Байгуулагдсан цагаасаа хойш 75 жилийн түүхийг ху­римтлуулсан МУЗН-ийн асуудал газар авсаар бай­на.

Саяхан чуулганаа хийж, ерөнхийлөгчөө сонгох сон­гуулиас улбаалан хамаг хэ­рэг сөхөгдөж буй аж. Тухайлбал тус чуулганаар бол­сон ерөнхийлөгчийн сон­гууль хор, найраан дунд яваг­д­сан бөгөөд МУЗН-ийн ерөнхийлөгч Н.Энхболд, ерөнхий нарийн бичгийн дарга Н.Болормаа нарыг хууль журмыг бус хувийн ашиг сонирхлоо дээгүүрт тавьсан гэж буруушаан идэж уухаа зогсоохгүй нь гэж бухимдах хүмүүс тус нийгэмлэгт цөөнгүй байх болжээ.

Өмнө нь МУЗН-ийн ерөн­хийлөгчөөр Н.Энхболд, дэд ерөнхийлөгчөөр Н.Болормаа, нарийн бичгийн даргаар Р.Самдандовж нар ажиллаж байсан бөгөөд тэд энэ удаа­гийн чуулганаа хийх төсөв мөнгийг төлөөлөгчдөөс ху­раасан бөгөөд нэг хүнээс 100 мянган төгрөг авчээ. Гадаадын олон улсаас авдаг хандив тусламжийн мөнгө хаа­шаа, хэний халаас руу ордог болоод тэд ээлжит чуулганаа ч хийж чадахгүй болтлоо хоосров гэдэг асуу­дал эрхгүй анхаарал татаж буй юм.

Энэхүү чуулганы үеэр тэд Р.Самдандовжийг МУЗН-ийн хүүхдийн зуслангийн газ­раас 8 га-г өөрийн хүү, “Эрдэнэс таван толгой”-н гадаад харил­цааны ажилтан С.Ашидмөнхийн нэр дээр шилжүүлсэн. Мөн Булган айм­гийн УЗХ-ны байрыг 180 саяар зараад байгууллагын дансанд гүйцэд хийгээгүй. Шатахууны үнэ гэх нэрийд­лээр сар бүр олон зуун сая төгрөгийг хувийнхаа дан­санд хийлгэж, 12 тэрбум орчим төгрөгийг хувьдаа ашигласан. МУЗН-ийн эд хөрөнгийг үнэтэй хөөрөг, морь, маланд зориулсан гэх өмч хөрөнгийн зөрчил илэрсэн гэж үзээд ажлаас нь халсан ч яагаад түүнийг хууль хя­налтын байгууллагад шалгуулахгүй, хариуцлага хүлээлгэхгүй, хувьдаа шам­шигдуулсан татвар хандивын хө­рөнгийг төлүүлэхгүйгээр зүгээр л орхив гэдэг нь бас л олны анхаарлын төвд байсаар байна.

Үүнээс харахад МУЗН-ийн өмч хөрөнгийг нэг хүн биш нэлээд хүн ху­ваан идсэн нь тодорхой бө­гөөд хариуцлагыг зөвхөн Р.Самдандовжид үүрүүлсэн мэтээр нийгэмд харуулаад ард иргэдийг хууран мэ­хэлж, ерөн­хийлөгч Н.Энх­болд нь дахин сон­гог­дож, Н.Болор­маа нь ерөнхий на­рийн бич­гийн даргаар томи­лог­дон да­налзаж сууна. Н.Болормаа нь “МУЗН-ийг бо­лон намайг шалгадаг, хариуцлага хүлээлгэдэг бай­гууллага, ард иргэд байхгүй” хэ­мээн цээжээ дэлдэн, хуу­чин ажиллаж байсан ажилч­дыг бүтцийн өөрчлөлт нэ­рээр олноор нь халж “… ми­ний эсрэг ажилласан, та нарт Ардчилсан нам чинь ажил өгнө биз…” хэмээн на­мын үзэл гаргаж, гэмгүй ажилчдаа халж сольсон гэх мэдээлэл ч байна.

Н.Болормаа хатагтайн булхай, олон хууль бус зүйл хийсэн гэдгийг МУЗН-ийн орлогч дарга П.Бямбацэрэн гэж хүн дэлгэж нийтэд зарласан. Тэрбээр дүрэм журмаа зөрчиж чуулганд ямар хүмүүсийг яаж орол­цуулдаг гэдгийг хэлснээр тэдний бүх булхай нь илэрсэн гэхэд болно.

Үүний нотолгоо нь МУЗН-ийн ерөн­хий нарийн бичгийн дарга Н.Болормаа, орлогч дарга Ц.Содномпил, П.Бямба­цэрэн, Хяналтын хорооны дарга С.Банзрагч, Дунд шатны хо­роодын 33 дарга нар чуулганд урил­гаар оролцсон боловч санал өгсөн, Анхан шатны хороодын ги­шүүд хэмээн 13 хүнийг, илэр­хийлэл уншуулна гэх халхавчаар чуулганд 15 хүүхэд, залуусыг хамруулж, тэд ч мөн саналаа өгч бас л дүрмээ зөрчсөн байдаг. Тэдний са­налыг зориудаар авсныг харахад сон­гуульд хэн ямар аргаар ялав гэдэг нь тодорхой харагдаж буй хэрэг гэхэд нэг их дэгсдсэн болохгүй биз. Тэдний булхай хийж ялалт байгуулсныхаа да­раа өөрийнхөө хамаатнуудыг ажилд авч эхэлсэн зарим жи­шээг дурдъя.

МУЗН-ийн хэвлэл мэ­дээллийн албаны даргаар ажиллаж байсан яруу най­рагч Ш.Лхамноржмааг өвч­тэй байхад ажлаас нь хууль бусаар халж Б.Батзаяаг то­милж, Б.Отгонбаатарыг хам­тарч ажиллаж чадаагүй гэх шалт­гаанаар бас л халж, оронд нь Н.Маргадыг хэв­лэлийн ажилтнаар авсан байдаг.

Түүнчлэн Н.Болормаатай хамт ажил­лаж байсан Э.Наран­чимэг гэгчийг Чин­гэлтэй дүүргээс, С.Туяаг На­­лайх дүүргээс сонгогдсон тө­лөөлөгч гэж чуулганд орол­­цуулсан бөгөөд энэ та­лаар дүүргийн ИТХ-ын дарга Д.Бат-Эрдэнэ, На­лайх дүүр­гийн ИТХ-ын дарга А.Ганболд нараас тод­руу­лахад “Бид ийм хүн сон­гоо­гүй, манай төлөөлөгч биш” гэжээ.

Н.Болормаагийн “Өргөө” кино театрын хувьч­лалд оролцож авлига, хээл хахууль авсан, НИТХ-ын дарга байхдаа ноцтой алдаа дутагдал гар­гасан зэ­рэг зөрчлүүд нь өнөөдрийг хүр­тэл хууль хяналтын бай­гууллагад шалгагдаж байгаа билээ.

МУЗН-ийн бас нэг да­варсан дарга бол Замын-Үүдийн Гаалийн газрын даргаар ажиллаж байсан С.Банзрагч юм. Тэрбээр МУЗН-ийн хяналтын хо­роо­ны орон тооны даргаар ажилладаг бөгөөд тусгай эрх ямба эдэлж, тансаг өрөөнд сууж, нийгэмлэгээс өндөр цалин авдаг. Тэр­бээр Н.Болормаатай үгсэж МУЗН-д биднээс өөр эзэн­гүй хэмээн бардамнаж, өөрийнхөө хүссэн бүхнийг хийж суугаа бөгөөд энэ хүнийг маш хурдан шалгах хэрэгтэй гэдгийг олон эх сурвалж хэлж байсан юм.

МУЗН-ийг тойрсон мар­гаан хэл ам үүгээр зогсох­гүй. Болохгүй бүтэх­гүй, идсэн уусан, нам болж талцдаг, хөгзөрсөн гурил будаа, илжирч ялзран элдэв үнэр ханхалсан хуучин хувцас тарааж, өөрсдөө мөн­гөөр тоглож сууна гэх гомдлууд гарсаар л байна. Иймд зохих газруудад нь тус байгууллагыг шалгах цаг нь нэгэнт болжээ гэдгийг сонордуулж байна.