Улс төр нэг  нам гүм.  Хэзээ хэн тийрэн болж түйрэн тавихыг хэлэхэд эрт.  Юутай ч энэ нам гүмийн цаана их шуурга шуурч мэдэхээр тавгүй, бүгд айдас, хүйдэстэй.

  УИХ-ын ээлжит бус сонгуулийн өмнөхөн цагаан захтнуудын баривчилгаа ширүүсдэг нь гэм биш зан.  Энэ удаад МАН-ынхан МАН-ынхантайгаа халз үзэхэд бэлтгэж байна. Дээр нь Ерөнхийлөгч эрх баригчдын эсрэг баруун солгойгүй сум тавьж эхэлсний нэг  бай нь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн болж таарав. МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн энэхүү мэдээллийг няцаасан ч АТГ баталсан. Тэгэхээр түүнийг  АТГ-аас шалгаж эхэлсэн гэх мэдээлэл үнэндээ, Үндсэн хуулийн гуравдугаар хэлэлцүүлгийн өмнө Төрийн тэргүүний зүгээс МАН-ынханд тэр тусмаа  У.Хүрэлсүхэд өгч буй сануулга. Үүний өмнө Б.Батзоригийн хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн тухай прокурорын газраас мэдээлэл цацсан юм.  Товчхондоо, нааш нь татвал Үндсэн хууль тойрсон, цаашилбал УИХ-ын 2020, Ерөнхийлөгчийн 2021 оны сонгуулийн зодоон жам ёсоороо эхэлжээ гэсэн үг.

   Өнгөрөгч Баасан гаригийн УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаас Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах, нэмэлт өөрчлөлтийн төслийг гурав дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг, хугацааг тогтоох тухай УИХ-ын тогтоолыг баталсан. Уг тогтоолд гурав дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгэх хугацааг ирэх арваннэгдүгээр сарын 11-ээр товлоод байгаа билээ. Гуравдугаар хэлэлцүүлгийн үеэр Ерөнхийлөгчтэй холбоотой заалтууд орж ирэхээр болсон учраас Төрийн тэргүүн нумаа нуухгүйгээр сумаа тавьж байгаа нь энэ. Д.Тогтохсүрэнгийн араас АТГ-д дуудагдах, Б.Батзоригийн дараагаар шүүхэд очих  хүмүүсийн нэрсийг бараг л жагсаачихсан суугаа биз.

  Өнгөрсөн жилүүдэд зөвхөн өөр хоорондоо үзэлцсэн МАН-ынхан дунд  Ерөнхийлөгчийн шидсэн энэ мэт өгөөшийг үмхээд авах хүмүүс цөөнгүй. Нэн ялангуяа өөрийг нь жаран тэрбумын дуулианаар бүлгийн даргын суудлаас нь авч хаясан Д.Хаянхярваад өвөртөлж яваа өс хонзон байгаа нь лав.

Энэ асуудал өндөр авах юм бол Д.Тогтохсүрэнг бүлгийн даргаас нь огцруулах хүч гадна талдаа, хүсэл  сонирхол дотор талдаа бий. Нам, төрөө авлигачдаас цэвэрлэнэ гэж амлалт өгсөн нь Ардын намын дарга өөрөө.  Тэгэхээр МАН-ын бүлэг бүрэн эрхийн хугацаандаа гурван даргын нүүр үзэж мэдэхээр улс төр эвгүйтэж байна.

Саарал жагсаалтаар далимдуулж 60 тэрбумынхныг намнах, сайжруулсан түлшээр Засгийн газрыг унагаах сонирхол МАН-ын албан бус хоёр бүлэгт бий. Гэвч, одоогоор албан бус бүлгүүд ажиглалтын байдалтай, Ерөнхийлөгч баруун зүүнгүй довтолгоонд ороход бэлэн болжээ.

  Эрх баригчид эвтэй бол хүчтэй болно. Гэвч, одоогоор М.Энхболд ч, У.Хүрэлсүх ч эвлэрэх хүсэлгүй байх шиг.  Тэд эв нэгдэлгүй байвал Ерөнхийлөгч мөрөөдлөө биелүүлэхэд ашигтай. Энэ талаас нь харвал  МАН-ын хагарал Монголын зовлон болж мэдэхээр байна.

МАН-ын тогооны хэрүүл үндсэндээ төрийн хямрал болсон.  Цувж яваа барыг барьж идэх дэндүү амархан.  Тиймээс УИХ-ын сонгуулийн өмнө МАН-ын бүлгийн гишүүдийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэх прокурорын хүсэлт ар араасаа цуварна. Ийм  тооцоотойгоор Ерөнхийлөгч улс төрийн нүүдэл хийж байна. Яг л өнөөдрийн сүр сүлдгүй болчихсон Ардчилсан намыг гурван жилийн өмнө гудамжинд гаргасан шигээ. Гурван жилийн өмнө  Ерөнхийлөгч УИХ-ын сул гишүүн байсан бол өдгөө  АТГ, прокурорыг атгасан шүдтэй арслан болсон.

УИХ-д 35 кноптой засгийн эрхийг барьж байсан Ардчилсан нам өнгөрсөн сонгуулиар үсгүй болтлоо арчигдахад хүрсэн нь дотоодын эх захгүй хямрал, эрх мэдлийн төлөөх зодоон байсан.

Оффшорчин, мүүнчин, хар тамхичин гээд Х.Баттулгын зохиосон пи-ар АН-ыг гудамжинд гаргасан бол Ардчилсан нам Х.Баттулгыг Монголын Ерөнхийлөгч болгож өгсөн юм. Гэвч, гудамжинд гарсан сөрөг хүчний дотоодын хэрүүл тэмцэл нь дуусаагүйг Н.Алтанхуягийн явуулж буй акциас харчихаж болно. 

Тэгэхээр УИХ-ын 2020 оны сонгуулиар Ардын нам ялагдсан ч дотоод талцал зогсохгүй нь тодорхой. Жаран тэрбумчин, ЖДҮчин, тендерчин, хүчингийн хэрэгтэн, гомо гээд МАН-д бүтэн нэртэй хүн алга. Аль, аль намд бүтэн нэртэй, бүлээн зүстэй хүн үлдэхгүй байх тусмаа Ерөнхийлөгчид хожоотой. Ардчилсан намын нэр хүндийг шавартай хутгасан сценарийн дагуу Ардын намыг шалбааг болгох сонирхол Ерөнхийлөгчид маш их бий.  Ингэж байж л Х.Баттулга "мөнхийн" Ерөнхийлөгч болно.  Ерөнхийлөгчийн засаглал гэх түүний хүсэл бодитойгоор хэрэгжих боломж нээлттэй үлдэнэ. Энэ боломжийг бодит болгохын тулд Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг гацааж, УИХ-ын 2020 оны сонгуулийг "жонхууруулах"-ыг тэр хүсч байгаа.  Үнэгүй бяслаг хавханд байдгийг тооцоолоогүй, Үндсэн хуулийн бус аргаар хууль, шүүхийн гол эрх мэдлээ Ерөнхийлөгчид аваачаад өгчихсөн МАН-ын хувьд хохь нь гэхээс яалтай.  Харин, Монголын заяа их гэдэгсэн.