News агентлаг долоо хоног бүрийн Пүрэв гаригт “Яам агентлагаар сонин юутай байна вэ” буланг бэлтгэн хүргэдэг билээ. Бид энэ удаад Зам тээврийн хөгжлийн яамыг онцолж байна.

Урин цаг ирж нийслэл орон нутгийн зам засварын ажил эхэлж, зарим ажил ид өрнөж буй. Нийслэлд өрнөж буй Замын цагдаагийн уулзвар, Налайхын замын шинэчлэл зэрэг олон бүтээн байгуулалт өрнөж буй. Улс орны чанартай томоохон авто замууд л тус яаманд харьяалагдахаас нийслэлийн замууд өөрөө хотын төсөв, Хотын даргад хамааралтай. Харин Б.Энх-Амгалан сайдад хамааралтай орон нутгийн чанартай авто замын ажлууд эхнээсээ эхэлжээ. Харин гүйцэтгэл хэр байж хугацаандаа ашиглалт орох эсэхээс Зам тээврийн хөгжлийн сайдын ажил дүгнэгдэх учиртай.

Ажил нь эхлээд бус орон нутгийн чанартай томоохон авто замын ажил:

• Завхан аймгийн төвийг нийслэл хоттой холбох зорилтын хүрээнд хэрэгжих Тосонцэнгэл-Улиастай чиглэлийн 67 километр авто замын барилгын ажлыг тавдугаар сарын 24-ний өдөр эхлүүллээ.
• Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн авто замыг дөрвөн эгнээ болгон өргөтгөн, шинэчлэх шийдвэрийг гаргасан. Тус замын түр замын ажил тавдугаар сарын 27-нд эхэлсэн бөгөөд 10 хоногт бүрэн хийж гүйцэтгэх юм. Түр замыг бүрэн хийж дууссаны дараа гол замын хөдөлгөөнийг хааж, гүйцэтгэгч компаниудын бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлэх юм.
• Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумын Байдрагийн гүүрээс Говь-Алтай аймгийн Дэлгэр сум хүртэлх 126,7 километр хатуу хучилттай авто замын барилгын ажил тавдугаар сарын 15-аас эхэлсэн.

414,6 КМ ТӨМӨР ЗАМЫН БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТАД ЦЭРГҮҮД ОРОЛЦОЖ БАЙНА

Дорноговь аймгийн Мандах сумын Сэрвэн баян хошуу багийн “Будар” хэмээх газарт 2019 оны тавдугаар сарын 24-ний өдөр Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн 414,6 километр төмөр замын бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлсэн.

Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замын захиалагчаар Монголын төмөр зам ТӨХК, гүйцэтгэгчээр Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Улаанбаатар төмөр зам ХНН ажиллаж буй. Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр зам нь Улаанбаатар төмөр зам ХНН-ийн гол төмөр замтай холбогдох ба үүгээр дамжин Ханги-Мандал, Замын-Үүд рүү гарах боломж нээгдэх юм. Түүнчлэн зүүн коридор буюу Хөөт-Бичигт, Нөмрөг, Чойбалсан, Эрээнцэв, ОХУ-ын Борьз рүү зах зээлээ тэлэх боломж бүрдэж, мөн хойд чиглэлд Дархан Сэлэнгийг дамжаад Алтанбулагаар ОХУ болон Европын зах зээл руу гарах үүд хаалга нээгдэнэ. Энэхүү төмөр замыг ашиглалтад хүлээн авснаас хойш 10-12 жилийн дотор хөрөнгө оруулалтаа нөхөж, жилд хамгийн багадаа 15 сая тонн ачаа тээвэрлэх ба энэ нь өнөөдөр төмөр замаар тээвэрлэж буй нийт ачааны 60 орчим хувьтай тэнцэж, ойролцоогоор 700-800 тэрбум төгрөгийн орлого олох боломжтой. Мөн Монголын нутаг дэвсгэр дээгүүр явж буй тээвэрлэлтийн зайнаас жилдээ 180-200 сая ам.долларын цэвэр орлого олох үр өгөөжтэй гэж албаныхан тодотгож буй. Ямар ч гэсэн төмөр замын ажил эхэлсэн.

Б.ЭНХ-АМГАЛАН САЙД ХЭЛ АМНААС "АЙГААД" САНАЛАА ТАТАХААР БОЛОВ

Засгийн газраас 2019 оны дөрөвдүгээр сард Авто тээврийн тухай хуулийн төслийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-д өргөн барьсан. Энэ хуульд оруулж байгаа нэг өөрчлөлт нь олны анхаарал, шүүмжлэлд өртөөд буй. Энэ хуульд баруун талдаа жолооны хүрдтэй автомашиныг улсын бүртгэлд бүртгэхгүй, ингэхдээ энэ заалт 2021 оноос хэрэгжиж эхэлнэ гэж байсан юм.  Гэвч Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Б.Энх-Амгалан  өчигдөр энэ хуулийн төсөлд тусгагдсан энэхүү заалтыг хасна, энэ заалт бол ажлын хэсгээс орж ирсэн санал гэдгийг онцлов. Одоогоор хуулийн төсөл хэлэлцүүлгийн шатанд орж ирээгүй учраас хэлэлцүүлэгт орж ирсний дараа ажлын хэсгээс оруулж ирсэн саналыг хасна гэв.

Гэхдээ Б.Энх-Амгалан сайд худлаа ярьсан, бас олон нийтийн шүүмжлэлээс айсан. Учир нь энэ хуулийн төслийг 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 24-нд өргөн барьсан юм. Хуулийн төсөлд баруун хүрдтэй авто машиныг бүртгэхгүй байх заалт эхнээсээ л байсан. Төслийн анхны өргөн барьсан файлыг ЭНД дарж үзнэ үү. Бүр тодруулбал, хуулийн төслийн 23.7 дахь заалтад "Дараах автотээврийн хэрэгслийг улсын бүртгэлд бүртгэхийг хориглоно:

23.7.2 Баруун талдаа жолооны хүрдтэй автотээврийн хэрэгсэл гэж заасан байгаа юм.

Хэдийгээр Б.Энх-Амгалан сайдын оруулж ирсэн төсөл дэх маргаан дагуулсан заалт нь алс ирээдүйдээ хэрэгтэй чухал заалт байсан боловч тэрбээр олны хэл амнаас болгоомжилж ийнхүү яаран сандран энэ заалтыг хасна гэдгээ өчигдөр мэдэгдчихэв.

Угтаа бол Засгийн газраас тэр дундаа салбарын сайд Б.Энх-Амгалан өөрийн биеэр өргөн барьсан хуулийн төслөө боловсруулах шаардлага хэрэгцээ, тооцоо судалгаагаа хийсний үндсэн дээр боловсруулсан байх учиртай. Гэвч хэдэн өдөр хэвлэлээр бичигдэж, олны хэл амнаас айсан уу эсвэл үнэхээр буруу заалт оруулж ирсэн гэж бодсон уу. Ямартай ч өөрийн боловсруулж оруулж ирсэн хуулийн заалтаа ажлын хэсэг оруулж ирсэн гэх нэрийдлээр тэр хамгаалж чадсангүй.

ШИНЭ НИСЭХ БУУДАЛ ХЭЗЭЭ АШИГЛАЛТАД ОРОХ ВЭ?

Хөшигийн хөндийн шинэ нисэх онгоцны буудлын барилга байгууламжийн ажил 2008 онд эхэлсэн. МАН эрх барьж, 2018 оны  арваннэгдүгээр сарын 8-нд ашиглалтад оруулна, төлөвлөгөөний дагуу ажиллаж байгаа гэж мэдэгдэж байв. Түүний дараа хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудал ашиглалтад орох хугацаа 2019 оны тавдугаар сарын 1 хүртэл бас л хойшлов.  Шинэ нисэх онгоцны буудлын барилга байгууламжийн ажлыг бүрэн хийж дууссан. Тухайлбал, нисэх онгоц хөөрч, буух хатуу хучилттай зурвас, гэрэлтүүлгийн системийг бүрэн суулгасан. Харин зарим нэг дэд бүтцийн барилга байгууламж дутуу байна. Өөрөөр хэлбэл, дэд бүтцийн ажилтай холбоотойгоор ашиглалтад орох хугацаа 2019 он хүртэл хойшлогдсон.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх 2018 оны арванхоёрдугаар сарын 18-нд “Энэ Засгийн газрын хамгийн чухал ажлын нэг шинэ нисэх буудлыг ашиглалтад оруулах. Шинэ нисэхийн ажил 100 хувь урагштай явна гэдэгт итгэлтэй байна. Хоёр талдаа харилцан ашигтай байхаар менежментийн гэрээгээ байгуулах хэрэгтэй. Ирэх жил /2019 оны/-ийн долдугаар сарын 11-ний өдөр буюу Үндэсний их баяр наадмаар шинэ нисэх буудал ашиглалтад ороосой гэж хүсч байна. Энэ өдөр Япон, Монголын хооронд түүхт өдөр болно. Сэтгэл, итгэл, зүтгэл гурав хамт байхад ямар ч ажил бүтнэ гэж бодож байна” гэж хэлж байв.

Манай улс Япон улсаас 40 жилийн хугацаатай, жилийн 0.1 хувийн хүүтэй нэн хөнгөлөлттэй зээлээр энэхүү бүтээн байгуулалтыг хийж байгаа билээ. Төслийн нийт өртөг нь 560 сая ам.доллар.

Хамгийн сүүлд Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ, Зам тээврийн хөгжлийн сайд Б.Энх-Амгалан нар 2019 оны хоёрдугаар сарын 18-ны өдөр Хөшигийн хөндийд очиж ажилласан. Энэ үеэрээ нисэх онгоцны буудал хэзээ ашиглалтад орох талаар нарийвчлан тохирох уулзалт хийсэн гэх боловч албан ёсоор хэзээ ашиглалтад орох вэ гэдэг мөн л тодорхойгүй хойшилсон. Хамгийн сүүлд буюу өчигдөр Засгийн газар хуралдаж,  “Улаанбаатар хотын олон улсын нисэх онгоцны шинэ буудлын менежмент төсөл”-ийг хэрэгжүүлэх санал тавьсан этгээдтэй байгуулах концессын гэрээний төслийг эцэслэн боловсруулж, гэрээ байгуулах эрх олгох асуудлыг хэлэлцүүлэхийг Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайханд даалгасан. 11 жил баригдаж байгаа, ашиглалтад орохгүй дуншсаар байгаа шинэ нисэх буудал Ерөнхий сайдын хэлсэнчлэн Үндэсний их баяр наадмаас өмнө орж чадах уу, Б.Энх-Амгалан сайд аа.

Ш.ЧИМЭГ