1992 оны Ардчилсан Үндсэн хууль батлагдсанаас хойш Монголын төрийг ээлжлэн удирдаж ирсэн МА(Х)Н болон Ардчилсан намын үлдээсэн улс төрийн өв үнс болоход ойрхон байна. 1992 оноос хойш өнөөг хүртэлх 26 жилийн найман жилд Ардчилсан нам төр барьж үлдсэн 18 жилд нь МАН төр барьжээ. Гэхдээ сүүлийн 10-аад жилийн түүх үнэндээ энэ хоёр намын хамтарсан МАНАН-гийн түүх гэж хэлж болно. Монголын эдийн засаг мөнгөжих хэрээр бий болсон, хуримтлагдсан бүхий л баялаг зөвхөн эрх мэдэлтнүүдийн дунд хуваарилагддаг болж, хусам нь иргэдэд ирдэг байсны нэг жишээ нь эдүгээ өндөр аваад байгаа ЖДҮ-ийн зээл тойрсон дуулиан.

Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтай байсан Монгол улс зах зээлийн эдийн засгийн суурийг тавих зорилгоор 1995 оноос өмч хувьчлалыг эхлүүлсэн бөгөөд тухайн үедээ иргэн бүрт 7000 төгрөгийн цэнхэр, 3000 төгрөгийн ягаан тасалбар түгээсэн. Энэ тасалбарын ид шидийг гаргаж чадсан нь УИХ-ын гишүүн Н.Оюундарийн өнгөрсөн долоо хоногт хэлсэнчлэн “мэдээлэлд ойр байсан” хүмүүс. Тухайн үедээ бараг хоёр сая хүнд тараагдаж, 17,4 тэрбум төгрөгийн төрийн өмчийг хувьчилсан. Ялангуяа үйлчилгээний салбар 100 хувь хувьд очсон. Тухайн үеийн тоо баримтаар 1,1 сая иргэн Хөрөнгийн биржээр дамжин өмч эзэмшигч болсон гэх боловч томоохон үйлдвэр, аж ахуйн нэгжүүд мэдээлэлд ойр хэдхэн хүний гарт очиж, бүх иргэнээ өмчтэй болгох сайхан зорилгодоо хүрч чадаагүй юм.

Цэнхэр, ягаан тасалбараас эхэлсэн мэдээлэлтэй хэсгийн давуу байдал цаашаа газрын наймаа, уул уурхайн лиценз, төсвийн тендерээр тэтгэгдэн өнөөг хүрч, мэдээлэлтэй, өмчтэй хүмүүс Монголыг удирдаж байна. ЖДҮ-ийн зээл тойрсон дуулиан үүнтэй ижил төстэй 20 гаруй сангийн хөрөнгийн хууль бус зарцуулалтыг ил болгох сценариар үргэлжилнэ гэсэн шуум аль хэдийнэ тарсан.

Мэдээж дуулиан гэнэт тараагүй, энэ нь улс төрийн том тулааны тактикийн хүрээнд боловсрогдсон зүйл. ЖДҮ-ийн дуулиан, УИХ өөрөө тарах ёстой гэж үзсэн Ерөнхийлөгчийн санал хоёр нийлээд Монголын улс төрийг томоохон гарз хохирол руу чирэх нь ойлгомжтой. Ард иргэдийн мөнгөөр хувийн халаасаа дүүргэсэн тонуулчдыг төрдөө үүрлүүлсэн буруу бүгдэд оногдох учиртай, улс төрийн намууд, сонгогчид, хэвлэл мэдээллийнхэн, иргэний нийгмийнхэн гээд. Чоно борооноор гэдэг шиг төрд шургалсан тонуулчдын дуулианаар далимдуулж ардчилсан нийгмийн ололтыг үгүйсгэх, харлуулах, гарц гаргалгаа, шийдэл байхгүй мухардалд орсон мэдрэмжийг төрүүлэх оролдлого ажиглагдаж байгаа нь илүүтэй айдас төрүүлж байна. Өөрөөр хэлбэл, улс төрийн өвийг үнс болгоод үнсэн нурамнаас өндийх галт шувуу болохыг хүсэгчид байна. Гэхдээ галт шувуу маань үлгэрийн л амьтан, харин үлгэр бол ердөө л үлгэр. Харин улс орныг ухаанаар удирдаж, хариуцлагаар цаламддаг жишгийг дагахад л болно. Хууль зөрчсөн нь хариуцлагаа хүлээж, хууль сахиулагчид нь хуулиа сахиулж, улс төрийн зөвшилцлөөр асуудлыг шийдэх нь бидний сонгосон зам. Түүнээс биш хөгшин хүн үхэхээрээ айлгана гэдэг шиг суулт зарлаж, улс орноо дэлхийд шившиглэнэ, хууль тогтоох байгууллагаа тараана гэж айлгах нь цөхрөл биш муйхарлал.