Нэг ч шинэ оюутангүй хичээлийн шинэ жилийг угтаж байна гээд төсөөл дөө. Африкийн Либери улсын их, дээд сургуулиуд энэ хичээлийн шинэ жилийг нэг ч шинэ оюутангүй угтсан гэнэ.  Ерөнхий боловсролын сургууль төгсөгчдөөс нь элсэлтийн ерөнхий шал­галтндаа тэнцсэн нэг ч сурагч гараагүй учир тэр шүү дээ. Африкийн буурай хөгжилтэй нэгэн орны боловсролын салбарынхны оюутнууддаа тавих шалгуур нь ийм л байдаг юм байна. Манайхаас бусад улсад энэ бүхнийг нь сайшааж магадгүй л юм. Харин манайд бол “Харамсалтай л байна” гэж хэлэх байх. Улс орныхоо нэр хүндийг цаашлаад их, дээд сургуулиудынхаа санхүүжилтийг боддоггүй. Ямар сонин улс вэ.

Хэрэв Монголд ийм үйл явдал болсон бол сургуулиудын дансанд орох мөнгөний хэмжээ багасч сургуулийн удирдлагууд уурлаад бөөн юм болно. Шинэхэн оюутны дуу цангинахгүй сургууль нэг л хоосон оргиод хуучин оюутнуудад эвгүй санагдах биз. Эцэг, эхчүүдийн хувьд ч ялгаагүй дээ. Хүүхдүүд нь шалгалтдаа бүдэрч гэр бүлийнхээ нэр хүндийг унагаж, айл хотлынхон нь жиг жуг гэлцээд нүүр хийх газаргүй болох биз.

Тиймээс л манай их, дээд сургуулиуд “Элсэлтийн ерөнхий шалгалт өгөөгүй байсан ч хамаагүй. Ерөнхий боловсролын сургуулиа л төгссөн бол оюутан болгоно” гэдэг зарчмыг баримтлах болсоор удаж байна. Эцэг, эхчүүд ч тэднээс ялгарах юмгүй. “Ерөнхий боловсролын сур­гуулиа төгсчихсөн юм чинь хувийн ч хамаагүй их, дээд сургуульд ор” гэдэг бололтой юм. Ямар сайндаа л “Манай энэ ч юм сурахгүй л дээ. Гэхдээ сургуулиас нь олгодог 70 мянган төгрөг нь хаана юм” гэдэг яриа гарсан байна гэх вэ.

Ер нь Либерийн шалгалт­даа бүдэрсэн сурагчид Монголд элсэлтийн ерөн­хий шалгалт өгсөн бол бүг­дээрээ л тэнцэх байсан байх даа.  Шалгалтдаа унасан сурагчид болон эцэг, эхчүүдэд нь Монгол гэж ийм сайхан улс байдаг юм шүү гэдгийг дуулгачих юмсан. Либери улсын боловсролын салбарынхан манайхаас туршлага судал­маар юм даа.