Гоёл
чимэглэлийн үнэт чулууг янз бүрийн шинж чанараар нь ангилдаг. Yүнд: хатуулаг
шинж чанар, тунгалаг байдал, байгалийн тархац, зах зээлийн үнэ гэх мэт. Сүүлийн
хоёр зуун жилд олон орны чулуу судлаачид гоёл чимэглэлийн чулууг нилээн олон
удаа янз бүрээр ангилж байсан бөгөөд энэ ангилал нь шинэ орд нээх болон зах
зээлийн эрэлт хэрэгцээний чиглэлийг даган өөрчлөгдөж, шинэчлэгдэж ирсэн. Зарим
чулууг үнэт чулууны, заримдаа хагас үнэт чулууны ангилалд байрлуулдаг байв.
«Үнэт чулуу», «Өнгөт чулуу» гэх мэтийн хэллэгллүүдийг ч эрдэмтэд өөр
өөрийнхөөрөө тайлбарлах нь бий.
Монгол улсын
Засгын газрын 1997 оны 245 дугаар тогтоолоор үнэт металл, эрдэнийн чулууны
жагсаалт, ангиллыг багтаажээ. Эрдэнийн чулууг үнэт, хагас үнэт, гоёл
чимэглэлийн, өнгөлгөөний чулуу гэж дөрөв ангилжээ.
Үнэт чулуу
Монгол
нэр , Орос нэр , Англи нэр
1. Доржпалам
, Алмаз , Diamond
2. Маргад
, Изумруд , Emerald
3. Бадмаараг
, Рубин , Ruby
4. Индраанил
, Синий сафир , Sappnire
5. Сувд
, Жемчуг , Pearl
Хагас үнэт чулуу
1. Хувилгаан
эрдэнэ , Александрит , Alexandrit
2. Индраанил
/ улбар шар, Сафир , Sapphire
3. ногоон ,
нил ягаан /
4. Эрдэнийн
гэрэлт чимэд , Балгородны опал , Opal
5.
Демонтоид , Демонтоид
6. Эрдэнийн
шпинель , Балгородны , Opal
7. Гэрэлт
чимэд / цагаан ,гал шаргал /
8. Усан
биндэръяа , Аквамарин , Aguamarine
9. Молор
, Топаз , Topaz
10. Родолит
, Родолит
11. Халтмар
, Турмалин , Tourmaline
12. Хризолит
, Перидот , Peridot
13. Циркон
, Циркон , Zirkon
14. Биндэръяа
/ шар , ногоон , Kunzite
ягаан /
15. Оюу
, Бирюза , Turguoise
16. Нил
эрдэнэ , Аметист , Ametist
17. Анар
, Гранат , Garnet
18. Саран
чулуу , Лунны камень , Moonston
19. Пийсүү
, Хризопраз , Chrysoprase
20. Шаргал
болор , Цитрин , Citrine
Чимэглэлийн чулуу
1. Номин
, Лазурат , Lazurite
2. Ногоон хаш
, Нефрит , Nephrite
3. Ногоолин
, Малахит , Malahit
4. Хув
, Янтарь , Amber
5. Усан болор
, Горны хрустал , Quartz
6. Чароит
, Чароит
7. Шүр
, Коралл , Coral
8. Мана
, Агат , Agate
9. Амазонит
, Амазонит , Amozonite
10. Үүрийн
туяа , Родонит , Rodonit
11. Гематит
, Гематит , Hematit
Өнгөлгөөний чулуу
1. Хас
, Яшма , Jasper
2. Ундрам
, Авантюрин , Aventurine
3. Боржин
, Гарнит , Granit
4. Цагаан
гантиг , Мрамор , Marbee
5. Баргилт
, Агальматолит , Agalmatolite