Монголын баруун хязгаар нутагт, Алтайн уулсын бэлээр нутаглах казах үндэстний нэрийн хуудас болдог бүргэдийн ангийн талаар Британийн BBC агентлаг сурвалжлага бэлтгэж, цахим хуудсандаа нийтэлжээ. Тус агентлагийн гэрэл зурагчин Ашер Свиденский нийтлэлдээ 13 настай бүргэдчин охины талаар онцгойлон дурдсан байв. Хүүхдүүдийн дийлэнх нь бүргэдээс айж, ойртохоос зүрхшээдэг бол баруун Монголын казах хүүхдүүд 13 наснаасаа эхлэн бяцхан мөрөндөө бүргэд суулгаж, үнэг, туулайн ан хийхэд суралцдаг нь түүний сонирхлыг татжээ. Монголд хэсэг хугацаанд саатаж, фото сурвалжлага хийсэн тэрбээр бага насны таван хөвгүүн бүргэдийн анд суралцаж байгааг харж, өвөрмөц нэгэн ертөнцтэй танилцсан гэнэ. Тэднээс гадна Ашол-Пан хэмээх бүргэдтэй анчин охиныг дуран авайдаа буулгахыг юунаас ч илүү хүсчээ. “Бүргэдтэйгээ хамт байгаа нь үнэхээр гайхалтай. Тайван амгалан хэрнээ асар их хүч мэдрэгдэж байсан” хэмээн Ашер Свиденский 13 настай казах охины тухай бичжээ. Түүний нийтлэлийг сийрүүлэн хүргэе.

Монголын баруун хязгаарт, Алтайн уулархаг бүсэд аж төрдөг казахуудаас өөр бүргэдтэй ан хийдэг улс үндэстэн гэж үгүй. Одоогоор тэнд 400 орчим бүргэдтэй анчид бий. Харин Ашол-Пан бол хашир анчны охин. Магадгүй бүргэдтэй анд суралцаж буй тэндхийн цорын ганц эмэгтэй байх.
Бүргэдтэй анчид -40 хэм хүртэл хүйтэрдэг тэсгим өвлийн хүйтэнд анд гардаг. Ихэвчлэн хэд хэдээрээ нэгдэж, анд гарах бөгөөд морин дэл дээр уул ус гаталж, ойр орчмоо хангалттай сайн ажиглаж болохуйц өндөрлөгт газарт хүрдэг. Ингээд үнэг, туулай зэрэг ангийн байгаа олж хармагц мөрөндөө суулгасан бүргэдийнхээ нүдний хаалтыг авч, сул тавина. Сул тавьсан бүргэд ангаа барьж чадахгүйд хүрвэл дараагийн бүргэдийг хүч хавсруулахаар “илгээдэг” аж.
Бүргэдийн ан хийх чадвар байгалийн ер бусын хүчний нэгэн илэрхийлэл. “Үнэндээ бол бүргэдийг удирдаад байдаггүй. Ан хийлгэхээр сул тавина. Бүргэд ангаа хийнэ. Дараа нь түүнийг хэрхэн мөрөндөө буцааж авчирдаг байж таарах вэ? Үнэхээр л бүгд байгалийн хүчинд захирагдана”.
Бүргэдийг нас бие гүйцээгүй байхад үүрнээс нь авч, тэжээж, ан хийхэд сургадаг. Бие томтойг нь бодолцож ан хийхэд голдуу эмэгчин бүргэдийг сонгодог гэнэ. Нас биед гүйцсэн эмэгчин бүргэд дунджаар 7 кг жинтэй, далавчны урт 230 см болдог байна. Хэдэн жилийн турш тасралтгүй ан хийлгэсэн бүргэдээ эзэн нь хаврын урин цагт нэг л өглөө байгаль дэлхийд нь буцааж тавьдаг. Ингэхдээ уулын оройд бүтэн хонины мах тавьж, олон жил ан гөрөөлөхөд хамт зүтгэсэн бүргэдээ үддэг ёстой гэнэ.
Ашол-Пан охиныг зурагчин залуу нүүрэндээ инээмсэглэл тодруулсан, эелдэг даруу, ичимхий хэмээн тодорхойлжээ. Өнгөрсөн 2000 жилийн түүхэнд зөвхөн эрчүүдийн хийсээр ирсэн бүргэдийн анд ийнхүү балчир охин суралцаж байгаа дүр зураг түүний сонирхлыг ихэд татсан гэнэ.
beck 2014-04-17 203.91.119.154
yamar ch hun,yamar ch undesten bai zugeer l bishr,hoorondoo muudaltsaad bailgui
jkhfdfk 2014-04-17 202.179.11.202
bid iimerhuu humuus shuudee oorsdoo hiij chadahgui bj hunii hiisen zuilig ………
Зочин 2014-04-17 101.116.13.77
Sumnii huuhed genuu! Durak mini aimag sumiin geh gee yum bol sumnii bish sumiin gej bichdeg yum.b** sumnii gevel sumnii gej mongol helend bichdeg yum dunhuu mini
Seifulla 2014-04-17 203.169.52.221
Sain bain uu ene Manai sumnii huuhed bainaa. Uneheer goi uim aa.
bi 2014-04-17 202.21.106.102
burgedchin gj yu bdgiin,mergejil yumu.mongol eh helee aldsan yumnuud ner hurtel ugch chadahgui buruu zuv bicheed l
mundag yumaa 2014-04-17 180.149.97.38
goe yumaa.baigali, ter zoxildolgoo bol unexeer gaixamshig…xun xiij bgaa zuileesee taashaaliig medrex estoi. ene oxiniig xaraxad sxn bna. ineemseglej bgaa ni xurtel…
helgui soyolgui mongol 2014-04-17 92.224.188.189
neeree sonin gargadag huudas gehed burgedchin gej bichij l bdag ichih nuurgui gazaraa ed.
bold 2014-04-17 24.1.190.118
ene zaluuu buun mungu hiijdee huurhii mongol aild ochij burhan irsen met bj bgal Hogiin Europchuud gej, iimerhuu yumnuudiig mongold haana yu hiij yavaag n sudalj bh heregte
wonder 2014-04-17 180.149.97.38
neg talaaraa mongoliig surtalchilj bna shuu dee.yum 2 taltai.neeex shulaad yavsan yum bxgui l bx. ene setguulchdiin mergejliin ontslog shuu dee. xaana sonin yu bna gd l erel xiigd yavj bdg…
Bold 2014-04-17 24.1.190.118
Mongolchuud n shaldan huuhnii zurag survaljlahaas uur yum medehgui shu dee
зочин 2014-04-17 103.26.194.22
Манайхан өөрсдөө энэ гайхамшигтай охиныг сурвалжилж, танилцуулах байсан.Гадныхан шиг өөрийнхөө энгийн,агуу зүйлийг олж харчихдаггүй бид арчаагүй юмаа.
Зочин 2014-04-17 64.235.154.35
АЙШОЛПАН байхлгүйдээ АШОЛ ПАН гэдэг нэр байхгүй
Зочин 2014-04-17 83.44.191.194
kazahuudaa hujaa nar ta nariig udahgui gargana geed baigaa shuu.erthen sonor seremjee deeshluulj baihgui bol uigur shig bolohvii dee.manaihan ch yahav uusaj yavaa duursen ard tumen
Зочин 2014-04-17 202.21.106.169
Аль уржигдар BBC-д гарсан мэдээлэл…
Зочин 2014-04-17 202.131.247.170
Tanaih yamar udaan yum be naadah chine odchigdor siteuudaar yawaad ongorson medee sh de
zzz 2014-04-17 202.70.42.102
Чи хуцалгүй дуугүй унш. Аягүй бол энэ сайтад атаархсан хогийн нэг сайтын жижигхээн мяаа сэтгүүлч байгаа даа чи.
df 2014-04-17 202.170.68.131
uneheer saihan setgegdel torj bna shuu
RAVDAN 2014-04-17 202.179.20.175
B.AXTAANII JANBOTA SANAAND ORLOO…UDAM TASRAAGYI L YUM BAINA…
Зочин 2014-04-17 103.26.194.15
СХД Ар Гүнтэд төмс хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, хүлэмж, газар тариалан, төрөл бүрийн аж ахуйн фермер эрхэлэх боломжтой, эрүүл тэгшхэн, цахилгаан ойрхон, эрүүл агаартай, хотоос 25-30км зайд байрлалтай эрүүл тэгшхэн 5га газар яаралтай маш хямд зарлаа.Утас 99084179