WADA буюу Дэлхийн допингийн эсрэг агентлагийн ОХУ-ын баг тамирчдыг өвөл, зуны олимпууд болон бусад спортуудын ДАШТ-үүдэд оролцохыг хориглосон шийдвэр энэ долоо хоногийн спортын ертөнцийн сенсаци байлаа. ОХУ-ыг тамирчдадаа зохион байгуулалттай сэргээш, допингийн агууламжтай эм бэлдмэлүүдийг хэрэглүүлдэг байсан хэмээн WADA буруутгаж байгаа юм.

Оросын талаас ч 21 хоногийн дотор CAS буюу Спортын арбитрын шүүхэд давж заалдахаа зарласан. Тус улсын ерөнхийлөгч Владимир Путин Франц улсад айлчилсан айлчлалын үеэрээ энэ тухай ам нээж “Тамирчдынхаа эрх ашгийг хамгаалах бүхий л талын арга хэмжээг авч, энэ талын мэргэжилтэнүүд болон хуульчидтай хамтран ажиллах болно” хэмээн мэдэгдсэн билээ.

Хэрэв энэ бүх хорио хэвээрээ үлдвэл ОХУ-ын олимпийн шигшээ баг тамирчид хэрхэх вэ?

Эхнээсээ Оросын баг тамирчид өөрсдийн байр сууриа илэрхийлээд эхэлжээ.
ОХУ-ын боксын холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Умар Кремлев “Хэрвээ WADA шийдвэрээ хэвээр үлдээвэл манай боксын шигшээ баг ирэх зуны олимпод оролцохгүй.

Бид өөрсдийн улсын туг далбаагаа мандуулж, төрийн дууллаа эгшиглүүлж чадахгүй юм бол орж яах юм бэ? Зөвхөн медалийн төлөө орно гэж үү? Бид бүхий л амьдралынхаа турш үүнд бэлтгэж, улс орноо дэлхийд таниулж, үүгээрээ бахархахыг үнэлдэг. Учир нь манай улс хамгийн шилдэг нь” хэмээн хэлжээ.

Түүнээс гадна олимпийн синхрон сэлэлтийн таван удаагийн аварга Светлана Ромашина болон түүний багийнхан даваа гаригт энэхүү  мэдээг сонсоод “цочрол”-д орсон тухайгаа ярьжээ. Тэрбээр цааш нь“ Энэ шийтгэл нь допинг хэрэглээгүй цэвэр тамирчдад үнэхээр хүлээн зөвшөөрөхийн аргагүй шийтгэл гэдэгт би итгэж байна. Бид юуг ч буруу хийгээгүй. Бид энэ бүгдийг батлахыг хүсэж байна. Гэвч бид WADA-тай маргалдахыг хүсэхгүй байна. Уг нь шийтгэл байх нь зөв, гэхдээ допинг хэрэглээгүй цэвэр тамирчдад олимпод өрсөлдөх боломж олгох нь ч бас зөв. Бид энэ тал дээр их найдаж байгаа” хэмээжээ.

Дашрамд өгүүлэхэд, ОХУ-ын синхрон усан сэлэлтийн баг нь 2000 оны олимпийн наадмаас хойш тасралтгүй алтан медаль авсан хүчирхэг баг бөгөөд Токио-2020 олимпийн гол “фаворит” баг байсан юм. Тэд нийтдээ олимпийн 10 алтан медаль авснаараа уг спортод босоо гэдгээ харуулсан.

Та бүхэндээ Зөвлөлт Холбоот Улс задран, Оросын Холбооны Улс хэмээх нэрэн дор хойд хөршийн тамирчид олимпийн наадамд ямар амжилт үзүүлсэн тухай хүргье. ОХУ нэрэн дор 1994 оны Лиллехаммерийн XVII өвлийн олимпод анх удаа, 1996 оны Атлантагийн XXVI зуны олимпод анх удаа тус тус оролцсон.

Нийт өвөл, зуны олимпоос 195 алт, 163 мөнгө, 188 хүрэл медаль хүртсэн. Үүнээс зургаан удаагийн зуны олимпод оролцохдоо 148 алт, 125 мөнгө, 153 хүрэл медаль, нийт 426 медаль хүртснээрээ дэлхийн олимпийн түүхэнд цуглуулсан медалиараа 12-р байрт жагсаж байна (ЗХУ-ын үед болон Олон улсын олимпийн хорооны нэр дээрээс медаль авсныг тооцоогүй болно). Одоогоор ОХУ зуны олимпод дараах төрлүүдээр толгой цохиж байна.

-Бөх
-Гимнастик
-Хөнгөн атлетик
-Туялзуур сэлэм
-Синхрон сэлэм
-Бокс
-Буудлага
-Усан сэлэлт
-Дугуй
-Жүдо
-Ус руу үсрэлт
-Хүндийн өргөлт
-Орчин цагийн таван төрөлт
-Теннис
-Гандбол
-Воллейбол
-Байт харваа зэрэг спортуудаар ихэнх медалиудаа хүртжээ.

IOC буюу Олон улсын олимпийн хорооноос ОХУ-ын тамирчдыг олимпийн эрхээ авбал олон улсын олимпийн хорооны нэрэн дээр оролцоход чөлөөтэй гэдгийг уламжилжээ.

1992 оны Барселонагийн XXV зуны олимпод ОХУ-ын баг тамирчид олон улсын олимпийн хорооны туган дор оролцож байсан.

Монгол Улсын тухайд ч гэсэн ОХУ-ын эмэгтэй байт харваан шигшээ багийн Буриад харваачид болох ДАШТ-ий алтан медальт, 2016 оны олимпийн мөнгөн медальт Инна Степанова, 2008 оны Бээжингийн олимпод оролцсон Мирослова Дагбаева, эрэгтэй харваач Бальжинима Цыремпилов, түүний дүү Бэлигто нарыг сонирхож байгаагаа илэрхийлжээ.

Байт харваанаас гадна чөлөөт бөхийн Балдан Цыжипов, Александр Богомаев нар ч манай улсын нэр дээрээс барилдах боломжтой эсэх анхан шатны яриа хэлэлцээр болсон тухай Буриадын “Информ Полис” агентлагийн сэтгүүлч Эльвира Хазагаева, Андрей Ян нар бичжээ.

Одоогоор Оросын дараах баг тамирчид олимпод орох эрхээ аваад байна. Үүнд:

-3х3 сагсан бөмбөгийн эрэгтэй баг
-3х3 сагсан бөмбөгийн эмэгтэй баг
-Орчин цагийн таван төрөлтийн эрэгтэй тамирчин Александр Лифанов
-Орчин цагийн таван төрөлтийн эмэгтэй тамирчин Аделина Ибатуллина
-Спорт авиралтын төрөлд Юлиа Каплина
-Таеквондо эрэгтэй -58 кг-д Михаил Артамонов
-Таеквондо эрэгтэй -80 кг-д Максим Храмцов
-Таеквондо эрэгтэй +80 кг-д Владислав Ларин
-Таеквондо эмэгтэй -57 кг-д Татиана Кудашова
-Чөлөөт бөх эрэгтэй -57 кг-д Заур Угуев
-Чөлөөт бөх эрэгтэй -65 кг-д Гаджимурад Рашидов
-Чөлөөт бөх эрэгтэй -74 кг-д Заурбек Сидаков
-Чөлөөт бөх эрэгтэй -86 кг-д Артур Найфонов
-Чөлөөт бөх эрэгтэй -97 кг-д Абдулрашид Садулаев
-Чөлөөт бөх эмэгтэй -50 кг-д Екатерина Полешчук
-Сонгомол бөх эрэгтэй -60 кг-д Сергей Емелин
-Сонгомол бөх эрэгтэй -67 кг-д Артём Сурков
-Сонгомол бөх эрэгтэй -97 кг-д Муса Евлов зэрэг тамирчид Токио-2020 олимпод оролцох эрхээ аваад байлаа.

Эрхээ аваад байгаа бөхчүүдийн хувьд ихэнх нь “бага” ястан учир Азарбайжан, Туркменистан, Кыргызстан, Тажикстан, Узбекстан, Армен, Монгол (Буриад, Тува, Халимаг бөхчүүд манай нэр дээрээс орох боломжтой) зэрэг улсуудын нэрийн өмнөөс болон олон улсын олимпийн хорооны нэр дээр орох боломжтой байна.

ОХУ-ын Спорт яамнаас тамирчдаа олимпод оролцохыг хориглох уу? Эсвэл 1992 оны Барселонагийн XXV зуны олимп шиг дахин ОХУ-ын баг тамирчид олон улсын олимпийн хорооны туган дор оролцох уу?

Б.МӨНГӨНТАМИР