Зургаан хоногийн дараа МӨРДӨГДӨХ Үндсэн хуулийн шинэчлэл | News.MN

Зургаан хоногийн дараа МӨРДӨГДӨХ Үндсэн хуулийн шинэчлэл

Хуучирсан мэдээ: 2020.05.19-нд нийтлэгдсэн

Зургаан хоногийн дараа МӨРДӨГДӨХ Үндсэн хуулийн шинэчлэл

Зургаан хоногийн дараа МӨРДӨГДӨХ Үндсэн хуулийн шинэчлэл

"News" агентлаг "Хууль төрсний дараа" буландаа тавдугаар сарын 25-ны өдөр хэрэгжиж эхлэх Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд орсон заалтуудыг онцолж байна.


Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг УИХ-ын чуулганаар 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 14-нд баталсан билээ. Үндсэн хууль 70 зүйлтэй бөгөөд энэ удаагийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр 19 зүйл, 36 заалтад өөрчлөлт оруулсан. Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал сүүлийн гурван парламент дамжин яригдаж, МАН үнэмлэхүй олонх болсон парламент баталсан.

Тодруулбал, Г.Занданшатарын парламент 2016 оноос эхлэн сүүлийн гурван жил Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн хэлэлцүүлгүүдийг хийж, 2019 оны зургадугаар сарын 6-нд Д.Лүндээжанцан нарын 62 гишүүн Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн. Энэ хугацаанаас тоолвол таван сар гаруй буюу 158 хоног Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг хэлэлцэж, УИХ-ын 64 гишүүн 100 хувийн саналаар баталсан.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Үндсэн хууль батлагдсаны дараа хэлсэн үгэндээ “Шинэ Үндсэн хуулийг батлах ажил амар хялбар өрнөөгүй. Бэрхшээл саад тохиолдсон гэхээсээ илүүтэй асар их хариуцлага, эх орон, ард түмэн, ирээдүй маргаашаа бодсон чин сэтгэл, хичээнгүй тууштай зүтгэл, нөр их хөдөлмөрийг шаардсан гэж хэлж болно. Ойлголцол, зөвшилцлийг гүнээ эрхэмлэж, түмний төлөөх үйл хэрэгт хүчээр түрэхийг бус, хүлцэн тэвчих, нэгдэн хамтрах зарчмыг баримталж ажиллалаа" гэдгийг тодотгосон.

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРСОН ӨӨРЧЛӨЛТҮҮДИЙГ ТАНИЛЦУУЛЖ БАЙНА.

Үндсэн хуулийн 6.2-т  Монгол Улсын иргэдэд өмчлүүлснээс бусад газар, түүнчлэн газрын хэвлий, түүний баялаг, ой, усны нөөц, ан амьтан төрийн өмч мөн гэж заасныг нэмэн дэлгэрүүлж дараах байдлаар өөрчилсөн.

  • Байгалийн баялгийг ашиглах төрийн бодлого нь урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тулгуурлаж, одоо ба ирээдүй үеийн иргэн бүрт эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг нь баталгаажуулах, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж, тэгш, шударга хүртээхэд чиглэнэ.
  • Иргэн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийнхээ хүрээнд газрын хэвлийн баялгийг ашигласнаар байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийн талаар мэдэх эрхтэй.
  • Стратегийн ач холбогдол бүхий ордыг ашиглахдаа байгалийн баялаг ард түмний мэдэлд байх зарчимд нийцүүлэн түүний үр өгөөжийн дийлэнх нь ард түмэнд ногдож байх эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтооно.

Улс төрийн намтай холбоотой Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтүүд

  • Нам Үндсэн хуулийн 16.10-т заасны дагуу байгуулагдаж, улсын хэмжээний бодлого дэвшүүлж ажиллана.
  • Намыг Монгол Улсын сонгуулийн эрх бүхий иргэдийн нэг хувиас доошгүй иргэд эвлэлдэн нэгдэж байгуулна. (2028 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс үйлчилж эхэлнэ)
  • Намын дотоод зохион байгуулалт нь ардчлсан зарчимд нийцсэн, хөрөнгө орлогын эх үүсвэр, зарцуулалт нийтэд ил тод байна. Намын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журам, санхүүжилт, төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх нөхцөлийг хуулиар тогтооно.

УИХ-ын Сонгуулийн талаар дараах өөрчлөлтүүдийг оруулсан

  • УИХ-ын сонгуулийн журмыг хуулиар тогтооно.
  • УИХ-ын сонгуулийг явуулахаас өмнөх нэг жилийн хугацаанд УИХ Сонгуулийн тухай хууль батлах, түүнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг хориглоно.

УИХ-ын онцгой бүрэн эрхтэй холбоотой орсон өөрчлөлт

  • Улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн бодлогыг тодорхойлох асуудлыг УИХ-ын онцгой бүрэн эрхэд зааж өгсөн.
  • Улсын төсвийг хэлэлцэн батлахдаа төсвийн орлого, зарлагын бүтцийг өөрчилж болно. Ингэхдээ Засгийн газрын өргөн мэдүүлсэн төсвийн алдагдал, зарлагын хэмжээг нэмэгдүүлж үл болно.
  • Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт тогтвортой байна.
  • УИХ ээлжит чуулган хагас жил тутамд 75-аас доошгүй ажлын өдөр чуулна.
  • Хуулийг УИХ-ын нийт гишүүдийн олонхын саналаар эцэслэн батална. Өөрөөр хэлбэл, 39-өөс доошгүй гишүүний саналаар хууль батална.
  • Хуулийн биелэлтийг хангах зорилгоор нийтийн ашиг сонирхлыг хөндсөн тодорхой асуудлаар УИХ-ын нийт гишүүний 1/4-ээс доошгүй нь хянан шалгах түр хороо байгуулах санал тавибал УИХ цөөнхийн төлөөллийг оролцуулан уг хороог байгуулна.

Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг баталгаажуулсан өөрчлөлт

  • Монгол Улс өөрийн тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг үгүйсгэх аливаа оролдлогыг үл зөвшөөрөх бөгөөд мөнхүү зорилгоор ард нийтийн санал асуулга явуулахыг хориглоно.

Ерөнхийлөгчтэй холбоотой өөрчлөлтүүд

  • Ерөнхийлөгч, УИХ, Засгийн газар хууль санаачлах эрх эдлэх бөгөөд энэхүү эрхийн хүрээ хязгаарыг хуулиар тогтооно.
  • Ерөнхийлөгчөөр 50 нас хүрсэн, сүүлийн 5-аас доошгүй жил эх орондоо байнга оршин суусан Монгол
  • Улсын уугуул иргэнийг 6 жилийн хугацаагаар зөвхөн нэг удаа сонгоно (2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас эхлээд хэрэгжинэ).
  • Ерөнхийлөгч тодорхой бүрэн эрхийг зөвхөн энэ зүйлд заасан хүрээнд хуулиар олгож болно. Өөрөөр хэлбэл, Үндсэн хуулийн 33.4-т заасан хүрээнд л Монгол Улсын Ерөнхийлөгч бүрэн эрхээ эдэлнэ. Үүнээс хэтэрсэн аливаа эрхийг эдлэхгүй байхаар тусгасан. Одоо бол Үндсэн хуулиас гадна тодорхой хуулиудаар өөртөө бүрэн эрх авах байдлаар нийт 46 хуулиар Ерөнхийлөгч бүрэн эрх авсан байдгийг зохицуулах заалт оруулсан.

УИХ-ын гишүүнтэй холбоотой

  • УИХ бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ өргөсөн тангаргаасаа няцаж, Үндсэн хууль зөрчвөл түүнийг УИХ-ын гишүүнээс эгүүлэн татах үндэслэл болно.
  • УИХ-ын гишүүн гэмт хэрэгт холбогдсон тухай асуудлыг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэж, бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх эсэхийг шийдвэрлэнэ. Тухайн гишүүн гэмт хэрэгт холбогдсоныг шүүх тогтоовол УИХ-ын гишүүнээс эргүүлэн татна.

Засгийн газартай холбоотой

  • Засгийн газар Ерөнхий сайд, гишүүдээс бүрдэнэ.
  • Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын 4-өөс илүүгүй гишүүн УИХ-ын гишүүний албан тушаалыг хавсарч болно.
  • Засгийн газрын гишүүнийг УИХ, Ерөнхийлөгчид танилцуулснаар Ерөнхий сайд томилж, чөлөөлж, огцруулна.
  • Засгийн газрын гишүүн УИХ-д тангараг өргөнө (Эдгээр заалт 2020 оны УИХ-ын сонгуулийн дараа байгуулагдах парламент бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж эхэлсэн өдрөөс дагаж мөрдөнө гэж  Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд заасан).

Шүүхтэй холбоотой

  • Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийн 5 гишүүнийг шүүгчид дотроосоо сонгож, бусад 5 гишүүнийг нээлттэйгээр нэр дэвшүүлж томилно. Тэдгээр нь 4 жилийн хугацаагаар зөвхөн нэг удаа ажиллах бөгөөд
  • Зөвлөлийн даргыг гишүүд дотроосоо сонгоно.
  • Шүүхийн хараат бус байдлыг хангахтай холбоотой зөвлөлийн үйл ажиллагааны тайланг Улсын Дээд шүүхэд танилцуулна. Зөвлөлийн зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журам, бүрэлдэхүүнд тавигдах шаардлага, томилох журмыг хуулиар тогтооно.
  • Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу шүүгчийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх, огцруулах болон сахилгын бус шийтгэл оногдуулах чиг үүрэг бүхий Шүүхийн сахилгын хороо ажиллах бөгөөд түүний бүрэн эрх, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журам, бүрэлдэхүүнд тавих шаардлага, томилох журмыг хуулиар тогтооно.

Нутгийн удирдлагатай холбоотой

  • Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж дэх улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын түүнчлэн тосгоны өөрийн удирдлага, зохион байгуулалтын эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтооно.
  • Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийг өөрчлөх асуудлыг эдийн засгийн бүтэц, хүн амын байршлыг харгалзан, тухайн нутгийн иргэдийн саналыг үндэслэн Засгийн газар өргөн мэдүүлснээр УИХ шийдвэрлэнэ.
  • Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ хуулиар тогтоосон хязгаарын хүрээнд өмчийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх, татварын хувь хэмжээг тогтоох эрхтэй.
  • Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын чиг үүрэг, төсвийн харилцааны үндсийг тухайн нутаг дэвсгэрийн эдийн засаг, нийгмийн амьдралын тодорхой онцлогт нийцүүлэн хуулиар тогтоож болно.

Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт 2020 оны тавдугаар сарын 25-ны өдрийн 12.00 цаг буюу 17-р жараны төмөр хулгана жилийн зуны тэргүүн сарын шинийн 3-ны морин цагаас эхлэн улс орон даяар дагаж мөрдөнө.

Энэ мэдээнд өгөх таны сэтгэгдэл?
15
ЗөвЗөв
2
ХахаХаха
2
ХөөрхөнХөөрхөн
2
ГайхмаарГайхмаар
2
ТэнэглэлТэнэглэл
1
БурууБуруу
0
ХарамсалтайХарамсалтай
Баярлалаа!

Холбоотой мэдээ

14 сэтгэгдэл

News.mn сайтад сэтгэгдэл оруулахад анхаарах зүйлс

Avatar

Нийтийн гэдэг үгээ өөрчил 2020-05-19 103.10.21.50

Нийтийн гэдэг үг чинь ямар учиртай юм бэ…Монгол улсын ҮНДСЭН ХУУЛЬ БОЛ МОНГОЛ УЛСЫН ТУСГААР ТОГТНОЛЫН БАТАЛГАА гэж жирийн иргэн би ойлгодог боддог….Аливаа асуудалаар дэлхийн аль ч улсын өмнө ҮНДСЭН ХУУЛЬ МИНЬ МОНГОЛ УЛСАА АРД ИРГЭДЭЭ ХАМГААЛАХ ХҮЧИРХЭГ ХУУЛЬ БАЙХ ЁСТОЙ ЮМ БИШ ҮҮ…..НИЙТИЙН ГЭДЭГ ҮГИЙГ ЯАЖ Ч МУШГИН ТАЙЛБМРЛАЖ БОЛОХООС ГАДНА ОЛОН УЛСАД БОЛ ӨӨР ӨӨРИЙНХӨӨРӨӨ ТАЙЛБАРЛААД ШҮҮХЭДВЭЛ ЭХ ОРОНД МААНЬ АЮУЛ НҮҮРЛЭХ БИЙ ДЭЭ ….УУЛ НЬ ТӨРИЙН 3 ӨНДӨРЛӨГТӨӨ МАШ ИХ ИТГЭЖ БАЙЛАА ….ГЭТЭЛ

Avatar

Зочин 2020-05-19 72.196.192.250

Baigaliin baylag. Ard tvmnii medeld bna gedeg chini ali ch vgvi l gesen vg. Ene daldiin har malgaotai 3 etheed ta nariig ingej molugodood uursduu l ta tsavchina.

Avatar

Зочин 2020-05-19 66.181.161.109

huuli batlaal bain mongotei hvmvvstn vilcildiimu

Avatar

Зочин 2020-05-19 64.119.20.33

тэр газрын хэвлийд бхйгаа баялагууд чинь бүгд л өөрийн өөрийн гэсэн эзэнтэй болдогоо болоод идэж уух нь идээд дуусах нь дуусаад дуусааггүй нь одоо идээд л явж байгаа биздээ . шинээр илрэх баялагуудыг ч гсэн анаад л байгаа биз . ард түмэн эзэн нь гэж хошгруулахаа боль . үнэхээр л эзэн нь бол 3 сая хүнтэй мөртлөө ядуу хөгжилгүй байгаашдээ. хулгайч худалч луйварчин гээд байгаа хүмүүстэй гээ та нар ч адилхан тухайн цаг үед төр барилцаж нэг тогооноос идэлцэж сонгуульд ялса

Avatar

Зочин 2020-05-19 202.126.88.141

Нэлээн дажгүй хууль гарсан байна шүү. Баялагыг ард түмэнд илүү хүртээмжтэй болгосон. Өмнө хэдхэн хүнд л төвлөр ч байсан. Одоо дундаж давхаргаа сайн дэмжих хэрэгтэй. Баялаг бүтээг ч нар тэд шүү. Ер нь бараг мөрөөрөө явж байгаа хүмүүс тэд нар

Avatar

Irgen 2020-05-19 70.181.127.87

Gattulga shig erunhiilugch hen baina aa.manang ene hyn l temcej sarniulsan .30 ger hyniig ene hyn l zarlasan.ulsaa hudaldsan luivarchin elbegdorjiig ene hyn l zarlasan geed olon shudarga ajliig ehlyylsen.

Avatar

Irgen 2020-05-19 70.181.127.87

Uursduu huuli bielyyleh gyi baij olon tymend huuli yarih yumaa.eruusuu huuliig in hurliin gishyyded hamaaralgyi geed bataldag bolbol shuudhan amar yum bishyy..

Avatar

Зочин 2020-05-19 150.129.142.181

ХӨВСГӨЛД УУЛ УУРХАЙ ХИЙЖ БОЛОХГҮЙ ШҮҮ ХӨВСГӨЛЧҮҮДЭЭ ХАМГИЙН САЙХАН ГАЗАР БАЙГАЛАА ХАМГААЛААРАЙ

Avatar

Зочин 2020-05-19 73.92.12.67

Ямарч байсан нэмэлт өөрчлөлтөөр Женко дахин 6 жил төрийг бусниулах эрх нь нээлттэй л юм байна. Хуулийн цэг таслал дээр овжин тоголдог Зика Женкогоо дахин 6 жил "хаанчлах" эрхтэй болгочоод УИХ руу явж…Чоноо чоно…..

Avatar

Зочин 2020-05-19 73.92.12.67

Ур дахь ҮХ- ийн гол алдаа нь Элбэгдорж,Женко мэтийн луйварчид "цоорхой" ашиглан өөрсдийн эрх мэдлийг ихэсгэн төрийн удирдлагыг саарамагжуулах хорон ажиллагаа үүсэхэд хүргэсэн. Улам архагшин монгол парламентийн засаглалтай,ерөнхийлөгчийн засаглалтай алин болох нь мэдэгдэхээ байж жонхуурахад хүрсэн. Одоогийн ерөнхийлөгч нь УИХ- тарааж засгийн эрхийг авах оролдлогыг удаа дараа гаргасан !!! Энэ шинэчлэл энэ завхарлыг засаж чадах уу ?????

Avatar

Иргэн 2020-05-19 59.153.115.161

ШИНЭ МАНАН /ХҮРЭЛСҮХ, БАТТУЛГА/ -г сарнуйлахгүй бол Монгол Хойд Солонгосын дарангуйлалын зам руу явж байна шүү СЭРЭМЖЛЭГТҮН

Avatar

Иргэн 2020-05-19 103.26.194.163

Хол очиж х**, хонгорт очиж уль

Avatar

ххххххххх 2020-05-19 202.21.97.30

Дарханыг хот болгосон нь хаа байнаа???

Avatar

Зочин 2020-05-19 202.21.104.2

Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж дэх улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын түүнчлэн тосгоны өөрийн удирдлага, зохион байгуулалтын эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтооно.

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж