Венесуэл улсын эв нэгдэл, эрх чөлөөний билэг тэмдэг байсан Уго Чавез хорт хавдрын улмаас хорвоогийн мөнх бусыг үзээд багагүй хугацаа өнгөрлөө. Түүний баримталж байсан бодлого, улс төрийн үйл хэргийг одоогийн Ерөнхийлөгч Н.Мадуро үргэлжүүлж буй. Гэхдээ тэрбээр Ерөнхийлөгч болохдоо венесуэлчүүдийг хоёр хувааж, эв нэгдлийг бэхжүүлэх тал дээр учир дутагдалтай гэдгээ баталсан. Өөрөөр хэлбэл, сөрөг хүчнийхэн урьд өмнө нь байгаагүй хүчирхэг болсон. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр иргэдийн тал хувийн дэмжлэгийг авч чадсан.
Гадны хэвлэлээр Венесуэлд улс төрийн нөхцөл байдал ноцтой болж эхэллээ гэсэн мэдээлэл цацах болов. Учир нь энэ сарын эхээр тус улсын парламентын чуулганы үеэр гишүүд нь хоорондоо зодолджээ. Эрх баригч Венесуэлийн социалист нэгдсэн нам болон сөрөг хүчний төлөөлөгчид зодолдсоны улмаас тус улсын Үндэсний ассамблейн хуралдаан тасалдсан талаар тухайн үед орон нутгийн хэвлэлүүд мэдээлж байсан. Хуралдааныг парламентын сувгаар шууд нэвтрүүлж байсан төдийгүй парламентын гишүүн сөрөг хүчний төлөөлөгчид царай нь хөх няц болсон депутат Хулио Борхесын гэрэл зургийг хэвлэлийнхэн хаа сайгүй цацсан билээ. Одоогийн Ерөнхийлөгчийг хүлээн зөвшөөрөөгүй санал өгөх эрхгүй болсон сөрөг хүчний төлөөлөгчид хуралдаан эхэлсний дараа “вувузел” хэмээх үлээвэр үлээснээр зодоон гарах болсон юм.
Энэ мэтчилэн тус улсын парламентын уур амьсгал ширүүсч, эрх баригч нам, сөрөг хүчин нь хоёр өөр хоорондоо эв түнжин тааруу болсон. Ард түмэн ч сөрөг хүчин, эрх баригч намаар хоёр хуваагдан үе, үе жагсагчид мөргөлдөөн гаргах болсон. Дээрх үйл явдалтай холбогдуулан “Тус улсын эв нэгдэл нь Николас Мадуро байж чадах уу” гэсэн эргэлзээг нийгэмд бий болгосон юм. Дөнгөж улс төрийн амьдралд хөл тавиад байсан Н.Мадурогийн одоогийн байдал иргэдийг ч хоёр хувааж буй. Түүнийг дэмжигсэд “Бид түүнд итгэж байна. Уго Чавезийн залгамжлагч түүнийг Венесуэл улсыг авч явна гэдэгт эргэлзэхгүй байна” гэж байгаа бол “Тэр бол Уго Чавезийн нэрээр Ерөнхийлөгч болсон юу ч хийж чадахгүй хиймэл хүн” гэсэн байр суурийг илэрхийлсэн хэсэг ч байна.
Н.Мадуро сөрөг хүчнийг “Гитлерийн залгамжлагч” хэмээн нэрлэсэн удаатай. Тодруулбал, Венесуэлийн Ерөнхийлөгч болоод удаагүй байхдаа сөрөг хүчнийхэн болон түүний эсрэг босож байгаа хүн бүхнийг “Гитлерийн залгамжлагч” гэж хэлсэн нь дэлхий нийтийг гайхшруулаад амжсан. Энэ талаар тэрбээр “Гитлерийн залгамжлагчид Венесуэлийг Кубын эсрэг кампанит ажилд хөтөлж байна. Гитлерийн Германыг еврейчүүдийн эсрэг турхирсныг сануулж байна. Бид үүнийг таслан зогсоож, ард иргэдээ хагаралдуулахгүй байх ёстой” гэжээ.
Венесуэл улс эртнээс Кубатай сайн харилцаатай байсан ард түмэн. Уго Чавезийг амьд сэрүүн байхад ч хоёр улсын харилцаа сайн байсан. Харин удирдагчийг насан өөд болсны дараа сөрөг хүчнийхэн эрхийг авч, Кубын ажилчид, иргэдийг эх орноосоо гаргах нь зөв гэсэн байр суурийг илэрхийлсэн юм. Яг энэ үйлдэл дээр эрх баригчид санал зөрөлдөн, сөрөг хүчнийхэнтэй дахин муудалцах болсон. Тус улсад Кубын 30 мянга орчим эмч мэргэжилтэн ажиллаж тус улсын эмзэг бүлгийнхэнд эмнэлгийн тусламж үзүүлж байгаа билээ. Үүний хариуд венесуэлчүүд өдөр тутам 100 мянга гаруй баррель нефть Кубад нийлүүлдэг. Үүнийг л сөрөг хүчнийхэн эсэргүүцэж, ард түмний амьдралыг дээшлүүлэхийн тулд эрх баригчидтай ам зөрж байгаагаа хэвлэлээр илэрхийлсэн. Дээрх нефтийг Куба улсад өгөхгүй байх бүхий л бололцоог эрх баригчид хаагдуулж байгааг сөрөг хүчнийхэн онцолсон. Энэ шалтгаан нь мөн л тус улсыг хагаралдуулах эхлэл болж байгаа юм.
Ер нь Уго Чавезгүй Венесуэль улсын ирээдүй хаашаа авж буй талаар ажиглагчид янз бүрийн талаас тайлбарлахыг оролдож байна. Латин Америкийн цогтой улстөрч, Венесуэл улсын Ерөнхийлөгч агсан Уго Чавезийн үхэл тус улсын ирээдүйг огцом өөрчлөх талаарх мэдээлэл талийгаачийн бие тааруу байхад ч гарч байсан.
Нефтийн нөөцөөрөө Саудын Арабтай эн тэнцэх бүр илүү ч байх магадлалтай тус улсын ирээдүй их гүрнүүдийн анхааралд Уго Чавезийн үхлийн дараа зүй ёсоор орсон. Бүхэл бүтэн 14 жилийн турш Уго Чавез иргэдийн амьдарлыг хагас гуйланчлалаас дундаж түвшинд хүргэсэн учир ард түмний билэг тэмдэг болсон гэдгийг барууныхан онцолдог. Удирдагчийгаа амьд байхад нефтийн худалдаанаас олсон асар их хөрөнгийг орон сууц, эмнэлэг, сургууль болон өргөн хэрэглээний үнийг тогтворжуулахад зориулдаг байсан. Энэ бүх зүйл Уго Чавезтай холбоотой. Тиймээс л тус улсын улс төрийн нэгдмэл байдал юунаас ч илүү чухал гэдгийг дотоодын хэвлэлүүд нь онцолдог. Гэвч сөрөг хүчнийхэн болон эрх баригчдын гол маргаан улсын эдийн засаг дээр суурилсан хэрүүл болоод буй. Уго Чавезийг амьд байхад А-95 шатахуун нь монгол мөнгөөр бол 900 төгрөгийн үнэтэй байсан. Магадгүй нефтийн асар их нөөцтэй тус улсын ирээдүй эрх баригч, сөрөг хүчнийхний нэгдмэл байдлаас шалтгаалах болов уу гэдгийг хөрш орнуудын улстөрчид анхааруулж байсан удаатай.
Б.БААТАР
Эх сурвалж: "УЛС ТӨРИЙН ТОЙМ" сонин