Дэлхийн нийт амьтдын тоо толгой 1970 оноос хойш 60 хувиар хорогдсон хэмээн Дэлхийн зэрлэг амьтдыг хамгаалах сангаас өчигдөр /2018.10.30/ гаргасан  “Амьд ертөнц” хэмээх илтгэлдээ дурджээ.

“Өсөн нэмэгдэж буй хүн амын өсөлт, хоол хүнс, амьдрах газар нутгийн хэрэгцээ, тэдний зохисгүй үйлдэл зэрэг нь байгаль дэлхийг, зэрлэг амьтдын ертөнцийг хөнөөж байна” хэмээн илтгэлд бичсэн байна. “Нөхцөл байдал маш муу байгаагийн дээр бид байгаль, зэрлэг амьтдыг хамгаалах шийдвэртэй алхам хийхгүй байна. Харин сайн мэдээ нь хүн төрөлхтөн байгаль дэлхийд ямар их хохирол учруулж байгаагаа мэдэж байгаа явдал юм” хэмээн Дэлхийн зэрлэг амьтдыг хамгаалах сангийн захирал Марко Ламбертини хэлэв. Ингээд тус илтгэлд дурдагдсан зүйлсийг товчлон хүргэе.

Амьтдын тоо толгой ховордож байна

1970-2014 оны хугацаанд дэлхийн нийт сээр нуруутан амьтдын тоо толгой 60 хувиар буурчээ. Ялангуяа усны сээр нуруутан амьтдын тоо 80 хувиар буурсан байна. Бүс нутгийн хувьд Төв болон Өмнөд Америкт зэрлэг амьтдын тоо хамгийн ихээр буюу 89 хувиар буурсан аж.

Амьтны төрлүүд устаж, үгүй болж байна

Шувуу, хөхтөн, хоёр нутагтан, шүрийн хүрээний амьтдын зүйлүүд хамгийн их хоргодож байгаа аж. Хэдхэн зууны өмнө тэдгээрийн тоо одоогийнхоос 100, бүр 1000 дахин ч илүү байсан бол хүн төрөлхтний буруутай үйл ажиллагаанаас үүдэн ийн үгүй болж байгаа юм.

Хил хязгаарыг давсан

Байгаль орчныг сүйтгэн, хохирол учруулахад тодорхой хил хязгаар гэж тогтоосон байдаг. Тухайлбал, дэлхийн дулаарлын хувьд хязгаар нь дахиад 1,5 Цельсийн хэмээр дулаарах явдал юм. Өөрөөр хэлбэл, дэлхийн дулааны дундаж хэмжээ 1,5 хэмээр нэмэгдэхэд хязгаарыг давж, тун аюултай нөхцөл байдал үүснэ.

Харин хүн төрөлхтөн өдгөө хоёр зүйл дээр байгалийн хил хязгаарыг даваад байгаа нь, амьтны зүйл, ангиуд хоргодож байгаа болон байгаль дахь азотын эргэлтийн хэмжээ хэтэрсэн явдал ажээ. Түүнчлэн далайн хүчилжил болон цэнгэг усны хангамж, хүрэлцээ хоёр нь хязгаарт тун ойрхон тулж ирээд байна. Үүнд далай тэнгист хаяж буй хог хаягдал, тэр дундаа химийн хортой, хүнд элементүүд хамгийн их нөлөө үзүүлж байгаа.

Ой мод багасч байна

Дэлхийн хамгийн томд тооцогдох Амазоны ширэнгэ ойн 20 хувь нь сүүлийн хагас зуун жилд устаж, үгүй болжээ. Харин дэлхий даяар, 2000-2014 оны хооронд 920,000 км² талбайтай тэнцэх хэмжээний ой мод устсан байгаа нь Франц, Германы газар нутгийг нийлүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээ юм.

Далайн амьтдыг үгүй хийж байна

Хүн төрөлхтөн 1950 оноос хойш нийт зургаан тэрбум тонн загас, хавч хэлбэртэн, далайн нялцгай биет болон бусад хүнсэнд хэрэглэгддэг далайн амьтан ургамлыг үгүй хийсэн байна. Ялангуяа загас агнуурын технологийн 21-р зуун гарсаар ихэд хөгжсөн нь үүнд нөлөөлжээ.

Цаг уурын өөрчлөлт болон бохирдол нь дэлхий дээр байсан нийт шүрэн хадны тал гаруй хувийг үгүй хийгээд байна. Шүрэн хад нь далайн амьдралын ¼-ийг дангаараа тэтгэж байдаг.

Эх сурвалж: The Guardian