Ерөнхийлөгч Жо Байден хэлэхдээ ОХУ хэдхэн хоногийн дотор Украин руу довтлох боломжтой гэж дахин мэдэгдэв. Төрийн нарийн бичгийн дарга Антони Блинкен өнгөрсөн Пүрэв гаригт НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн хуралдаанд оролцож, Орос улс халдлага үйлдэх үед ямар чиглэл баримталж болох талаар ярьжээ. Гэхдээ халдлага гарах нь эргэлзээтэй ч улс хоорондын шийдвэрүүдийг харахнээ дайралтад бэлтгэж буй мэт. Гэвч Оросоос Украины хилийн дагуу өөр өөр цэгүүдэд 150,000 цэргээ байршуулж байгаа нь дайн дэгдэхийг үгүйсгэх аргагүй аюул юм. Гэсэн хэдий ч энэ их хэмжээний цэргийн бүтээн байгуулалт бодит цаг хугацаанд яг ямар байгааг бүрэн ойлгоход хэцүү байна. Түүхийн хувьд хүйтэн дайны үеийн ЗХУ-ын үетэй харьцуулахад Оросын хүч, цэргийн тоо  бага боловч "үндсэндээ түрэмгийлэгч хүчин" гэж ажиглагчид хэлэв.

Бүрэн хэмжээний довтолгоо хэрхэн өрнөх  вэ?

Хуурай газар, тэнгис, агаарын хүчний давуу байдлаа ашиглан Орос улс зүүн хойд, Донбас, Крымээс зэрэг  хэд хэдэн фронтоос нэгэн зэрэг довтлох төлөвтэй байна. Беларусь дахь хуурай замын цэргүүд агаарын довтолгооны дэмжлэгтэйгээр нийслэл Киевийг эзлэн авахын тулд өмнө зүгрүү аянга цохих мэт дайрах  болно. Украины бүслэгдсэн арми онолын хувьд бууж өгөхөөс өөр аргагүй болно.

Гол бай нь юу вэ?

Гол бай нь Киев дэх Украины засгийн газрыг хурдан бууж өгөх, сонгогдсон удирдагчдыг нь "саармагжуулах" явдал юм. Мөн Ерөнхийлөгчийн ордон, парламент, яам, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд болон Украины ардчиллын төлөөх хувьсгалын бэлгэдэл болсон Майдан Незалежности талбай багтана.

Их буу, пуужин, бөмбөгдөлт, газрын мөргөлдөөний улмаас 50,000 энгийн иргэн амь үрэгдэх магадлалтай гэж АНУ тооцоолж байгаа бөгөөд хэрвээ тулалдаан удаан үргэлжилбэл консерватив үзэл баримтлалтай байж магадгүй болно. Хэдэн зуун мянган хүн дүрвэж, Европт хүмүүнлэгийн болон дүрвэгсдэд  их хэмжээний  яаралтай тусламж бусад орнуудаас өгөх хэрэгтэй болно. Сири шиг хүний эрхийг бүдүүлгээр зөрчиж, химийн зэвсгийн балмад хэрэг гарахыг үгүйсгэх аргагүй. Британийн албаны хүмүүс "аймшигтай" зовлон зүдгүүрийг урьдчилан таамаглаж байна.

Владимир Путинд В төлөвлөгөө бий юу?

Шинжээчдийн үзэж байгаагаар Орос 2008 онд Гүржид өрнөсний  нэгэн адил Москваг дэмжигч, салан тусгаарласан бүгд найрамдах улсуудын тусгаар тогтнолыг батлахын зэрэгцээ зүүн Украин, Донбаст нэмэлт газар нутгийг өгч, булаан авахын тулд илүү хязгаарлагдмал, эрсдэл багатай давшилтыг сонгож магадгүй юм. Азовын тэнгис дэх Мариуполь, Хар тэнгис дэх Одесса боомтуудыг байгуулж, Крым руу "хуурай гүүр" байгуулна.

Нөхцөл байдал  буруугаар эргэж болох уу?

Тиймээ. Украины зэвсэгт хүчин амархан ялагдахгүй. Тэмцэлд энгийн иргэд нэгдэж магадгүй. АНУ, Их Британи улсууд Зөвлөлтийн эзлэн түрэмгийлж байх үеийнх шиг адил эсэргүүцлийн дайчдыг зэвсэглэх магадлалтай. Их Британийн сайд нар Орос урт хугацааны турш намагт унасан мэт байх болно гэж таамаглаж байна. Ийм нөхцөлд Оросын олон нийтийн санаа бодол Путиныг эсэргүүцэж магадгүй юм.

Кремлийн түрэмгийллийн дараах  төлөвлөгөө юу вэ? 

Путин сул дорой, хараат Украиныг өөрийн хүсэлд нийцсэн, баруунаас тусгаарлагдсан Беларусь шиг байлгахыг хүсч байна. Киевт Москваг дэмжигч улстөрчдийг удирдлагаар тавин, санал зөрсөн хүмүүсийг устгах болно. АНУ-ын албаны хүмүүс Кремль баривчлах эсвэл алахаар  төлөвлөж буй олон нийтийн хүмүүсийн жагсаалтыг гаргасан гэж үзэж байна.

Барууныхан тэр үед юу хийх вэ?

АНУ-ын хүчин шууд дайнд оролцохгүй, харин цэргийн тусламжийг NATO-гийн зарим улсуудад шуурхай үзүүлэх болно. Үүнд үхлийн тусламж, тагнуулын мэдээлэл солилцох, зөөврийн пуужин (Афганистан дахь гэх мэт) зэрэг зэвсэг багтана. Хэрэв тулалдаан удаан үргэлжилж, энгийн иргэдийн гарз хохирол нэмэгдвэл барууны зүгээс хөндлөнгөөс оролцох шахалт хурдацтай нэмэгдэх болно.

Түрэмгийллийн дараа АНУ болон Европын холбоо урьд өмнө байгаагүй, тогтолцоог  өөрчилсөн хориг арга хэмжээ авах болно. Үүнд Оросын банкнууд, корпорацууд, экспорт, зээл, технологийн дамжуулалт, дипломат тусгаарлалт, Путин болон түүний олигархуудын хувийн баялгийг онилох маягаар  саад учруулж болзошгүй юм. Герман руу чиглэсэн “Nord Stream 2” хийн хоолойг тодорхойгүй хугацаагаар царцаагдана.

Дайны дараах  өргөн хүрээтэй нөлөө нь юу байх вэ?

Дэлхийн эдийн засаг, хөрөнгийн зах зээлийн тогтворгүй байдал нэмэгдэнэ. Цаашид эрчим хүчний үнэ өснө. Улаан буудайн дэлхийн тав дахь том экспортлогч Украинаас хамааралтай Африк, Азийн орнуудын хүнсний үндсэн хангамжийн тогтолцоонд хүндээр тусна. Хятад улс Путиныг дэмжиж байгаа нь зүүн, барууны хурцадмал байдлыг улам гүнзгийрүүлж болзошгүй юм. ОХУ-ын хил дээр NATO-гийн  хамгаалалт нэмэлтээр байршуулах аваас  Европ даяар дайны  эрсдэлийг нэмэгдүүлж болзошгүй юм.

Украин яагаад дэлхийн анхаарах ёстой сэдэв бэ?

Ураны хүдрийн батлагдсан нөөцөөрөө Европт эзлэх байр суурь нь нэгт байдаг. Титаны хүдрийн нөөцөөр Европт хоёр дугаар байранд ордог бол дэлхийн хэмжээнд аравдугаар байрт ордог. Мөн Марганецын хүдрийн хайгуулын нөөцөөр дэлхийн 12 хувийг эзэлнэ. Дэлхийд төмрийн хүдрийн 2 дахь том нөөцийг эзэмшдэг ба мөнгөн усны хүдрийн нөөцөөр Европт хоёрт ордог гэх мэт. Дэлхийд үйлдвэрлэл, газар тариалангийн ихэнх хувийг эзэлдэг улсад дайн гарвал гарз, хохирол нь үгээр хэлэмгүй байх юм.  Ажиглагчдын үзэж байгаачлан ОХУ тус цэргийн бэлтгэлээ найман жилийн турш төлөвлөж ирсэн гэж үздэг.

Эх сурвалж: THE GUARDIAN, VOX, WIKIPEDIA