Хонгор сумын төвд цианит натри ашиглан алт угааж байснаас хөрс, ус бохирдон  иргэд, мал хордох болсноор гурван жилийн нүүрийг үзэж байна. Энэ хугацаанд Дэлхийн Эрүүл мэндийн байгууллагын шинжээчид болон дотоодын эмч нар удаа дараалан шинжилгээ хийж байсан ч анхны шинжилгээний багийнхнаас бусад нь “Хонгор хордоогүй” байна гэсэн дүгнэлтүүд гаргаж байв. Энэ хугацаанд тус сумын иргэдээс 27 хүн хавдраар өөд болж, гаж хөгжилтэй хүүхэд төрсөөр байгаа юм. Энэ асуудлаар тус сумын иргэн Ц.Мөнхбаттай ярилцлаа. Тэрээр өмнө нь 100 гаруй гахайтай аж ахуй эрхэлж байсан юм. Түүний гахайнууд нь хордож үхсээр одоо нэг ч үгүй болжээ.

-Өнгөрсөн долоо хоногт Хон­гор сумын иргэд “МИ-8”-ын хохирогчид, Долдугаар сарын 1-нд амиа алдагсдын  ар гэрийн­хэн гээд зургаан хэргийн хо­хирогчид нэгдэн цаашид нэгдсэн журмаар хохирлоо барагдуулж, хариуцлага тооцуулахын тө­лөө зорилгоо тодорхойлсон. Өнөө­дөр /өчигдөр/ Ерөнхий сайд С.Батболдтой уулзахаар хүсэлт гаргасан байсан. Та нарыг хү­лээж авав уу?

-Хохирогчдын нэгдсэн холбоо гэж байгуулсан. Монголд эрх нь зөрчигдсөн, бие сэтгэлээрээ хохирсон хүмүүст дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу гэдэг шиг л хэцүү байгаа болохоор нэгдэн нийлж тэмцэхээр болсон юм. Би л гэхэд Хонгор сумын хордсон иргэдийн нэг нь. Сумын төвд алт угаах зөвшөөрлийг Засаг дарга өгсний балгаар би зүгээр байсан 100 гаруй гахайгаа алдаад зогсохгүй өөрөө хордсон. Манай нутгийнхан ч ялгаагүй,  малаа алдацгаасан. Гэтэл төрийн албан хаагчын буруугаас болсон энэ мэт хэрэгт нөхөн олговор олгох нь байтугай хордуулсан гэдгээ ч хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Тэгсэн хэрнээ өөрсдийн хариуцлагагүйгээс болоод өвс, тэжээлээ бэлтгэж аваагүйгээс малаа үхүүлсэн хүмүүст төлбөр өгч, толгойг нь илж байна, төр. Энэ юу гэсэн үг вэ. Ямар учраас хордуулсан хүмүүсийнхээ нөхөн олговрыг өгөөгүй хэрнээ хаа хамаагүй малчин хувийнхаа малыг үхүүлэхэд татвар төлөгчдийн хуруу хумсаа хугалах шахам бүрдүүлдэг төсвийн мөнгөнөөс нөхөн төлбөр өгөөд байгаа юм бэ гээд олон жишээ байна.  
Гэтэл бидэн шиг олон хохирогчдыг Засгийн газар нуухыг оролдож байна шүү дээ. Тиймээс тэр бүх хохирогчид асуудлаа шийдүүлэхээр нэгдсэн.

-Засгийн газарт л очоод гацаад байна гэж та бүхэн дүгнэж бай­гаа хэрэг үү?

-Засгийн газарт.  Төр засаг болохоо байчихсан байна шүү дээ. Төр зас­гийн түшмэдүүдээс болоод иргэд хо­хирч байна. Би хариуцлагагүй тө­рийн түшмэдээс болоод бүхэл бү­тэн гахайн аж ахуйгаараа, эрүүл мэн­дээрээ хохирсон хүн. Өөрийн хөдөл­мө­рөөрөө, хөлсөө урсгаж амьдарлаа залгуулж байсан. Гэтэл тэр бүхнийг маань хордуулаад үгүй хийчихсэн шүү дээ. Сүүлдээ Байгаль орчин, аялал жуулч­лалын яамны Химийн албаны дарга н.Жаргалсайхан “Хонгор су­маас цианит хураагаагүй цемент ху­раа­сан” гэж  мэлздэг болсон. Ингэж л хэл­дэг хүмүүс. 14 шуудай цианит хураачихаад шүү дээ.

-Хонгор сумын иргэдээс гаж хөг­жилтэй хүүхэд гарч, үнээнээс нь үс­гүй тугал гардаг нь хэвээрэй л бай­гаа гэл үү?

-Одоо харицангуй гайгүй болсон ч ор тас алга болчихоогүй.

-Хоргүй болж байна гэсэн үг үү?

-Үгүй. Хүнд шатандаа орохоороо нууц хэлбэрт ордог гэсэн. Цианит бол хүний биед ороод аль нэг муу эрхтнийг нь барьж өвчлүүлдэг. Тиймээс хүмүүс тухайн муу эрхтэн нь хүндэрсээр өөд болдог юм билээ. Өнгөрсөн долоо хоногт гэхэд манай сумаас нэг хүн  хавдартай гэх оноштойгоор хотод эмчлүүлэхээр ирсэн. Тэрийг харахад бас л өөрийнх нь муу гэдэг байсан эрхтэн нь улам дордож хавдар болчихсон юм билээ. Гэхдээ шинжилгээгээр энэ бүхэн ердөөсөө гардаггүй. Яагаад гэхээр дархлаа нь суларчихсан. Дархлаа нь суларсан хүн мэдээж янз бүрийн өвчин тусна. Тийм болохоор эмч нар хордоогүй л гэдэг. Харин хавдар оноштойгоор өөд болсон хүмүүс бүгдээрээ гэдэс дотор нь идээлчихсэн гэдгийг нь яаж ч нуугаад чадахгүй л дээ.

-Эмч нар буруутай гэж хэлэх гээд байна уу, та?

-Би Засгийн газрын шугааар Эрүүл мэндийн яамнаас томилогдсон эмч нар хоёр хүнийг алсан гэдгийг баталж чадна. Эрүүл мэндийн яам Хонгор сумын 13 хүнийг эмчлэхээр III эмнэлэгт авчрахдаа нэг хүнийг өөрт нь, ар гэрийнхэнд нь хэлэлгүйгээр элгийг нь боочихсон. Түүнээс болж тэр хүн нас барсан. Нөгөө хүнийг нь болохоор хавдсан булчирхайг нь түүгээд авчихсан. Хүний булчирхай ажилтай байгаа болоод л хавдаж байгаа шүү дээ. Булчирхайгүй хүн яаж дархлаатай байх юм бэ. Тиймээс тэр хүмүүс туршилт хийсэн гэж бодож байгаа. Тэр битгий хэл Хонгорыг хордсон гэх яриаг даруулахын тулд эмч нарт даалгавар өгсөн байгаа юм.

-Юу гэж даалгавар өгсөн юм бол. Тангараг өргөсөн хүмүүс тэр зааврыг нь дагах уу?

-ЭМЯ эмч нарт эмчлэх эрх олгодог. Тиймээс ерөөсөө л тэрэнтэй нь ярьсан байгаа юм. Хоолоо олж идэхийн тулд эмч нар арга буюу Хонгорыг худалсан. Өнөөдөр Хонгорын ерөнхий эмчээр хотоос томилсон н.Цэцгээ гэдэг хүн яагаад тэндээ байгаад байна гээч?

-Яагаад?

-н.Цэцгээ гэдэг хүн ажлаа ч хийж чадахгүй хүн шүү дээ. Тэрний гаргадаг ганц онош нь хүн болгоныг хамуутай болгох. Нэг ч хүнд хамууны шинжилгээ хийхгүйгээр л тэгээд оношлочихно. Тийм хүнийг томилоод л хорыг даруулахаар суулгаж байна. Бас түүнтэй адилаар хаа хамаагүй ондоо газраас Ч.Чүлтэмбат гэгчийг авчраад Засаг даргаар томилчихсон. Зорилго нь бас л ижилхэн. 

-Олон улсын шинжээчид бас л Хонгорыг хоргүй гэж тогтоосон биз дээ?

-Тэднийг ирэхэд нь би хэлсэн. Биднийг хамуутай гээд байгаа учраас хамууныхаа багажаар  шинжилгээ хий­­­гээрэй гэж захисан. Гэтэл нэг ч ха­­мууны багаж авчираагүй гэсэн хэрнээ дүгнэлтдээ хамуутай болгоод л гар­гачихсан. Дэлхийн, дотоодын эмч, шинжээчид хамуутай гээ хонгор­чуудыг дөрвөн жил дарамталж, доромжилж байна. 

-Олон улсын шинжээчдийн дүг­­нэлт тэгж гарсан юм уу?

-Олон улсын шинжээчид ерөөсөө л манай эмч нарын зөвлөгөөгөөр ажиллаж байсан. Олон улсын эмч ирэхэд ороод “Энэ хамуу мөн үү” гэж ч хэлж байсан. Тэгэхэд “мэдэхгүй” гэж хэлсэн. Тэгсэн хэрнээ яагаад олон улсын дүгнэлтэн дээр “Хамуутай, арьс өнгөний өвчтэй байсан” гэж гаргасныг нь гайхаад байгаа. Сүүлдээ олон улсын шинжээчдийг хүртэл лоббидсон гэж ойлгосон. Энэ асуудлаар би олон улсын шүүхт хандчихсан.

-Шинжээчдийн бүрэлдэхүүн ямар чиглэлийн эмч нар ирсэн юм бэ?

-Зөвхөн мөнгөн усны чиглэлийн хүмүүс л ирсэн. Цианитын талаар бид­нээс ч муу мэдлэгтэй гэмээр хү­мүүс шүү. Хонгорын иргэд анхандаа хар­валтаар нас барж эхэлсэн нь ч цианитаас хордсон шинж тэмдэг юм билээ. Мэргэжлийн хүмүүс энэ талаарх номонд нь тэмдэглэсэн байдаг юм.

-Анхны шинжилгээний дүн хорд­логын хэмжээ хэд гэж гар­сан юм бэ?

-Долоон мянга дахин илүү гээд бод л доо. Нэг зүйлийг хэлэхэд хэдэн жилийн өмнө гаргасан олон улсын шинжээчдийн дүнг энэ хавар олж авсан. Гэтэл одоо хүртэл Хонгор сумын иргэд яртай хэвээрэй байгаа. Тэд эмнэлэгтээ үзүүлэхээр могойн яр, хамуу, тэмбүү л гэж оношлодог учраас үзүүлэхээ ч больсон.

-Хотод ирээд эмчлүүлж бол­дог­гүй юм уу?

-Ялгаа байхгүй. Намайг Хонгор сумын иргэн биш гэж хэлээд шин­жилгээ өгөөд явж байхад Арьс өнгөний төвийн н.Мягмаржав гэдэг авгай тааралдсан. Гэтэл долоо хоногийн да­раа шинжилгээнийхээ хариугаа авах гээд очтол шинжилгээ авсан хүн нь байхгүй н.Мягмаржав хариуг нь цээжээрээ бичиж өгч байгаа юм. Тэ­гээд “Улаан үлд” гэж оношлосон. Ингэснийхээ төлөө тэр хүн Арьс өнгөний төвийн орлогч дарга болсон. Ж.Сауле байна. Ж.Сауле Хонгорыг хордоогүй гэснийхээ төлөө Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн дэд сайд болсон. Л.Жамбалжав мөн л тэгж хэлээд I эмнэлгийн дарга болчихсон. Харин түрүүний хэлдэг н.Жаргалсайхан мэргэжилтэн байснаа БОАЖЯ-ны Химийн албаны дарга болчихсон. Эд бүгдээрээ Хонгорыг хоргүй гэснийхээ төлөө шагнуулсан. Байг гэхэд Хонгор сумын Байгаль орчны байцаагч байсан Болормаа гэдэг эмэгтэй мөнгө идсэн хэргээр ажлаасаа халагдсан ч “Үүнийг чинь ил гаргана” гээд Хонгорыг хордсоныг нь баталсан материал бариад явсаныхаа дараа Замын-Үүдийн байцаагч болчихсон байх жишээтэй.

-Ингэж ярьсан Хонгор су­мын иргэдийг гадуурхдаг гэдэг биз дээ. Таныг  яах бол?

-Смайл гээд 13 настай хүүгийн дотор гэдэс нь идээлээд хагалгаанд орсон. Ингэсний дараа аав, ээж нь гомдол гаргасан чинь дотуур байрнаас нь хүүхдийг нь хасаад, сургууль завсардуулчихсан. Энэ мэт юм зөндөө байгаа. Хонго­рын иргэд Ч.Чүлтэмбат гэдэг хү­ний дарамтанд амьдардаг. Жи­шээ­лэхэд, саяхан хавдраар өнгөрсөн охины ээжтэй хамт хэвлэлийн бага хурал хийлгэчихээд очиход намайг цаазлах гэж байгаа мэт аашилсан.

-Яалаа гэж тэр вэ?

-Бүх өөрийнхөө гэсэн хүмүү­сийг зар тараагаад цуглуулчихсан хуралдуулаад Хонгорын иргэдийн төлөөлөл болгочихсон байсан. Тэгснээ өөрөө босч ирээд “Үр хүүхдийнхээ төлөө сайхан амь­дар­маар байна. Чи ингэхээ боль” гэж байна лээ. Уг нь үр хүүхдээ бодсон эцэг хүн бол ингэж тэнэг­тэхгүй л байсан.

-Ингэхэд Засаг дарга Ч.Чүл­тэм­­бат өөрөө Хонгорт амь­дар­даг биз дээ?

-Амьдардаггүй. Сумын захир­гаанд ажиллагсдаас н.Лхаг­ва­сү­рэн, Сод­ном­пунцаг гэж хоёр хүн л Хонгорт амьдардаг. Бу­сад нь бүгд Дарханд. Хонгорт амь­дар­вал хордоно гэдгээ мэдэж бай­гаа л даа, тэд. Тэр битгий хэл су­­мын эмчээр очсон н.Цэцгээ өө­рөө хүртэл бие нь улаан эрээн болчихсон өөрийнх нь хэлдгээр хамуурчихсан сууж байгаа юм чинь, яах билээ дээ. Хамуугаа арилгаж чадахгүй эмч, эмнэлэг, улс байгаад ер нь хэрэг байна уу.

-Хавдар гэж оношлогдсон хэ­­дэн хүн өөд болоод байна вэ?

-27 хүн хавдраар өнгөрсөн. Нийт 67 хүн нас барсан. 2007 оноос хойш хортой нөхцөл амьдруулж, хамуутай, тэмбүүтэйгээр нь до­ром­жилж байгаад үхүүлсэн эд­­­гээр хүмүүсийн өмнөөс би нэ­хэмжл­эх гаргана. Одоо үлд­сэн 200 орчим өрх хамуутай, тэм­бүүтэйгээрээ доромжлуулсаар л байна. Тэдгээр өрх болгонд нө­хөн төлбөр олгох хэрэгтэй. Эдийн засаг, сэтгэл санааны хувьд байн­га доромжлуулсаар байна.

-Хонгор сумын иргэд унданд хэрэглэж байгаа ус аюулгүй болсон гэж ойлгож болох уу?

-Хонгорын хаана өвчлөл бай­на вэ гэхээр замын урд талын ай­луу­дынхны биеэр гөвдөрүү туур­даг, өвчлөл их. Хойд хэсгээр нь харьцангуй гайгүй. Яагаад гэ­х­ээр шинэ усны хоолойтой болж тэндээс усаа авдаг. Харин за­мын урд хэсгийнхэн хуучин усаа уусаар л байгаа. Үүний лайгаар нэг гэр бүлээс дөрвөн хүн хавдартай болоод хоёр нь нас барсан. Үлдсэн хоёрынх нь нэг нь ой гарантай. Энэ хүүхэд төрөхдөө л судасны хорт хавдартай гарсан.

-Төсвийн хөрөнгө оруулал­таар ус татаж болдоггүй юм уу?

-Энэ жил төсвөөс 1,2 тэрбум төг­­рөгийн хөрөнгө оруулалт ор­сон. Түүгээр зам барьсан, Тамгын газраа зассан болоод л дуусч бай­на. Ийм л юм хийж байх шив дээ.

-Хонгорын хүмүүст хорт хав­­дартай гэх онош өөр хоо­рондоо хэр хугацаатай илэрдэг юм бэ?

-Өнгөрсөн долоо хоногт нэг хүн шинээр хорт хавдартай болж, нэг хүн нас барсан.

-Уснаас л болоод байна, тийм үү?

-1,3 тэрбум төгрөгөөр хоолой татсан. Тэр мөнгө хаачсан бэ. Хоёр­хон худаг ухаад гурван кило­метр газар хоолой татахад тийм мөнгө гарах уу гэдгийг ч шал­гуулах л хэрэгтэй. Замын өмнөд хэсэгт худаг татаагүй. Одоо татах хэрэгтэй. Тэгээгүйгээс ч өвчлөл их байгаа. Тиймээс өвчлөл ихтэй газар цэвэр ус хүргэх арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Анх хор илрэхэд дарга нар бүгдээрээ л гүйлдээд байсан. Мөнгө гаргасны дараа бүгдээрээ л алга болчихсон доо. Одоо хэн нь ч харагдахаа байсан.

-Бас нэг эмэгтэй хавдраар хөлөө тайруулсан байх аа?

-Тэр охин өнгөрсөн долоо хо­ногт өнгөрсөн. Талийгаачтай яг ижилхэн шинж тэмдэг өөр нэ­гэн охинд илэрсэн. Талийгаач хө­лийн тавхай дээр гарсан зүй­лээ эмнэлэгт очоод үзүүлэхэд тас­лаад авчихдаг гээд л авчихсан бай­гаа юм. Түүнээс л болоод хорт хавдар болчихсон. Энэ бол хүн амины хэрэг шүү дээ. С.Лам­баа “Хариуцлагатай байна” гээд байсан хаана байна вэ, тэр ха­риуц­лага нь. Уур хүрэхээс ч өөр арга алга.

-Хавдартай хүмүүс насны ху­вьд ямар хүмүүс байна вэ?

-Янз бүр. Ой гарантай хүүхэд байна. Хөгшин, залуу, эмэгтэй, эрэгтэй. Бүгд л тийм болж байна. Гэтэл хэвийн зүйл гээд байгаа шүү дээ. 

-МАХН-ынхан саяхан иргэ­дээ сонсохоор орон нутгаар яв­сан. Сайдууд ч цуг яв­сан. Энэ үеэр асуудлаа танил­цуул­сан уу?

-Ард түмнээ сонсоё гэж байсан хүмүүсээс хоёрхон нь Хонгорт очсон. Би Ж.Саулег очвол хоёр хүн хордож нас барсан айлын худгийн усаар хоол хийж өгье гэж бодож байсан юм. Гэтэл дуудаад ч ирээгүй. Шаварт унасан ша­рын эзэн гэгчээр манайхаас сон­­гогдсон УИХ-ын гишүүн Ж.Сүх­­баатар, МАХН-ын нарийн бич­гийн дарга У.Барсболд хоёр л оч­сон. Бусад нь очихоосоо айж байгаа.

-Хонгорчууд одоо хэрхэн амь­дарч байна вэ. Ногоо та­ри­хаар хордсон газрын но­гоог авах хүн олдох уу?

-Янз янзаар л амьдарч байгаа л даа. Мэдээж төвдөө ногоо таривал хэн авах вэ дээ. Ер нь хэцүү дээ. Иргэдийг амьдрах нөхцөлгүй болгосон шүү дээ. Хэн биднээс ногоо худалдаж авч хордохыг хүсэх вэ. 

-Зүгээр гээд байдаг яам, Тө­рийн ордоныхны цайны газ­рын но­гоог хангаж бол­доггүй юм уу. Хор­доогүйг нь мэдэж байгаа хүмүүс авах­гүй гэхгүй байлгүй дээ?

-Ногооноос асуудал гарахгүй байх л даа. Харин хоёр хүн өнгө­рөөд байгаа айлын худгийн усаар л хоол хийгээд өөрсдөд нь өгмөөр байгаа юм.

-Ганцхан удаа идээд нөлөө­лөх үү?

-Ганц идээд яах ч үгүй. Байнга л идүүлэх хэрэгтэй. Тэгж байж л ойлгох байх. УИХ-ын ордонг барих газар олдохгүй гээд л байна. Хонгорт бариач гэж гуймаар бай­гаа юм. Өөрсдөө ямар байгааг нь биеэрээ үзэг л дээ.

-Дарханы Засаг  байсан, УИХ-ын гишүүн Д.Хаян­хяр­ваа та хоёр шүүхээр зар­гал­даад байсан. Юу болсон бэ?

-Өөрөө өргөдлөө татаад авчих­сан. Сэргээмээр байгаа бол сэргээг л гэж бодож байгаа. Би худлаа хэлээгүй юм чинь. Өөр булхайг дэлгэж болно.

-Хонгорынхон анх төмөр зам хаана гэхээс эхлээд хүчтэй асууд­лаа тавьж байсан. Одоо яагаад намжчихав аа. Та­наас өөр хортой гэж хэлэх хүн ер нь байна уу?

-Зөндөө бий. Яг зовлонг нь үзсэн хүмүүс надад хандаж бай­гаа. Тэд миний өмнөөс хэлээч гээд гарын үсгээ зураад өгдөг. Би хэнээс ч айхгүй Хонгорын төлөө дуугарна. Яагаад гэвэл би хөлсөө ургаж байж аж ахуйгаа босгосон. Гэтэл миний аж ахуйг зүгээр л сүйрүүлчихсэн. Газар тариа­лангийн бүх техник, 100 га­руй гахайнаас маань одоо юу ч үл­дээгүй. Гахайгаа хордуулж үхүү­лээд, техникээ зараад эмчил­гээ хийлгээд дууссан. Гэтэл Д.Хаян­хярваа намайг мөнгөний төлөө яваа гэдэг. Харин ч өөрийг нь яаж хөрөнгөтэй болсоныг би жинхэнэ мэднэ дээ.

-Яаж хөрөнгөтэй болсон юм бэ. Буруу аргаар уу?

-Төрийн сангийн нягтлан хий­сэн хүн аймгийн Засаг дарга бо­лон­гуутаа тэрбумтан болчих уу?

-Харин…?

-Хүн зовж олсон мөнгөө найз­даа  зүгээр л нэг “land cruiser 200” бэлэглэх үү. Түүний талаарх олон материалыг хүмүүс надад авчирч өгсөн. Бүх юмыг нь, яаж хөрөнгөтэй болсныг нь ч хэлсэн. Тиймээс түүнээс би айхгүй. Хонгор сумаас хор илэрлээ гэнгүүт маргааш нь Хонгорт бай­сан алаг үхрүүдээ зөөсөн хүн шүү дээ. Одоо герман үүлдрийн үх­рүүд нь Салхитад байгаа. Бид­нийг үхрээс л доогуур үзсэн хүн шүү дээ. 

-Таны эмчилгээ хэр байгаа вэ. Эмчилгээнд хэдэн төгрөг зар­цуулж байна?

-Долоо хоногийн ажлын өдрүү­дэд ирж эмчлүүлдэг. Бие гайгүй сайжирч байгаа. Долоо хоногт ирж очихдоо л 12 мянган төгрөг зарцуулчихдаг. Дор хаяж 30 мян­ган төгрөг зарцуулна даа. Зөвхөн ирж очих унаа, хоолны мөнгөнд шүү дээ. Ингэсээр байгаа одоо на­дад юу л үлдээгүй.

-Одоо юу хийж байгаа вэ, та?

-Механикийн инженер боло­хоо­роо машин засч хэдэн төгрөг олчихдог. Найзууд ч тусална. 

-Та нартай иргэний хөдөл­гөө­­нүүд нэгдэж байгаа гэ­сэн?

-Ойролцоогоор 70-80 иргэ­ний хөдөлгөөн бий. Зөвхөн Хохи­рогч­дын нэгдсэн холбоо гэхэд л зургаан бүлэг хохирогчид байгаа шүү дээ. Тиймээс бид нэгдэж дол­дугаар сарын 2-нд Монгол бүлгэм гэж албан ёсоор тэмцэхээр болсноо мэдэгдэнэ.

-Сүүлийн үед иргэний хө­дөл­­гөө­нүүд улстөрчдийн гар хөл болон жагсаал, цуглаан хий­дэг болсон нь нууц биш. Тэдэнтэй нэгдээд бас нэг­нийх нь ашиг сонирхолд үйл­чилж, зорилгоосоо ха­зай­хыг үгүйсгэхгүй шүү дээ, та бүхнийг?

-Тийм зүйл болохгүй. Бид эхнийх нь хүмүүстэй 2-3 жил хамтарч ажиллаж байгаа. Бидний зорилго нэг шүү дээ. Монгол оронд болохгүй, бүтэхгүй байгаа асуудлыг шийдье гэхээр Засгийн газрын төвшинд очоод л гацдаг. Тиймээс тэр бүхний төлөө нийлээд тэмцэнэ. Хэрэгждэг хууль ч гэж алга. Эрүүгийн хуулийн 272 дугаар зүйл ангийг хулгайлснаар “МИ-8”-ийн хэ­рэг, Багануурын  “Азийн чоно”-ын хэ­рэг, Хонгор сумын хэрэг, Хадгаламж зээ­лийн хоршоо гээд олон хэргийг хэрэг­сэхгүй болгосон. Энэ бүхнийг зо­риу­даар зохион байгуулж, ялаас мулт­руулахын тулд Ц.Нямдорж мэтийн хүмүүс хуйвалдаж хуулийн заалт хул­гайл­сан. Одоо тэднээс айдаг хөг нь өн­гөр­сөн. Нэгэнт эмчилгээгүй болсон уч­раас эцсээ хүртэл тэмцэж байгаад л үхнэ гэж боддог болсон. Яагаад гэвэл миний үр хүүхэд хойшид амьдарна. Тэд сайхан амьдраасай гэж хүсдэг учраас тэднийхээ төлөө тэмцэх л болно. Гарын үсгээ зурж чадахгүй гадны хүнийг мэргэжилтэн гээд л өргөмжлөөд өндөр цалинтай ажил хийлгэж, нөгөөдүүл нь иргэдийг нь хордуулаад, дээд боловсрол эзэмшсэн монголчууд цэвэрлэгч хийгээд баймааргүй байна. 

-Ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Танд амжилт хүсье.

Ярилцсан: Л.Нарантөгс