Хавдар судлалын үндэсний төв /ХСҮТ/ ачааллаа дийлдэггүйгээс хэвтэн эмчлүүлэгчдээ багтаадаггүй, зарим тохиолдолд коридортоо хэвтүүлэхээс аргагүй байдалд ордог, өвчин нь хүндэрсэн тохиолдолд хөнгөвчлөх тасагт ч хэвтэж чадахгүй амиа алдаж байгаа юм.

Энэ асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор ХСҮТ-ийн удирдлагууд өнгөрсөн зургадугаар сард тус төвийг өргөтгөхөд шаардлагатай 19.8 тэрбум төгрөгийг 2020 оны төсөвт суулгаж өгөх хүсэлтийг Эрүүл мэндийн яаманд тавьсан ч Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарт уламжлаагүй гэдэг асуудал хөндөгдөх болсон. Харин УИХ-аар улсын нэгдсэн төсөв хэлэлцэх үед  Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар “Хүнд өвчнөөр түрий барьж болохгүй” гэдэг тайлбар хийсэн нь олон нийтийн шүүмжлэл дагуулаад буй.

Бид нөхцөл байдлыг сурвалжлахаар өчигдөр /2019.10.29/ ХСҮТ-ийг зорьж очиход эмнэлэгт хэвтэж буй аав, ээж, ах, эгч, хамаатан садандаа хоол цай хүргэн ирэх, буцах иргэд олон байлаа.

ОНОШЛОГДСОНООС ГУРВАН САРЫН ДАРАА ЭМЧИЛГЭЭ ЭХЭЛСЭН

-Би долдугаар сарын 30-нд хавдартай гэдэг оношийг сонссон. Ийм залуудаа арай үгүй байлгүй дээ гэж бодсон ч эмчийн хэлсэн үгэнд итгэхээс өөрцгүй. Хавдар хүндэрсэн байсан тул хагалгаанд орох боломжгүй байсан. Эмч нарын зөвлөгөөний хурлаар хими болон туяа эмчилгээнд явах шийдвэр гарсан. Ингээд аравдугаар сарын 31-нээс төлөвлөлтөд / Төлөвлөлт гэдэг нь хавдар хаана байгааг нарийвчлан тогтоож, үүнээс хойш 7-10 хоногийн дараа туяа эсвэл хими эмчилгээнд ордог байна/ орохоор болсон юм. Гэвч би есдүгээр сард олон удаа цус алдаж эмнэлэгт хүргэгдэж аравдугаар сарын 31-ныг хүлээх боломжгүй болсон. Азаар дараалалд завсар гарч, аравдугаар сарын 5-нд төлөвлөлт эхэлсэн. Өнөөдөр 12 дахь өдрөө эмчилгээгээ хийлгээд байна.

Энэ талаараа ярихдаа нүүрэнд нь нэг ч үрчлээ суугаагүй залуу бүсгүйн нүдэнд нулимс цийлэгнэж байсан тул цааш яриулахыг хүссэнгүй. Тэр бол жилд хавдартай хэмээн оношлогдож буй 6000 хүний төлөөлөл. Хавдар судлалын үндэсний төвийн ачаалал их байдаг нь хавдартай гэж оношлогдсон хүмүүсийг “торгоох”, эдгээх  боломжгүйд хүрч, зүгээр харж сууж байгаад л үхүүлэхээс өөрцгүй байдалд хүргэж байгаа. Хавдраа эмчлүүлж чадалгүйгээр жилд 4400 хүн хавдраар нас барж, хагацлыг хүсээгүй ч гэр бүл хайртай хүмүүсээ орхин одож байгаа юм. Энэ хагацлыг цөөлж, нэг ч гэсэн хүүхдийг өнчрүүлэлгүй, нэг ч гэсэн гэр бүлийг элэг бүтэн байлгахын тулд ХСҮТ-ийн ачааллыг бууруулж, 37 жилийн настай барилгыг нь өргөтгөх, шинэ эмнэлэгтэй болох шаардлагатай байгаа билээ. Ингэснээр хавдартай хэмээх оношийг сонссон тэр цагаас эхлэн 2-3 сар хүлээн байж эмчилгээнд орж буй өвчтөний хүлээлгийн хугацаа хоёр дахин багасах боломжтой юм байна.

МЭС ЗАСЛЫН ТАВАН БЛОК ТОХИЖУУЛНА

Хавдар судлалын үндэсний төвийг өргөтгөж, төсвийг 19.8 тэрбум төгрөгөөр батлах эсэх асуудал УИХ-аар хэлэлцэгдэж байгаа. Харин 19.8 тэрбум төгрөгийн 5.8 тэрбумыг тавилга, эд хогшилд зарцуулах гэж байна хэмээн шүүмжлэх гишүүд байгаа юм. Уг төсвийн асуудалтай холбоотой гоор ХСҮТ-ийн дэд захирал Л.Баярсайханаас энэ талаар тодрууллаа.

-ХСҮТ-ийн төсвийг 19.8 тэрбум төгрөгөөр батлах санал хүргүүлсэн. Үүний 5.8 тэрбумыг тавилга, эд хогшилд зарцуулах гэж байна гэж шүүмжлэх хүмүүс байна. Эмнэлгийн байрыг хэдэн тэрбумаар түрээсэлж байна вэ. Нэгэнт түрээсэлж байгаа юм бол яагаад өөрсдийн хөрөнгөөр тохижуулж байгаа юм бэ?

-Төсөв нэмэх асуудал нь шинэ өргөтгөлийг түрээслэхтэй холбоотойгоор яригдаж байгаа. Бидний яриад байгаа М.Билэгт гишүүний, япон стандартаар барьсан эмнэлгийг Засгийн газар худалдаж авч өгнө, нэг эсвэл түрээсэлнэ зэргээр ярьсаар нэг жил болж байна. Үүнтэй холбоотойгоор салбар яам, мэргэжлийн хяналт зэрэг олон газраас ажлын хэсэг ирж ажилласан. Асуудал дагуулаад байгаа 19.8 тэрбум төгрөгийн гурван тэрбум нь л бүтэн жилийн түрээсийн төлбөр бусад нь бүтэн жилийн урсгал зардал. Энэ эмнэлгийн байр нь ашиглалтад ороогүй, хоосон байр. Мэс заслын таван блок тохижуулна. Нэг блок барилгыг тохижуулахад нэг тэрбум төгрөг шаарддаг. Ингээд тооцвол таван тэрбум төгрөг нь зөвхөн мэс заслын блокт зарцуулагдаж байгаа юм. Үлдсэн нь тухайн 12 давхар барилгын 2020 оны урсгал зардал.

-Өргөтгөлийг түрээсэлснээр ХСҮТ-ийн ачаалал хэдэн хувиар буурах вэ?

-ХСҮТ-ийн ачаалал 100-180 хувиар нэмэгдлээ. Жилд 100 мянган хүнд үйлчилж байна. Эдгээр хүмүүсийн 10 мянга нь хэвтэн эмчлүүлж байгаа. Мөн жилд зөвхөн том хэмжээний 2600-2800 хагалгаа хийж, өдөрт том хэмжээний 10 гаруй мэс засал хийгдэж байна. Мэс заслын дараалал 2-3 долоо хоног байна. Ард иргэд туйлдаж байна. Хамгийн ойрын хүн нь хорт хавдраар оношлогдоод яаралтай хагалгаанд орох шаардлагатай байгаа ч ачааллаас болоод сар хүлээхээс өөрцгүй болж байгаа. Гэтэл тухайн өвчтөнд сарын дараа мэс засал хийх боломжгүй ч болсон байдаг.

Шинэ эмнэлгийн барилгыг түрээсэлснээр 100 ор, мэс заслын таван блок нэмэгдэж ачаалал хоёр дахин багасна.

2016 онд ашиглалтад орсон өргөтгөлийн барилга гэхэд зун үерт автаж бөөн асуудал дагуулсан. Энэ барилгыг төр барихдаа долоон жил хүлээлгэж байж барьсан. Чанар нь ямар байгааг хэн хүнгүй мэдэж байгаа байх. Харин бидний түрээслэх гээд байгаа эмнэлэг нь япон стандартаар баригдсан үнэхээр чанартай.