Азийн зах зээл дээр алтны ханш бага зэрэг хэлбэлзлээ. Өчигдөр Сингапурт нэг унц алтны ханш 0.2 хувиар буурч, 1237 ам.доллар болсон. Гэтэл өнгөрсөн даваа гарагт хамгийн өндөр ханш буюу 1265 ам.долларт хүрч байв. Нью-Йоркийн худалдааны бирж дээр ирэх наймдугаар сард нийлүүлэлтэд гарах нэг унц алт 1240 ам.доллар болсон байна. Хонгонкийн Нова Скотиа банкны үнэт металл шинжээч Петер Цэ “Хамгийн найдвартай гэдэг утгаараа алтны үнэ нэмэгдэж байна. Бас хэтэрхий том зах зээлтэй боллоо” гэжээ. Европ дахь гадаад өрийн хямралаас сэргийлэхийн тулд хөрөнгө оруулагчид алтыг их хэмжээгээр хураах болсон. Зөвхөн уржигдар л гэхэд алтны худалдаа  хамгийн их явагддаг “SPDR” арилжааны бирж дээр 1313.13 тонн алт гарч, шинэ дээд амжилт тогтоосон юм. Түүнчлэн он гарснаас хойш алтны ханш 13 хувиар нэмэгдсэн байна. Сингапур дахь “Филлип Фютерс” төвийн хөрөнгийн шинжээч Онг Ей Линг “Алтны ханш 1230-1245 ам.долларын хооронд хэлбэлзэж байна. Энэ нь АНУ, Европын эдийн засгийн сэргэлтээс хамаарч буй хэрэг” гэжээ.
Ямартай ч энэ сард алтны ханш 1250 ам.доллараас давахгүй байх гэх урьдчилсан тооцоо гараад байна. Цаашлаад ер нь буурна гэсэн таамаг дэвшүүлэх шинжээч ч олдохгүй бололтой.

Алтны ханш өсөх болсон нь хэд хэдэн хүчин зүйлээс хамааралтай. Тухайлбал өрийн хэмжээ нь 13 их.наяд ам.долларт хүрч, дотоодын нийт бүтээгдэхүүнтэйгээ харьцуул­сан үзүүлэлт нь бусад орныхоос давах болсон АНУ нэгдүгээр шалтгаан болж байна. Тус улс өрөндөө баригдаж эхэлснээс хөрөнгө оруулагчид нөө­цийн валют хэмээн нэр­лэгд­дэг ам.долларт итгэх итгэлээ сулруулсан. Цааш­лаад энэ нь бусад ор­ны төв банк алт хэмээх шаргал металлын худалдан авалтаа нэмэгдүүлэх сайхан шалтгаан болжээ.

Дэлхийн орнуудад энэ онд нийт алтны нөөц 27 мянган тонн болсон нь жилийн өмнөх 26.3 мянган тонноос нэмэгдсэн үзүүлэлт юм. Өнгөрсөн долоо хоногт Нью-Йоркийн худалдааны бирж дээр нэг унц алт 1258.3 ам.долларт хүрсэн нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 35 хувиар нэмэгдсэн үнэ юм. Үүнд зарим томоохон төв банк алтны нөөцөө нэмэгдүүлсэн нь нөлөөлсөн байж болох талтай. Өмнө нь АНУ-ын Засгийн газраас нөөц дэх 8100 гаруй тонн алтаа хэвээр үлдээх шийдвэр гаргаж байв. Алтны нөөцөөрөө тус улс дэлхийд тэргүүлдэг. Харин дараа нь Герман, Итали, Францын төв банкууд орж байна. Өнгөрсөн онд Герман, Итали алтны нөөцийн хэмжээгээ хэвээр үлдээсэн. “Дэлхийн алтны зөвлөл”-өөс гаргасан статистик үзүүлэлтээс харахад Франц алтны нөөцөө 15 тонноор багасгасан аж. Харин Хятад, Энэтхэгт эсрэгээрээ нөөцөө улам нэмжээ. Хятадын төв банк жил ирэх тусам алтны нөөцөө 1054 тонноор нэмж байна гэсэн судалгаа байгаа. Гэхдээ энэ нь коммунист засагтай тус улсаас гаргасан албан ёсны тоо баримт биш юм. Ямартай ч олон улсад мэдээлснээр бол өнгөрсөн онд 454 тонн алт худалдан авсан байна. Энэ нь Турк, Грек, Румын, Польшийн банкны нийт нөөцтэй тэнцэхүйц хэмжээ юм. Харин Энэтхэгийн төв банк өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард Олон улсын валютын сангаас 200 тонн алт авсан аж. ОХУ сүүлийн 12 сард 132 тонноор нөөцөө нэмжээ.

Зарим олон улсын хөрөнгийн шинжээч 2012 он гэхэд унц алтны ханш 10 мянган ам.долларт  хүрнэ гэсэн таамаглалыг ч дэвшүүлээд байгаа. Үүний шалтгаан нь хүмүүс валютын ханшны тогтворгүй байдал цаашид үргэлжлэхээс болгоомжилж буйтай холбоотой юм. Өмнө нь 1970-аад оны үед нэг унц алт 35 ам.доллар байснаа 850 ам.долларт хүрч, ханш нь 24.3 дахин нэмэгдэж байв. Одоо ч дээрх тохиолдол давтагдах магадлалтай хэмээн алтны шинжээч Алф Фиелд үзжээ. Хэрэв тэгвэл нэг унц алт 6221 ам.долларт  хүрэх юм. А.Фиелдын хувьд 2008 онд дэлхийн санхүүгийн хямралыг урьдчилан тооцсон нь өдгөө биеллээ олоод байна. Түүнийхээр бол цаашид валютын ханш огцом хэлбэлзсэн хэвээр байвал унц алт 10 мянган ам.долларт хүрэх нь энүүхэнд аж. Цаашлаад төв банкууд алтны байнгын худалдан авагч болж эхэлсэн нь үнийн өсөлтөд  нөлөөлөх нь ойлгомжтой. Үүнтэй зэрэгцээд энэхүү шаргал металлын эрэлт ихсэхийн хэрээр олборлолт буурч байгаа нь бас л асуудал болоод байна.

Т.Элиса.
Зохиогчийн эрх: “Улс төрийн тойм” сонин