Байгаль эхийн давтагдашгүй бүтээлд би нэг цэг, зураас нэмэх эрхгүй” хэмээн өгүүлэх энэ эрхэм бол Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, химич, сэтгүүлч, эрдэс судлаач Г.Гонгоржав. Түүнийг “Чулууны Гонгоржав” гэдгээр нь хүмүүс илүүтэй мэднэ.

Онгон зэлүүд тал нутагт өвөрмөц содон хээ угалзтайгаар оршин буй чулууг 60 жилийн хугацаанд судалж, цуглуулсан тэрбээр Монголын үндэсний музейн танхимд “Чулууны хээ-4” үзэсгэлэнгээ дэлгээд буй. Түүний энэ удаагийн үзэсгэлэнгийн сэдэв “Чулуужсан модны дууль”. Олон сая жилийн тэртээ Монголын говь нутагт үүсч, өнөө цагтай золгосон байгалийн гайхам бүтээлүүдээ тэр “гайхуулжээ”. 

-Та чулуужсан модоо засч янзалдаг уу. Үзэсгэлэнгээрээ та үзэгчдэд юу мэдрүүлж, ойлгуулахыг хүссэн бэ?

-Харин хүмүүс тэгж асуух юм. Байгаль эхийн давтагдашгүй бүтээлд би нэг цэг, зураас нэмэх эрхгүй. Байгалийн дахин давтагдашгүй бүтээлээ контемпорари урлагийн чиглэлээр зохиомжилж өгсөн хэрэг. Энэ удаагийн үзэсгэлэнгийн онцлох бүтээл бол эрт галавын кордайт модны самар, үр жимс. Чулуужсан модны бүтцийг харахад цахиур, мана, гартаам, чүнчигноров гэх мэт эрдсүүдээс бүрддэг. Тиймээс би чулуужсан модыг дундуур нь хөрөөдөж харуулсан. Мөн чулуугаар зүйл зүйлийн юм хийж болно. Жишээлбэл, чулуужсан модоор хөөрөг, дарь эх бурхан, бөгж, үзэгний сав, цагийн тавиур хийж ахуй амьдралд хэрэглэж болно.

Улсын тусгай хамгаалалттай Дорноговь аймгийн нутагт орших Сүйхэнт гэдэг газрыг хэрхэн сүйрч, устаж байгааг энэ үзэсгэлэнгээрээ сануулахыг зорьсон.

Үргэлжлэлийг ЭНД дарж уншина уу

“ДЭЛХИЙН МОНГОЛЧУУД 3 АЙМАГТ АМЬСГАЛЫН АППАРАТ ХАНДИВЛАВ”

Дэлхий даяар 10 сая монгол үндэстэн байдаг гэх албан бус тоо бий. Тодруулбал, Халимаг, Тува, Урианхай, Буриад, Өвөр Монгол, Ойрод монгол гэх мэт. Тэр дундаа Өвөр Монголд ойролцоогоор зургаан сая монгол үндэстэн амьдардаг бөгөөд тэдний 1.5 сая нь өдгөө эх хэл, бичиг үсгээ хадгалж үлдээд буй. Тиймээс дэлхийн монголчууд нэгдэж, эх хэл, өв соёлоо хадгалж, хамгаалах нэн шаардлагатай байгааг мэргэжилтнүүд хэлж байна. Ингээд Дэлхийн монголчуудын холбооны “Дэлхийн монголчууд” төслийн зохицуулагч Н.Золзаяатай ярилцлаа.

-Холбооны зүгээс Өвөрмонголчуудын асуудлаар дуу хоолой болж, нийгэмд уриалга гаргаж байсан шүү дээ?

-Дэлхийн монголчууд холбооны хурлаар жил бүрийн тавдугаар сарын 11-ний өдрийг Өвөрмонголчуудыг дэмжих дэлхийн өдөр болгон зарласан. Энэ өдрийн хүрээнд жил болгон энэ өдөр Өвөрмонголчуудыг дэмжсэн контент, үйл ажиллагаа өрнүүлж байх уриалга гаргасан. Энэ хүрээндээ Монгол дахь холбооны гишүүд пэйж хуудсаараа дамжуулан Өвөрмонголчуудыг дэмжсэн бичлэг, зурган уриалга нийтэлж, олон нийтийн сүлжээгээр нөлөөллийн ажлуудыг өрнүүлсэн. Гадаад дахь монголчууд ялангуяа Японд өргөн хүрээний жагсаал зохион байгуулж Өвөр монголчуудыг дэмжихийг дэлхий нийтэд уриалсан.

Яагаад энэ өдрийг сонгосон гэхээр 2011 оны тавдугаар сарын 11-нд Өвөр Монголд малчин, тэмцэгч Д.Мэргэн уул уурхайн компанийн машинд дайруулж, амь насаа алдсан харамсалтай хэрэг гарсан. Энэ үйл явдалд дэлхий даяарх монгол үндэстнүүд бухимдаж, томоохон жагсаал цуглаан хүртэл зохион байгуулж байсан.

Иймд жил бүрийн тавдугаар сарын 11-ний өдөр дэлхийн монголчуудын хувьд маш гунигтай өдөр тохиож байгаа юм. Мөн холбооны зүгээс эх хэл, бичгийн асуудалтай холбоотой эх хэлний төлөөх хөдөлгөөний үйл ажиллагааг дэмжиж Монгол Улсад монгол бичгийн хэрэглээг түгээмэл болгох асуудал дээр анхаарч байна. Цаашид ч энэ асуудлаар байнга дуу хоолойгоор хүргэж, нийгмийн ажлуудыг дэмжин ажиллана. Сүүлд монгол бичгийн асуудалтай холбоотой "ЮНИКОД"-ын дөрөвдүгээр олон улсын хурлын зохион байгуулалтад дэмжлэг үзүүлэхээр ярилцаад байна.

Үргэлжлэлийг ЭНД дарж уншина уу

"СОДНОМПИЛЖЭЭ ШИГ АВАРГАТАЙ БОЛОХЫН ТУЛД ШИНЭ ТАМИРЧИНД ХАНДИВ ӨРГӨ"

Монголын паралимпийн хорооны ерөнхийлөгч Д.Нямхүүтэй ярилцлаа.

-Паралимпийн тамирчдад зориулсан спортын ордон гэж нэг хэсэг яригдаж байгаад чимээгүй болчлоо. Энэ асуудал маань хаана очоод гацчив ?

-Тамирчдаа бэлдээд, хувцас хэрэглэлийг нь гадны хандив тусламжаар авсан ч орчин нөхцөл нь байхгүй байна. Хятадад пара тамирчдад зориулсан бүхэл бүтэн хотхон байдаг. Тэр хотхондоо тамирчид байрлаад, бэлтгэлээ хийж байна. 2009 онд бид хөөцөлдөж Хятадын буцалтгүй тусламжаар хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн ордон барихаар нийслэлээс газар авсан юм. Хятадын талаас 40 гаруй сая ам.доллар шийдэж өгөөд хажуудаа тамирчдад зориулсан байртай ордон Яармагт бариулах гээд яваад байна. Мөнгө, газар нь шийдэгдсэн. Одоо долоо, найман жил боллоо. Манай ордны оронд өөр зүйл бариулах гэж их үзэж, хятадуудын дургүйг хүргэсэн. Манайхаас тэр ордонг эзэмших эзэн нь олон болчоод байна. Нийслэл, Нийгэм хамгааллын яам, хуучин спортын асуудлыг хариуцдаг байсан Боловсролын яам, Эрүүл мэндийн яам гээд олон эзний дунд хөвөөд л байна. Хятадын буцалтгүй тусламжаар барих учраас Хятадын компаниар гүйцэтгүүлэх нөхцөлтэй. Гэтэл манай төр засаг гацаачихсан. Тендерийг нь зарлахгүй өдийг хүрсэн. Өөрсдөө хөрөнгө оруулалт хийдэггүй мөртлөө олоод ирсэн хөрөнгө оруулалтыг ямар ашиг сонирхлоор гацаагаад байдгийг гайхаад байна. Баригдвал баригдахаар л хугацаа өнгөрлөө. 2014 оны Сочигийн өвлийн олимпийн үеэр Олон улсын паралимпийн хорооны ерөнхийлөгч манай зурагтай танилцаад, танайх ордоноо баривал дотоод тавилга, тоног төхөөрөмжийг нь бид нар өгье гэсэн. Тэр цагаас хойш долоон жил өнгөрлөө.

Үргэлжлэлийг ЭНД дарж уншина уу

"СПОРТЫГ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭРГЭЛТЭД ОРУУЛЖ, АШИГ ОЛНО"

Монголын спортын корпорацийн Гүйцэтгэх захирал Б.Хосбаяртай ярилцлаа. Түүнийг спортын салбарынхан "Спорт цонх"-ыг хамтран үүсгэн байгуулагч, олимпийн хороо, туялзуур сэлэмний холбоонд ажиллаж байснаар нь эчнээ танина. Математикч мэргэжилтэй ч спортод дэндүү хайртай тэрбээр Швейцарьд спортын менежментээр суралцаж, Саудын Арабын олимпийн хороонд зөвлөхөөр ажиллаж байсан нэгэн. Өдгөө түүний хувьд Монголын спортын салбарт шинэчлэл хийхээр зоригтой хөдөлж, Монголын спортын корпораци гэх старт-ап компанийг үүсгэн байгуулаад байна.

-Манай спортын салбарын зах зээл жижиг, хөрөнгө мөнгө багатай шүү дээ. Тэмцээн наадамдаа явахдаа тамирчид маань "гуйлга, хандив" болох нь цөөнгүй?

-Түрүүн хэлсэнчлэн бид 2024 он хүртэл нарийн төлөвлөгөө гаргасан. Дөрвөн үе шаттай төлөвлөгөөнүүд хэрэгжүүлээд явж байна. Анхны компани учир “мөс хагалж байгаа”. Монголын спортын салбарт хөрөнгө байхгүй гэж би хэлэхгүй. Харин ч хөрөнгөтэй гэж хэлнэ. Хөрөнгө гэдэг чинь дотроо биет, биет бус гээд янз бүрийн хэлбэртэй байгаа. Харин бэлэн мөнгө хэлбэрээрээ бага байж магадгүй. Энийг хөрвүүлэгчээр хөрвүүлэх хэрэгтэй. Үл хөдлөх хөрөнгийг бэлэн мөнгө рүү хөрвүүлэхийн тулд борлуулагч хэрэгтэй. Бид тэр үл хөдлөхийг мөнгөжүүлэх зорилго тавиад байна. Хүмүүст ойлгуулахаас эхлүүлээд бэрхшээл их бий. Спортын байгууллага гэхээрээ гар хардаг ойлголтыг эвдэх болно.

Манай байгууллага 2024 онд "IPO" гаргаж, нээлттэй компани болох зорилготой.

-Монголд спортын салбарыг ивээн тэтгэдэг спонсорууд хомс. Спонсоруудтай яаж олох билээ, ингэхэд. Тийм төлөвлөгөө байна уу?

-Олон зүйл төлөвлөсөн. Спонсоруудыг татахын тулд орчныг нь сайжруулах хэрэгтэй. Одоо спонсорууд сэтгэлээрээ гээд алдагдалтай, ашгаа өөр зүйлээс хүртэж байна. Яваандаа төсөл хэрэгжүүлсэн спонсор нь ч, арга хэмжээ зохион байгуулсан холбоо нь ч сэтгэл хангалуун байх орчныг бий болгох гээд зорьж байгаа. Бид эхлээд зах зээлээ буюу эко системээ сайжруулах гэж явна. Үүний гол ажил нь спортын холбоодын туслах ажил.

Холбоо бүрийн зорилго өөр өөр. Үзэгч татах зорилготой, Монголынхоо нэрийг дэлхийн тавцанд гаргах эсвэл үзэгч бус хичээллэгсдийнхээ тоог нэмэх сонирхолтой холбоо ч байж болно шүү дээ. Жишээлбэл, уулын спорт, жюү жицү гэх мэт үзэгч бус хичээллэдэг хүмүүсийнхээ тоог ихэсгэх зорилготой холбоод бий. Бид энэ бүгд дээр төлөвлөгөө боловсруулсан. Яаж ашиг олох вэ гэдгийг судалсан. Манай компани гэхэд 20 гаруй ажилтантай болох зорилготой. Олон улсаас ч том төслүүдийг Монголдоо хэрэгжүүлнэ. Компани маань өөрөө ашигтай байж, оффисын түрээсээ төлж, ажилчдынхаа цалинг тавих хэрэгтэй шүү дээ.

Үргэлжлэлийг ЭНД дарж уншина уу