"Гэм зэм" романы үзэл санаа хэзээ ч өөрчлөгдөхгүй"

"Гэм зэм" постдрам жүжгийн өдөрлөг өнөөдөр /2021.11.04/ "Интерном" дэлгүүр боллоо.

“Гэм-зэм” романыг жүжигт хөрвүүлэгч Я.Баяраа:

-Алдарт зохиолч Ф.М.Достоевский 200 жилийн ой дэлхийд дахин тохиохгүй. “Гэм зэм” романыг найруулагч М.Батболд надад хэлэхдээ "Энэ бол алдаж болохгүй агшин” гэж хэлсэн. Тэгэхээр яалт ч үгүй алдаж болохгүй агшин мөн. Яагаад заавал энэ жүжгийг тавих ёстой юм гэхээр “Хүний хуучин, дээлний шинэ нь дээр” гэсэн үг бий. Хуучирдаггүй хүн, хуучирдаггүй үзэл санаа гэж байдаг. Залуу уран бүтээлчид театрт шинэлэг зүйл хийхээр хуучирдаггүй зүйл барихыг хичээсэн. Мөн сүүлийн 20 жил Монголын тулгуур хэвлэлийн хоёр газар Ф.М.Достоевскийн романуудтай "ноцолдов". Энэ романы 2-3 хувилбар монгол хэл дээр бий боллоо. Энэ романы үзэл санаа хэзээ ч өөрчлөгдөхгүй. Энд манай жүжиглэх багийн гуравны нэг нь сууж байна. Б.Цогнэмэхийн “Тэнгэрийн хүү”, Б.Лхагвасүрэнгийн “Атга нөж”, гэх мэт түүхэн туульсын жүжгүүдийг эс тооцвол ийм өргөн хүрээг хамарсан жүжиг сүүлийн 30 жил бараг тоглоогүй. Энэ хүмүүс юуны төлөө цугласан гэхээр цаана нь Ф.М.Достоевский бий.

Гавьяат жүжигчин Г.Урнаа:

-Би бол жирийн нэг уншигч. Миний хувьд 34 жил Улсын драмын эрдмийн театрын уран бүтээлд дүр бүтээжээ. “Гэм зэм” романыг уншихад олон асуудал хөндсөн байдаг. Мэдээж сонгодог зохиол учраас нийгэм, хүн бүрийн үйл явдал бичигдсэн байдаг. Улс төр, зовлон зүдгүүрт амьдрал, хайр дурлал гэх мэт аль ч нийгмийн үйл явдлууд тэнд бий. Би жүжигчин хүний хувьд энэ ном хэрхэн нийгэмд нөлөөлж байна вэ гэдгийг ухаж ойлгодог. Энэ романы талаар найруулагчийн хэлсэн нэг үг маш их таалагдсан. “Дахин төрсөн хүн” гэж. Энэ талаар би их бодсон. Би яаж дахин төрсөн юм бэ. Арав гаруй жилийн өмнө Михаил Булгаковын “Мастер, Маргарита хоёр” романыг уншаад дахин төрсөн. Миний уншсан ном намайг дахин төрж, гэгээрэх боломжийг олгодог. Хүн дахин төрөх боломжоо өөрөө л олж харна. Тиймээс ном сайн унших хэрэгтэй. Одоо би “Гэм зэм” жүжигт тоглосноороо дахин төрж өөрийгөө шинэчлэх гэж байна. Бид энэ жүжгийн дараа Чеховын “Цахлай” өгүүллэгийг тайзнаа амилуулна.

“Адмон” группийн ерөнхий захирал Р. Энхбат:

Манай хамт олны “Гэмт хэрэг ба ял шийтгэл” зүгээс энэ зохиолыг орчуулахдаа монголчуудад яагаад чухал юм бэ гэж бодсон. Монголчуудын суурин болон нүүдлийн аж ахуй нь өөр хоорондоо асар ялгаатай. Өөрөөр хэлбэл, байгальтайгаа зохицож ирсэн хүмүүс өнөөдөр үзэл санаатай болох, үзэл санаагаар нэгдэх, үзэл санааны төлөө амьдардаг. Раскольников байгальтай харилцдаг биш үзэл санааны хүн. Оросын ороо бусгаа цаг үед Ф.М.Достоевский тус романаа бичсэн. Үзэл санаа гэдэг залуу хүмүүсийн тархи, оюунд хэчнээн хүчтэй байдаг юм. Нэг хүний хэлсэн үг байдаг “Үзэл санаа бүхнээс хүчтэй” гэж. Тэгэхээр Раскольников үзэл санааныхаа төлөө хүн алсан. Энэ бол зүгээр нэгэн биш. Хүүхдийн хийсэн хэргийг гэм гэж хэлдэг. Харин энэ бол аллага. Үүндээ Раскольников өөрийгөө буруутгаагүй. Тиймээс энэ романд зөрчил үүсэж байгаа юм. Тийм учраас миний нэг талаас харамсч байгаа зүйл жүжгийг “Гэм зэм” гэж явж байгаад харамсч байна. Нөгөө талаас ойлгож байна. Бид аливаа зүйлд сонсогдох төдий биш агуулгад ач холбогдол өгч зохиол бүтээлээ нэрлэх ёстой байх.