Сэтгэл хөдлөв…  Хүчтэй хөгжмийн нүргэлэх чимээ, гайхалтай бүжгийн дэглэлт, чадварлаг бүжигчдийн уян налархай хөдөлгөөн сэтгэл хөөрлийг эрхгүй сэргээх мэт.  Үзэгчид суудал дээрээ өндөлзөн байлаа.

Монголд анх удаа тавигдсан “Монголын их хатдын туульс” бүжгэн жүжиг бүсгүйчүүдийн уян тансаг байдал, хатдын сэтгэлийн илэрхийлэл, ур ухааныг хөдөлгөөн нэг бүрээрээ илтгэн тунхаглав. Тайз тэр чигтээ давалгаалж, үзэгчид бүхэлдээ даган бүжих мэт.

“Монголын их хатдын туульс” бүжгэн жүжгийн цомнолыг бичсэн Н.Болд, хөгжмийн зохиолч Б.Мөнхболд, Н.Бирваа, найруулагч Д.Баярбаатар, бүжиг дэглээч А.Даваахүү, Х.Хашхүү нар болоод Дуу, бүжгийн эрдмийн чуулгын авьяаслаг бүжигчид Монголын бүжгийн урлагт нэгэн гайхалтай бүтээлийг бэлэг болгон барилаа. Баяр хүргэе, бүжигчдээ.  Та нар жинхэнэ гайхамшгийг харууллаа. Монгол хүний заавал үзэх ёстой жинхэнэ сор бүтээлийг бидэнд барилаа.

Туульс тэр чигтээ эмэгтэй хүний гоо сайхан, сэтгэлийн тэнхээ, тэвчээр, ухааны урыг агуулжээ. Зохиол, ном, кинон дээрээ харж хэвшсэн Монгол хатдын баатарлаг түүхийг бүжгийн цомнол, хөдөлгөөний урнаар харуулна гэдэг нөр их хөдөлмөр, авьяас шаардсан нь мэдээж. Бүсгүй хүний зориг тэвчээрийг илтгэсэн зоримог үйлдлүүд, үр хүүхдээ хүмүүжүүлж байсан мяндсан ухаан, улс гүрнээ удирдаж байсан баатарлаг үйлс, уужуу тэнүүн монгол эмэгтэйн төрх… Энэ бүхэн ямар ч үг, тайлбаргүйгээр өмнө минь өрнөж, уран бүжгийн хэмнэлээр сэтгэлд мэдрэгдэв.

Хатдын түүх болоод ч тэрүү бүжгэн жүжгийн хувцаслалт үзэгчдийн анхаарлыг татаж байлаа. Хувцас бүр өөр өөрийн түүхийг илтгэх аж. Самар хатан Чинбай хатны бүжгийн дэглэлт, хувцаслалт,  найруулга, агуулга гэхэд өөр өөрийн онцлогтой. Чинбай хатны бүжиг ихэд эмэгтэйлэг, хувцаслалт нь уян ягаан бол  Самар хатан маш дайчин, илт эрэмгий. Самар хатны дүрд бүжсэн Гавьяат жүжигчин Ш.Одонтуяа гэхэд л энэ дүрийг сод гэмээр бүтээв. Тэр тайзан дээр бүжгийн хэмнэлдээ уусч, нулимс дуслуулан бүжив. Сэтгэл хөдөлмөөр… Үнэхээр хайрлан, уярмаар байлаа.

“Их хатдын туульс”  жүжиг чамгүй урт хугацаанд буюу гурван цаг гаруй хугацаанд үргэлжилнэ. Бүжгэн жүжгийг амралтын хоёр өдөр /XII.14, 15/ үзэгчдэд нээлттэй толилуулж, өчигдөр /XII.16/ Соёл, спорт, аялал жуулчлалын яаманд хүлээлгэж өгөн, VIP зочдод үзүүлсэн юм. Эл жүжгийг тус яамны санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр олон нийтэд хүргэснийг дурьдах нь зүйтэй биз ээ. Соёлын яам соёл урлагийн салбарт сайхан бэлэг барьжээ. Уран бүтээлчдэд, урлагийн салбарт санхүүгийн хөшүүрэг, салбарын дэмжлэг байвал юуг ч хийж чаддагийг энэхүү бүжгэн жүжгийн уран бүтээлчид, хамтран ажилласан бүх хүмүүс харуулж чадсан гэж үнэлмээр байна.

“Их хатдын туульс” бүтээлд Монголын 700 гаруй жилийн түүхэнд амьдарч байсан агуу хатдын амьдрал, түүх, сургаалиудыг бүжгийн туульс хэлбэрээр илэрхийлсэн бөгөөд Гуа Маралаас эхлээд Алунгоо, Өүлэн үжин, Бөртэ үжин, Сорхугтани, Чимбай, Хотол цагаан гүнж, Самар, Мандухай зэрэг есөн хатны түүхийг онцлон харуулсан юм. Туульсын тайзны ерөнхий зураачаар Ц.Энхтуяа ажилласныг тодотгохын сацуу түүнд баяр хүргэе. Мөн “Монголын их хатдын туульс”-ыг амилуулж, тайзнаа хамгийн мэргэжлийн төвшинд бүжсэн  С.Цэцгээ /Гуа Марал/, Г.Уянга /Алунгоо/, Т.Ариунжаргал /Өэлүн эх/, Т.Мөнхцацрал /Бөртэ/, Э.Номин /Дөргэнэ/, М.Бямбаа /Сорхугтани/, Л.Энхболор /Чинбай/, Ш.Одонтуяа /Самар хатан/, Ж.Мандухай /Мандухай/ нарын гайхамшигтай бүсгүйчүүддээ тусгайлан талархал илэрхийлье. Бүжгийн урлаг ямархан агуу болохыг харуулсан та бүхний авьяас билгийг магтаж байна. 

“Монголын их хатдын туульс”-ыг Монгол хүн бүрт хүргэн, сэтгэлийг нь баясгах болтугай. Монгол бүжгийн гайхамшгийг бишрэг ээ.

Гэрэл зургийг ЭНД дарж сонирхоно уу.

Э.ТЭМЛҮҮН

Гэрэл зургийг Б.БАТМӨНХ