Хакуход “мэх” бэлдэх вий!

Япончууд нутгаасаа ёкозуна төрүүлэх хүсэлтэй байна. Үүнийг нотлох мэт Мэргэжлийн сумо бөхийн холбооноос озэки Кисеносатог ирэх долдугаар сарын башёд 14 давах, эсвэл түрүүлбэл ёкозуна буюу их аварга цол олгох шийдвэрийг яаран сандран гаргалаа. Харин сумогийн холбооны ерөнхийлөгч Китаноуми Кисэносатог ирэх сарын башёд 13 болон түүнээс дээш давж, түрүүлсэн тохиолдолд ёкозуна цол олгох нь зүйтэй гэдэг саналтай байсан юм. Гэсэн ч Ёкозунагийн зөвлөлийн тэргүүн Хитоши Учияма хурлын үеэр, “12-13 даваа бол ёкозуна цол хүртээхэд хангалттай биш. Би түүнийг уналгүй түрүүлээсэй гэж хүсч байна. Гэхдээ 14 давбал ёкозуна цол олгоход хангалттай гэж үзэж болох юм хэмээжээ. Үүнээс харвал Кисэносато долдугаар сарын башёд түрүүлж чадахгүй ч байсан 14 даваа авбал л арлынхны “амин хүсэл” болсон Ёкозуна цолтон болох ажээ.

Япончууд аваргаа мөрөөдөх нь аргагүй ч биз. Монголын сумочид Наран улсын бөхийн дэвжээг сүүлийн жилүүдэд илүүрхэн эзэгнэж, ир бяраа гайхуулж явна. 1990 оны эхээр Монголын таван залуу Япон улсыг зорьж, сумо хэмээх хүнд хэцүү гэгддэг спортод хөл тавьсан. Тухайн үед Япончууд монгол бөхчүүдийн “ноёрхол” эхэлж байна гэдгийг таагаагүй нь лавтай. 1990 оны эхэн, дунд үед Хавайн арлын бөхчүүд Япончуудын хамгийн хүчтэй өрсөлдөгч байлаа. Нутгийнхаа дэвжээнд Хавайн бөхчүүдэд илүүрхэж байгааг харсан Наран улсынхан сүр хүчтэйгээ биширч, бусад улс орны бөхчүүдийг мөн адил “шиднэ” гэж бодсон биз ээ. Нөгөөтэйгүүр сумо бөхийг дэлхий нийтэд таниулахыг ч зорьсон байж болох юм. Ямар ч байсан л тэд хэзээ нэгэн цагт сумогоо аврахаар, ёкозуна цолтон төрүүлэх гэж ингэж арга ядан сууна гэж зүүдлээүгүй нь лавтай.

Сүүлийн арав гаруй жилийн хугацаанд японоос нэг ч аварга төрсөнгүй. Арван жилийн хугацаанд 60 гаруй башё болсон гээд тооцож үзэх юм бол 50 удаад нь Монголын хоёрхон бөх түрүүлсэн байх жишээтэй. Энэ нь мэдээж Асашёорюү Д.Дагвадорж, Хакухо М.Даваажаргал нар юм. Гэтэл энэ амжилт улам бүр бат бэх болж, их аварга Хакухо М.Даваажаргал мэргэжлийн сумогийн дэвжээн дэх 25 дахь түрүүгээ хүртэж, Асашёорюү их аваргатай амжилтаараа энэ тэнцэн ирсэн энэ өдрүүдэд Мэргэжлийн сумо бөхийн холбоо Кисеносатод чиглэсэн ийм бодлого барьж эхэлсэн нь анхаарал татаж байна.

Учир нь Асашёорюү Д.Дагвадорж аваргыг ид барилдаанч үед нь элдэв хэл аманд оруулсаар дэвжээнээс буулгаж дөнгөсөн сумогийн холбоог монголчууд хардах нь зөв өө. Одоо Хакуход Асашёорюүгийн амжаагүйг гүйцээж, сумогийн түүхэн амжилтыг /Тайхо аваргын тогтоосон 32 түрүү/ тогтоох бүрэн боломж бий. Тиймээс аваргын энэ дайралтад ямар нэгэн байдлаар саад тавих вий гэсэн болгоомжлол Монголын үзэгчдэд төрж эхэлжээ. Сумогийн удирдлагууд цаашид юу сэдээ бол… Арай Хакуход сэм "мэх" бэлдсэн юм биш байгаа.

Японы мэргэжлийн сумогийн түүхэнд сүүлийн 13 жилийн хугацаан дахь башёгийн түрүү бөхчүүдийг танилцуулъя.

Хацу башё

Хару башё

Нацу башё

Нагоя башё

Аки башё

Кюүшю башё

2013

Харумафүжи

Хакухо

2012

Баруто