УИХ дахь Ардчилсан на­мын бүлгийн өчигдрийн хурал­даанаар зургаан асуудлыг хэ­лэл­цэн нэгдсэн байр сууринд хүрсэн талаар Бүлгийн ахлагч Ч.Сайханбилэг мэдээллээ.
Хэлэлцсэн асуудлууд ерөн­хий­дөө энэ долоо хоногт УИХ-ын чуулганы болон байн­гын хорооны хуралдаанаар хэлэл­цүү­лэх асуудлууд руу чиглэсэн байв.  
Эхний асуудал нь Монгол Улсын Эдийн засаг нийгмийг 2011 онд хөгжүүлэх үндсэн чиг­лэ­лийн талаар байсан бөгөөд ажлын хэсэг гарсан аж. Уг асуудлаар бүлгийн гишүүд олон талын байр суурийг илэр­хийлсэн учир ажлын хэсэг гишүүдийн саналыг дахин тус­гаж нэгтгээд дараагийн бүлгийн хурал­даан дээр танилцуулж, хэлэл­цүүлэхээр шийдвэрлэлээ.
Хоёрдугаар асуудал бол Банкан дахь мөнгөн хад­галам­жинд баталгаа гаргах тухай хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруу­лах тухай хуулийн төслийг хэлэлц­сэн байна. Засгийн газ­рааас өргөн мэдүүлсэн уг хуу­лийн төслийг хэлэлцэх нь зүй­тэй гэдэг дээр бүлгийн ги­шүүд санал нэгдсэн байна. Мөн бүлгийн хурлаар Зарим байгалийн цог­цол­борт газрын хилийн захад өөрчлөлт оруулах тухай УИХ-ын тогтоолын төс­лийг дэмжлээ.

Хуралдаанаар хэлэлцсэн чу­хал асуудлын нэг бол Могойн го­лын нүүрсний уурхайг түшиг­лэж Дулааны цахилгаан станц барих тухай байсан бөгөөд энэ талаар Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайдыг дуудаж тайлбар авсан аж.
Бүл­гийн гишүүд тухайн асуу­­­далд нухацтай хандаж, хэ­­­­лэ­л­цээд Хөвсгөл аймгаас сон­­­гогдсон УИХ-ын гишүүн Ц.Сэдванчиг, Л. Гүндалай нарын гишүүдийн боловсруулсан бүл­гийн санал дүгнэлтийг үндэс­лэн Хөвсгөл аймгийн Могойн голын нүүрсний уурхайг түшиг­лэн 60 мгвт-ын хүчин чадалтай 110.0 сая ам.долларын өртөгтэй дулааны цахилгаан станцыг хөрөнгө оруулагч талд барих, ашиглах, урт хугацаагаар эзэм­шүүлэх нөхцөлтэй байгуулсан гэрээг хүчингүй болгох нь зүй­тэй гэж үзжээ.
Ингээд гэрээг шинэчилж бай­гуулахаар болж, нэгдүгээрт хөрөн­гийн өртгийг тооцох, хоёр­дугаарт, Монгол ажилчдын оролцоог тооцох, гуравдугаарт, Бүс нутгийн ирээдүйн хөгжилд нийцүүлэн орон нутгийн өмч­лөлд байгаа 51 хувийг гад­ны эзэмшилд шилжүүлэх бо­ломж­гүй. Тиймээс эдгээр нөхц­лүүдийг анхаарах нь зүй­тэй гэж үзлээ.
Тавантолгойгоос алсын зай­наас цахилгаан дамжуулах тех­­­но­­логийн дагуу эдгээр айм­гуудын цахилгааныг хангах бо­л­ом­жийг судлаж үзэх нь зүйтэй гэ­дэг дээр бүлгийн гишүүд са­нал нэгдсэн байна. Мөн энэ чиглэлээр Засгийн газар, Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам идэв­хитэй ажиллах нь зүйтэй гэдэг дээр бүлгийн гишүүд санал нэгджээ.
Хуралдаанаар 2010 оны нам­рын чуулганаар хэлэлцэх асууд­лын талаар намын гишүү­дээс санал цуглуулах тухай хэ­лэл­цэв. Хүний эрхийн дэд хо­роо­ны долдугаар сарын 1-ний хол­бог­долтой зүйл дээр зөвлөмж дүг­нэлтүүдтэй танил­цан сүүлийн асууд­лыг Хууль зүйн байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хурал­даа­наар оруулж хэлэлцэх нь зүйтэй гэдэг дээр бүлгийн ги­шүүд мөн санал нэгдсэн байна.
Ингээд Ардчилсан на­мын бүл­гийн ахлагч Ч.Сайхан­билэ­гээс бүлгээр хэлэлцсэн болон цаг үеийн зарим асууд­лаар тод­руулсан юм. 

-Могойн голын нүүрсний уур­хайг түшиглэж барих Ду­лааны цахилгаан станцыг шилжүүлэн өгөх хугацааны хувьд ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Харин энэ тухай асуудлууд яригдаад байгаа учраас бид бүхэн нухацтай хандах ёс­той. Эргэн Монголын талд шил­жүүлэх хугацаа маань аль болох богино байх хэрэгтэй. Дээрээс нь гадны ажилчид олноор орж ирэх ёсгүй. Гол нь орон нутгийн хүмүүс дээрээ түшиглэсэн байд­лыг хангаж ажиллах ёстой гэсэн зарчмын асуудлууд бүлэг дээр яригдсан.
Иймд энэ асуудлуудыг хангаж чадсан хөрөнгө оруулалтын гэ­рээ байгуулах нь зүйтэй. Энэ чиг­лэлээр Засгийн газар нилээд санаач­лагатай ажиллах ёстой. Ин­гэж чадахгүй бол энэ гэрээг байгуулах эсэх нь зөв үү, үгүй юу гэдэг дараагийн асуудалд орох зүйл яригдаж эхлэх учир Зас­гийн газар санаачлагатай, ха­риуц­­лагатай ажиллаарай гэ­сэн дүгнэлтийг бүлгээс гарга­сан.

-60 мгвт-ын хүчин чадалтай 110.0 сая ам.долларын өртөг­тэй дулааны цахилгаан стан­­цыг хөрөнгө оруулагч талд барих, ашиглах, урт хуга­цаагаар эзэмшүүлэх нө­х­цөл­тэй байгуулсан гэ­рээг хүчингүй болгох гол шаард­лага юу байсан бэ? 

-Одоо байгуулсан нөхцлүүд нь таалагдахгүй байна. Дулаа­ны цахилгаан станцын тоног төхөөрөмж нь 30 жилд шинэч­лэгдэж байх ёстой. 30 жилийн дараа шилжүүлэх тухай байж болохгүй.

Одоогоор 25 жил байсныг нь 20 болгочихсон гэж ярьж бай­гаа. Гэхдээ 20 гэдэг тоо нь хан­галт­тай тоо биш гэдэг дээр бүл­гийн гишүүдээс санал ирж байгаа.
Мөн оруулж ирж буй цахил­гаан станцийн өөрийн өртөг маш өндөр байна. 60 мгбт-ын Дулааны цахилгаан станцийн өртөг 110 сая байж болохгүй. Ерөнхий амьдрал дээр байдаг бодит өртөг бол 60-аад сая ам.дол­лар.  Тийм учраас хө­рөн­гө оруулалтын гэрээг ши­нэ­­чилж Концессийн тухай хууль­­тай нийцүүлэхдээ дээрхи шаард­лагуудыг заавал тусгах нь зүйтэй­ гэдэг дээр  санал нэгдэж байгаа.
Иймд гэрээг шинэчлэх сайж­руулах чиглэлийн ажлуудыг хийх  ёстой шаардлага гарч бай­на гэсэн үг.

-Хүүхдийн мөнгөний асуу­дал дээр Ардчилсан намын бүл­гийн байрь суурь хэвээрээ юу?

-Манай байр суурь ойлгомж­той байгаа. Энэ долоо хоногт  нэр бүхий гурван гишүүн хуулийн төсөл өргөн барьсан. Бүлэгт өгсөн мэдээллээр Засгийн газар УИХ-ын тогтоолын төсөл өргөн барьсан гэж ойлгож байгаа. Зас­гийн газрын тогтоолын төс­лийн саналыг бүлгийн гишүү­дийн санаачлагуудыг нэгтгэж хэлэлцээд, хоёр бүлэг хоорондоо ярьж байгаад хүүхдийн мөнгөн дээр харилцан ойлголцох зөв­шилцлийг энэ долоо хоногт хийж чадах болов уу гэсэн итгэл найдвар байна. Энэ чиглэлээр бүлгийн гишүүд ажиллана. Хэ­рэв хүүхдийн мөнгөн дээр тодорхой шийдэлд хүрч чадах юм бол Их хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Төсвийн тодотголын асуудалтай хамт шийдэгдээд явах болов уу гэсэн хүлээлттэй байгаа.

Б.Энхмандах