй гэдэг хардлагын үүднээс… Ингээд энэ талаар Худалдаа
хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захи­рал Б.Мэдрээгээс тодрууллаа.

Б.Мэдрээ: Нэг хүний араншингийн асуудал болохоос биш
нийтийг хамарсан зүйл биш

-Худалдаа, хөгжлийн
банкны талаар сүүлийн үед гараад байгаа ярианы талаар та мэдэж байгаа
байх. Танай банкнаас мэдэгдэл гаргасан байна лээ. Гэхдээ танаас яг ямар
асуудал үүсээд байгаа талаар асуумаар байна л даа. Тухайлбал, 50 сая
төгрөгөөс дээш хадгаламжтай иргэдийг гэрээ ёсоор сар бүрээр хүүг нь
тооцох ёстой мөртлөө, зур­гаан сараар хүү бодсон. Хад­галамж эзэмшигчид
шүүхэд хандах гэж байгаа гэсэн мэдээ­лэл гарсан. Хэдэн хүн гомдол
гаргаад байгаа юм бэ. Хүү бодохдоо танай ажилтнууд алдаа гаргасан юм уу?

-Иргэн О 2008 оны арван­нэгдүгээр сард
хадгалам­жийн­хаа хүүг зургаан сараар сунгасан. Гэрээн дээр өөрөө гарын
үсгээ зурсан. Ингээд жилийн дараа ирж манайд гом­дол тавьсан. Тухайн үед
дэлхийн санхүүгийн зах зээл хямарч, иргэд айдастай байсан. Иргэдийн
хадгаламжийг баталгаажуулах тухай хууль гараагүй байсан. Иргэд айдастай,
зарим нь хад­галамжаа татах, эсвэл хадгалам­жийн хугацаагаа багасгаж,
урьд нь 12 сарын хадгаламж нээлгэдэг байсан хүн зургаан сар болгож
байсан үе.

Тэгээд өөрөө 12 сараар хад­галамжаа
сунгуулсан гэж бодсон бололтой юм. Нэгэнт гэрээн дээр гарын үсэг нь
байгаа болохоор манай дотоод аудитынхан бичиг баримтаа эргэж нягтлаад
хариу өгсөн. Банкны хүүг  Банкны нягтлан бодох бүрт­гэлийн олон улсад
стан­дарч­лагдсан прог­раммаар боддог. Тийм болохоор иргэн О-гийн
хадгаламжийн хүүг ингэж бодно гэж тусгаарлаж үзэх ч боломж байхгүй.
Өөрийнх нь хувь хүний араншин нөлөөл­сөн байх. “Ерөнхий сайд Бат­болдод
мэдэгдэнэ, банкийг чинь дам­пууруулна, сонин хэвлэлийнхэнд хандана” гэж
энгийн хэлээр бол хуурай агсарсан юм билээ. Тэгээд л хувийнхаа
араншингаар Худалдаа хөгжлийн банкны удирд­лага Сангийн яамны
удирдлагатай нууцаар уулзсан, удахгүй энэ банк дампуурах гэж байгаа
гэхчи­лэн баахан хачир хужир нэмээд сонин хэвлэлд бичүүл­сэн юм байна
лээ. Нэгийгээ сайн явж байхад янз бүрийн зүйл ярьж, хөөргөж, дэвэргэдэг
монголчуудын тамын тогооны үлгэр л юм даа.

-Банкны
салбар бол мэдээж эмзэг байдаг, ганц­хан хүний яриа, араншин­гаас бараг
л банкны сал­барыг нийтэд нь хөндлөө гэмээр ийм үйл явдал үүслээ гэж
үү? 2008 онд гэрээгээ сунгаад жилийн дараа гомдол гаргасан гэхээр бараг
өнгөрсөн оны сүүлээр өрнөсөн үйл явдал болох нь. Яагаад одоо энэ асуудал
ийм хүчтэй гарч ирэв. Банкны асуудлыг дэвэргэх гэсэн зохион
байгуулалттай явуулга байна уу?

-Ганц хүн л ийм
гомдол гаргасан, буух эзэнтэй, буцах хаягтай яриа болохоор би бүх
нийтийг хамруулаад банкийг бусниулах гэсэн санаа байна уу гэхгүй байна л
даа. Аливаа байгууллагад санал, гомдол гардаг. Түүнийг манай дотоод
аудит хянаж шалгаад хариу өгдөг, алдаа гарвал засч сайж­руулахаар
ажилладаг. Дотоод аудит ажиллаад хариуг нь өгсөн хугацаа л ингэж таарав
уу гэж бодож байна.

-Дээр та цухас дурдлаа.
Сангийн яам, Монголбанкны удирдлагатай нууцаар уулзсан гэж хачир нэмсэн
гэж. Энэ талаар тайлбар хэлнэ үү?

-Энд Сангийн
яам гэж дурд­сан байгаа. Банкны ажиллагаанд хяналт тавьдаг байгууллага
нь Сангийн яам биш, төв банк. Удирдлагуудтай уулзсан гэхээр Сангийн
яамны сайд, дэд сайд, төрийн нарийн бичиг, банкны талаасаа бол гүйцэтгэх
захирал намайг хэлж байгаа биз. Тэгэхээр Мэдрээ гэдэг хүн сайд, дэд
сайд, төрийн нарийн бичгийн даргатай уулзаагүй гэж хэлмээр байна.

Б.Лхагвасүрэн: Худалдаа хөгжлийн банкны үйл ажиллагаа
хэвийн байгаа

Худалдаа, хөгжлийн банк­ны
болон сүүлийн үед анхаарал татаж буй асуудлаар Монголбанкны Хяналт
шалгалтын газрын захирал Б. Лхагвасүрэнгээс тодрууллаа.

-Худалдаа хөгжлийн банк­ны хадгаламж эзэм­шигч
гомдолтой байгаа гэсэн мэ­дээлэл гарсан. Төв банкны хувьд энэ талаар
ямар мэдээлэлтэй байгаа вэ? Арилжааны банкуудад хяналт тавьдаг эрх бүхий
байгуул­лагын хувьд Худал­даа хөгж­лийн банкны байдал ямар байгаа
талаар албан мэдээлэл өгнө үү?

-Монгол Улсын
банкны системээр нийт 1,7 сая хүн үйлчлүүлдгийн хувьд, хувь хүмүүсээс
янз бүрийн гомдол гардаг. Тухайн хүмүүс ма­найд хандаж шалгуулдаг.
Хад­галамжтай холбоотой гомдлын хувьд ихэнхдээ өөрс­дийнх нь анхаарал
бол­гоомжгүй байдал, буруу ажил­лагаа нөлөөлсөн зүйл байдаг. Төв банкны
зүгээс өнгөр­сөн оны сүүлчээр арил­жааны банкуудад ээлжит шалгалтаа
хийж, энэ оны хоёр­дугаар сард Бодлогын зөвлөлийн хурал­даанаар
хэлэлцсэн. Худалдаа хөгж­лийн банкны хувьд үйл ажил­лагаа хэвийн гэсэн
дүгнэлт гаргаж, зөвлөмж хүргүүлсэн. Иймд тус банкны хувьд бол­гоомжлол,
түгшүүр төрүүлэх асуудал байхгүй. Үйл ажил­лагаа хэвийн, оны эхний
нэгдүгээр сарын статистик мэдээгээр мөнгөн хөрөнгийн эргэлт 185 тэрбум
төгрөг, Монголбанкны үнэт цаас хэлбэрээр 79 тэрбум төгрөг байна.
Тэгэхээр бол­гоомж­лол төрүүлэх зүйл байхгүй гэдгийг хэлмээр байна.

-Анод банкийг татан буулгах талаар албан ёсны
шийдвэр гараагүй байгаа. Хэзээ тодорхой болох бол?

-Монголбанкны Ерөн­хий­лөг­­чийн тушаалаар Анод бан­кинд
Эрх хүлээн авах багийг 2009 оны ар­ван­­нэг­дүгээр сарын 30-наас
то­милон ажилуулсан. Банкны тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу Эрх
хүлээн авагч нь гурван сарын дотор тухайн бан­кийг татан буулгах, эсвэл
бан­кинд бүтцийн өөрч­лөл­тийн төлөвлөгөө хэрэгжүүлэх са­налаа оруулж
ирэх үүрэг­тэй. Эрх хүлээн авагчийн сана­лыг 30 хоногийн дотор
Мон­голбанк авч хэлэлцээд шийд­вэрээ гаргах учиртай. Энэ гуравдугаар
сардаа багтаж шийдвэр гарах болно.

А.ТУЯА