Зангиа Портал ХХК нь бизнесийн байгууллагуудын мэдээлэлд үндэслэн цалин хөлсний судалгааг жил бүр боловсруулан гаргадаг бөгөөд 2021 оны судалгаанд нийт 143 компани хамрагдсан байна.

Судалгааг 2018 оноос эхлэн боловсруулан гаргаж байгаа бөгөөд энэхүү судалгаа нь Монгол улсын хэмжээнд салбар болон албан тушаал нэг бүрээр нарийвчлан гаргадаг цогц судалгаа юм.

Судалгааны үр дүнгээс хүргэвэл:

Цалин хөлсний судалгааг эдийн засгийн үйл ажиллагааны 8 салбараар хийсэн бөгөөд дундаж цалинг салбараар харвал уул уурхайн салбарын дундаж цалин хамгийн өндөр байгаа бол үйлдвэрлэлийн салбарын дундаж цалин хамгийн бага байна.

Нийт дундаж цалин /салбараар/

Ажиллагсдын дундаж цалинг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар 2019 оны дундаж цалинтай харьцуулахад барилга болон хүнсний үйлдвэрлэлийн салбаруудын дундаж цалин хамгийн өндөр өсөлтийг үзүүлсэн байна.

График 1. Нийт дундаж цалин /салбараар/

Мөн судалгааны мэдээлэл цуглуулах асуулга нь ажиллагсдын үндсэн цалингийн мэдээллээс гадна тогтмол, тогтмол бус урамшууллын мэдээллийг агуулдаг. Урамшуулал, нэмэгдэл олгодог байгууллагуудыг эзлэх хувиар нь авч үзвэл тогтмол урамшууллыг нийт байгууллагуудын 31%, гүйцэтгэлд суурилсан урамшууллыг 56%, борлуулалтын урамшууллыг 59%, нэмэгдэл хөлсийг 25%, нэмэгдлийг 28%, хоол унааны нэмэгдлийг 78% нь олгож байна.

Нийт дундаж цалин /албан тушаалын ангиллаар/

Дундаж цалинг албан тушаалын ангиллаар харвал удирдлагын шатны ажиллагсдын дундаж цалингийн өсөлт хамгийн бага буюу 3%-ийн өсөлтийг үзүүлсэн бол энгийн ажил хөдөлмөр эрхлэгчдийн дундаж цалин 30%-аар өсч хамгийн өндөр өсөлтийг үзүүлсэн байна.

График 2. Нийт дундаж цалин /албан тушаалын ангиллаар/

Мөн байгууллагын цалин хөлсний бодлогод нөлөөлж болзошгүй хүчин зүйлсийг гадаад болон дотоод хүчин зүйлс гэж хоёр ангилан авч үзсэн. Улсын хэмжээнд инфляц, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлт, ажилгүйдлийн түвшин зэргийг гадаад хүчин зүйлс гэж үзсэн.

Гадаад хүчин зүйлс.

Тухайн улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн өсөхөд иргэдийн дундаж цалин дагаж өсөх хандлагатай байдаг. Иймд улсын дундаж цалин болон дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хоорондын хамаарлыг тооцож гаргасан. Улсын дундаж цалин болон ДНБ-ийн хамаарлын коэффициент 0.76 байгаа нь ижил хамааралтай буюу энэхүү хамаарал хүчтэй байгааг илэрхийлж байна. Өөрөөр хэлбэл ДНБ өсөхөд дундаж цалингийн хэмжээ дагаж өсдөг байна.

Харин ажилтны ажилласан жил, боловсролын түвшин, албан тушаалын зэрэглэл болон онцлогийг дотоод хүчин зүйл гэж үзсэн.

Дотоод хүчин зүйлс.

Бүх шатны ажиллагсдын дундаж цалинд боловсролын түвшин дараах нөлөөг үзүүлж байна. Бүрэн дунд боловсролтой ажиллагсдын дундаж цалинг 100% гэж үзвэл техник болон мэргэжлийн боловсролтой ажиллагсад 7%-аар бага бол бакалавр зэрэгтэй ажиллагсад 24%, магистр зэрэгтэй ажиллагсад 90%, доктор зэрэгтэй ажиллагсад 52 хувиар тус тус илүү байна. Үүнээс үзвэл боловсролын түвшин ахих тутамд цалин хөлс нэмэгдэж байна.

Харин ажилласан жил цалин хөлсөнд дараах байдлаар нөлөө үзүүлж байна.

5 хүртэлх жил ажилласан ажиллагсдын дундаж цалинг 100% гэж үзвэл 6-10 жилийн туршлагатай ажиллагсдын дундаж цалин 74%, 11-15 жилийн туршлагатай ажиллагсад 27%, 16-20 жилийн ажлын туршлагатай ажиллагсдын дундаж цалин 21%, 21-ээс дээш жилийн ажлын туршлагатай ажиллагсдын дундаж цалин 23%-аар хувиар тус тус илүү байна. Үүнээс үзэхэд ажилласан жил ахих тутамд цалин хөлс өсөж байгаа ч 11-ээс дээш жил ажилласан ажиллагсдын дундаж цалингийн зөрүү харьцангуй бага буюу ажилласан жилийн цалин хөлсөнд нөлөөлөх нөлөө харьцангуй бага байна.

Судалгааг гүйцэтгэсэн: Зангиа Портал ХХК

Утас: 70101132, 80010808

И-мэйл: batgerel@zangia.mn, info@zangia.mn

Вэб хуудас: www.zangia.mn