Японы экспорт буурчээ. Үүнээс болж төсвийн алдагдал нь ч нэмэгдэв. Энэ бүгд нь тус улсын эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж байгаа юм. Тийм ч учраас Японы Ерөнхий сайд Шинзо Абэ Азийн орнуудад айлчилж, экспортод гаргах бараа бүтээгдэхүүнийхээ шинэ зах зээлийг эрэлхийлж явна.
Япон бол экспортод түшиглэн эдийн засгаа хөгжүүлсэн орон. Гэвч өнгөрсөн есдүгээр сард Хятадын экспорт буурахтай зэрэгцээд гадаад худалдаа нь түлхүү хөгжсөн бусад орны эдийн засгийн үзүүлэлтүүд ч суларсан байна. Тэр дунд нь Япон багтжээ. Японы төв банк иенийн ханшийг сулруулах бодлого баримталж, их хэмжээний иен хэвлэн гаргах болсон. Иенийн ханш сул байж гэмээнэ Японд үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүний үнэ багасч, олон улсын зах зээл дээр эрэлттэй байх юм.
Гэвч Японы төв банкны бодлого ч үр дүнгээ өгөхгүй байгаа бололтой. Түүнээс гадна иенийн ханш сул байгаа нь Японд инфляци нэмэгдэхэд нөлөөлж байгаа аж. Учир нь тус улс шатахуунаа импортолдог билээ. Шинзо Абэ Японы Ерөнхий сайд болсныхоо дараахан эдийн засгаа өргөжүүлэхэд онцгой анхаарал хандуулах болсноо мэдэгдсэн. Тэрбээр төв банкныхаа тэргүүнийг сольж, Засгийн газар болон төв банкны хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилгоор холбогдох хууль тогтоомжид өөрчлөлт оруулахаар зорьж байв. Эдийн засагчид түүний баримталж буй бодлогыг “Абэномик” хэмээн нэрлэж байсан юм. “Абэномик”-ийн ачаар Японы эдийн засгийн өсөлт энэ оны хоёрдугаар улиралд нэмэгдсэн. Гэвч тус улсын дотоод эрэлт хэт бага байгааг эдийн засагчид анхааруулж байсан юм. Тиймээс гадаад зах зээлээс хамаарч экспортын орлого нь буурсан тухай мэдээлэл цацагдсаны дараахан Японы төв банк дотоод эрэлтээ нэмэгдүүлэхэд анхаарна хэмээн мэдэгдсэн. Нөгөөтэйгүүр эрэлтээс хамаарч инфляциа өсгөх сонирхол ч байгаа аж. Ийнхүү төв банкныхан нь эрвийх дэрвийхээрээ хөдөлж байх зуур Шинзо Абэ хилийн чанад дахь айлчлалуудаа үргэлжлүүлсээр байна. Тэрбээр гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн болоод ердөө 10 сар өнгөрч байгаа ч маш олон оронд айлчилжээ. Харин үүнийг нь Японы экспортыг нэмэгдүүлэх оролдлогынх нь нэгээхэн хэсэг гэж тайлбарлах шинжээчид ч байгаа юм.
Шинзо Абэгийн хувьд хамгийн сүүлд Туркт айлчилсан. Энэ үеэрээ Истанбулаар дамжуулан Ази, Европыг холбосон төмөр замын хоолой барих 10 жилийн хугацаатай төслийг хэрэгжүүлэхээр болсон юм. Японы Засгийн газраас 1.5 тэрбум ам.долларын зээл авсан “Тайсей” компани энэхүү төслийг гардан гүйцэтгэх аж. АНУ, Европоос хэт хамааралтай Япон улсыг Мьянмар, Энэтхэг, зүүн Африктай холбох сонирхолтой байгаагаа ч Шинзо Абэ нуусангүй. Тэрбээр ажлаа хүлээж авснаас хойш 23 оронд айлчилж, бусад улс орны эрх баригчидтай хамтарч 110 удаагийн уулзалтыг зохион байгуулсан тухайгаа ярьсан байна. Мөн “Би улс үндэстнийхээ эрх ашгийн төлөө цаашид олон айлчлал хийх болно” гэсэн юм. Ямартай ч энэ оны нэгдүгээр сараас есдүгээр сар хүртэлх хугацаанд Японы Засгийн газрын байгуулсан бүтээн байгуулалтын төслийн нийт өртөг 5.04 их наяд иен буюу 51 тэрбум ам.доллараар хэмжигдэж байна. Өнгөрсөн оны мөн үед энэ тоо 3.20 их наяд ам.доллар байсан юм.
Японы хүн амын дийлэнх нь хөгширч, тэтгэвэрт гарагсдын тоо өдөр ирэх бүр нэмэгдэж байгаа. Энэ нь эдийн засагт маш том сөрөг үр дагаврыг авчрах нь тодорхой юм. Учир нь төрөөс тэтгэвэр, халамжид зарцуулах хөрөнгө нэмэгдэж, харин ажиллах хүчний тоо багассаар байна гэсэн үг. Тиймээс алс хэтээ бодох юм бол тус улс эдийн засгаа удаан хугацаанд тогтвортой байлгахад одооноос анхаарах нь зүйтэй болж байна. Түүнээс гадна Японы хамгийн том өрсөлдөгчид бол Хятад болон Өмнөд Солонгос. Энэ хоёр орон ч бас экспортоос хараат байдаг. Тиймээс тэднээс өрсөн зах зээлээ тэлэх сонирхол япончуудад байна.
Японы Эдийн засаг, худалдаа, үйлдвэрлэлийн яамнаас бүтээн байгуулалтын салбар дахь Япон, Хятад, Өмнөд Солонгосын экспортыг харьцуулсан судалгаа гаргасан байдаг. Үүнд дурьдсанаар бол 2005 онд дээрх гурван орон эл салбарт тус бүр 20 орчим тэрбум ам.долларыг зарцуулж байв. Тэгвэл 2010 он гэхэд Хятад, Өмнөд Солонгосын Засгийн газраас зарцуулах хөрөнгийн хэмжээ өсч, харин Японых хэвэндээ үлдсэн байна. Энэ байдал цаашид ч үргэлжилсээр байсан юм. Уг нь бүтээн байгуулалт гэдэг бол эдийн засгийн тогтвортой байдлыг бүхэлд нь хангах боломжтой салбар гэж эдийн засагчид үздэг билээ. Гэхдээ Шинзо Абэгийн энэхүү бодлого Японы улстөрчдөд бүгдэд нь таалагдахгүй байгаа юм. Тэдний зарим нь Японы эдийн засаг гадны зах зээлээс хэт хамаардаг байдал нь цаашид улам дэврэх вий хэмээн болгоомжилж байна. Мөн Засгийн газраас иенийн зээл гаргаж, гадаад худалдаанд баталгаа өгч байгаа зэрэг нь маш эрсдэлтэй алхам гэж тайлбарлах хүн ч байгаа аж.
Нөгөөтэйгүүр Өмнөд Солонгосын тал “Японы ийм оролдлого нь хэмжээ хязгаартай” гэж тайлбарлаж байгаа аж. Энэ талаар Өмнөд Солонгосын Засгийн газрын судалгааны төвийн шинжээч Сун Чун Жан ярьсан байна. Түүнээс гадна Японы том корпорациудад өсөн нэмэгдэж буй зах зээл бүхий орнуудад бараа бүтээгдэхүүнээ борлуулах сонирхол төдий л их биш байгаа юм. Тэдний хувьд Мьянмар, Филиппин мэтийн орнууд нь хямд ажиллах хүч ихтэй гэдгээрээ л анхаарал татаж байгаа бололтой. “Самсунг электроникс”-ын гүйцэтгэх захирал асан Рёозо Ёшикава “Японы бизнесмэнүүдийн энэ хандлага өөрчлөгдөхөд их хугацаа хэрэгтэй” гэж дүгнэжээ.
Эх сурвалж: "УЛС ТӨРИЙН ТОЙМ" сонин