Цагийн урсгалд туугдаж одсон ч үнэ цэнээ алдаагүй  уянгалаг чамин аялгуу, содон соргог мэдрэмжийг төрүүлэхүйц аналог дуу авианы эрин үе буюу пянзны гайхамшиг  Монгол Улсад эргэн сэргэжээ. Тодруулбал, пянзны тухай сонирхолтой мэдээллийг хуваалцдаг, өөрсдийн мэдрэмж, сонирхлоороо нэгдсэн “Red Mars Entertainment” пянз цуглуулагчдын клуб”-ийнхэн аравдугаар сарын 30-аас эхлэн өчигдрийг хүртэл /2020.11.01/  “Ub record fair 2020” пянзны яармаг худалдааг анх удаагаа зохион байгууллаа. “Хөгжимтэй холбоотой бүхнийг нэг дороос” гэх уриатайгаар нийтэд хүрсэн тус арга хэмжээнд пянз, кассет, хөгжмийн ном, сэтгүүл, зурагт хуудас, гэрэл зураг, дүрслэх урлагийн бүтээл дэлгэгдэхээс гадна энэ төрлийн цуглуулгатай хүмүүс хоорондоо солилцох зэрэг маш халуун дотно уур амьсгал бүрдсэн байсныг онцлох нь зүйтэй байх.

Энэ үеэр “Beatles”, “Bee Gees”, “Aerosmith”, “Queen”, “ABBA”, “Michael Jackson”, “Elvis Presley” зэрэг дэлхийн рок поп, сонгодог, жазз хөгжмийн сорууд ширээн дээр дэлгээстэй байв. Эдгээр хуучин пянзнууд тухайн үеийнхээ амьд мэдрэмж, дурсамж бүгдийг дотроо хадгалсан хэвээр гэдгийг пянз сонирхогчид онцлон  ярьцгааж байлаа.

Тухайн үеийн БНМАУ-ын орчин үеийн хөгжмийн хамтлагийн төлөөллүүд болох “Соёл-Эрдэнэ”,“Баян Монгол” зэрэг хамтлагууд  1970 онд  ЗХУ-ын “Мелодия”  компанид  пянзан дээр дуунуудаа мөнхөлсөн түүхтэй. Дээрх хоёр хамтлагийн пянзнууд “Мелодия”  компанийн хамгийн үнэтэй арван пянзны тоонд багтдаг бөгөөд дэлхийн пянз цуглуулагчид Монголоос “Соёл-Эрдэнэ”, “Баян Монгол” зэрэг хамтлагуудын ховор пянзыг сонирхдог гэнэ.  

САЙХАН ДУУ СОНСООД БАЯРЛАН ДОГДОЛЖ  БАЙВАЛ АМЬДРАЛ ИЛҮҮ АМТТАЙ

“Red Mars Entertainment” пянз цуглуулагчдын клуб”-ийн үүсгэн байгуулагч, шог зураач С.Цогтбаяр “Би өөрөө хөгжимд их сонирхолтой, нэлээд сайн цуглуулгатай. Зарим найзууд маань Монголдоо хамгийн том цуглуулгатай гэж магтдаг юм. Бүр пянзнаас эхлээд цуглуулсан, одоо бол хэдэн мянган пянз, хэдэн мянган CD-тэй. Хөгжмөөс сайн сайхан зүйлийг нь олж сонсож чадвал заавал төрөл харгалзаж, туйлшрах шаардлагагүй гэж боддог. Миний хувьд 60, 70-аад оны рок хөгжимд илүү дуртай. Манай үеийнхний хувьд 1990-ээд оноос өмнөх зөвхөн хөгжмийн ч гэлтгүй маш том нэг үеийг алгасчихсан учир түүнийгээ нөхөж сонсох гэж, эгээтэй л археологич, палентологич шиг ажиллаж байна. Нэг сайхан үзэсгэлэн гарахад л, нэг сайхан цомог сонсоод л урам зориг авч чаддаг. Тэр бүхнээс таашаал авдаг дадлыг бий болгох нь их чухал юм шиг санагддаг.

Жижигхэн ч гэсэн энэ мэдрэмжийг өөртөө байнга оршоож чадвал тэрийг аз жаргал гэж ойлгодог. Сайн ном уншаад, сайхан дуу сонсоод баярлан догдолж  байвал амьдрал илүү амттай байна.

Бөөн баялаг, бөөн эд хөрөнгөтэй мөртлөө ханаж цадахаа мэдэхгүй, сэтгэл ханамж, таашаалаа гээсэн хүмүүсийн хажууд өөрийгөө их аз жаргалтайд тооцдог шүү. Би  хайж байсан ном, пянзаа олж харахаар догдлоод эхэлдэг юм. Энэ мэт таашаалаас урам зориг, эрч хүч олж авдаг” хэмээн онцоллоо.

Түүний  цуглуулгад  “Камертон” хамтлагийн хамгийн анх 1996 онд гаргасан 18 нас цомгийн кассет, “Хонх” хамтлагийн кассет, “Инээмсэглэл” хамтлагийн хальсан пянз байдаг, тэрнийгээ үзэгч олонд сонирхуулахаар авчирсан байсан юм. Энэ үеэр “Ub record fair 2020” пянзны яармаг дээр пянз сонирхогчид өөрсдийн цуглуулгын ховор, нандин пянзуудаа авчирч Burmester пянз тоглуулагчаар сонирхсон олны сонорыг мялаалаа. 

Магадгүй хүн төрөлхтөн үүнээс илүү дуугаралт олохгүй гэдгээ ухаарсан учраас пянзны эрин үе эргэн ирсэн юм болов уу хэмээн бодогдож байсныг нуух юун.

Пянзны уналт ба сэргэлтийн талаар цухас дурдвал, пянзны эрин аажмаар шувтарч CD, кассет зэрэг бусад хувилбарууд гарч ирсэн нь 1980-аад он. Ийнхүү дижитал хөгжмийн түрлэгт шахагдсан пянз тоглуулагч музейд шилжихдээ тулсан юм. Харин 2000-аад оны эхээр дэлхий даяар пянзны эрин үе эргэн ирж сэргэн мандсан гэж болно. Ингээд сүүлийн 20-иод жилд пянз сонирхогчид өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр хөгжим сонирхогчид хуучин пянз тоглуулагчаа тоосыг нь арчин хүндтэй газраа залж, хөгжим үйлдвэрлэгч компаниуд төрөл бүрийн хэмжээ загвараар пянз тоглуулагч үйлдвэрлэж хэрэглэгчдэд хүргэж эхлэв. Үүнийг дагаад монголд  пянз  цуглуулагчдын нас эрс залуужсан байна.

ПЯНЗ СОНСООД ГЭРТЭЭ СУУХ ТЭР МӨЧ ЮУ ЮУНААС ИЛҮҮ ДОТНО, ДУЛААН

Пянз цуглуулагч Д.Бат-Эрдэнэ  хэлэхдээ “Хуучны зүйлс эргэн ирж байна. Пянз их удаан хадгалагддаг болохоор утас ч юмуу mp тоглуулагчаас хамаагүй илүү үлдэцтэй. 1980-аад оноос хойш пянз хэрэглэхээ больсон ч хэсэг дуучид, хамтлаг өөрсдийн цомгоо гаргасаар л байсан. Мэдээж тоо ширхгийн хувьд маш бага хэмжээгээр бичүүлдэг байсан. Харин жил ирэх тусам энэ тоо ихэсч байгаа. Пянзны эрин үеийн  шинэ давалгааг  залуу хамтлаг дуучид түүчээлж байгаа. 

Тухайлбал,  “Lemons” хамтлаг “Red Album”, “Colors” хамтлаг “Би тэнгэр рүү унаж байна” "The Hu" хамтлаг "The Hu", альтернатив дуучин Отгоо “Отгоо” нэртэй цасан цагаан пянзаа гаргасан.

 Залуус ухаалаг утсаараа хөгжим их сонсох болсон. Нэг талдаа хөгжил ч, нөгөө талаараа хөгжмөөс мэдрэмж авах талдаа дутмаг байх. Байнга л утсан дээр нь байдаг болохоор тоож, бүр анхаарлаа хандуулахаа ч больчихдог. Харин пянз илүү бодитой. Пянзыг хайрцагнаас  нь гаргаад өөрийн гараар бариад тоглуулна гэдэг нь тухайн хүний анхаарлыг нь илүү татаж, тухайн дуунд нь төвлөрүүлдэг гэсэн үг. Пянзан дээр дуу бичих технологи нь бусдаас өөр, тоон систем, дижитал систем үүсэхээс өмнөх технологи. Тиймээс ч дуугаралтын  хувьд маш онцлог, чанга дуугардаг. Энэ болгоноос хүн өөрөө таашаал, мэдрэмж авдаг. Сонсохдоо маш анхааралтай төвлөрч сонсох ёстой. Гэхдээ л пянз сонсоод гэртээ суух тэр мөч юу юунаас илүү дотно, дулаан гэдэгтэй пянз мэддэг нэгэн бол маргахгүй байх” гэлээ.

Э.БУРАМ