Европт баян чинээлэг амьдралын төгсгөл ирж байна уу даа

Хуучирсан мэдээ: 2010.05.26-нд нийтлэгдсэн

Европт баян чинээлэг амьдралын төгсгөл ирж байна уу даа

Жилдээ зургаан долоо хоногийн амралт авна. 60 нас хүрээд тэтгэвэртээ гарна. Хүүхэдтэй боллоо гээд хэдэн мянган еврогийн тэтгэмж авна. Эрдэм боловсрол эзэмших их сургуулийн хаалга үүд нээлттэй.
Дэлхийн II дайны дараахан бий болсон “Баян чинээлэг амьдрал”-ын  хэмээн олон нийтэд танил болсон энэ тогтолцоо нь хөгжил цэцэглэлтийн үр дүнг хуваан хүртэх, гарч болзошгүй дайн мөргөлдөөнөөс урьдчилан сэргийлэх утга агуулгатай гарч ирсэн билээ. Тэр үеэс эхлэн орчин үеийн Европ тивийнхэн түүний өгөөмөр ач тусыг хүртэж, мэдэрч эхэлсэн билээ.
Энэ нь АНУ-ын өрөвдөх сэтгэлгүй, хатуу харгис капитализмыг даван туулах нэгэн гарц, сонголт гэж дийлэнх олон европчуудын бодож байсан нэгэн ойлголт байсан бөгөөд одоо Европынхэн өр зээлэнд баригдаж, урьд өмнө хэзээ ч гарч байгаагүй хямралын давалгаанд өртөн ганхаж эхэллээ.
Европ даяар улсын төсвөө ханаж, бууруулж байна. Одоо төрийн байгууллагад ажиллаж буй хүмүүсийн цалингийн цэсийг авч үзэх нь үнэхээрийн сэтгэл эмзэглүүлсэн, хөндүүр асуудлын нэгэн болжээ.
Carnegie Endowment Олон улсын хөтөлбөрийн захирал Ури Дадуш “Одоогийн тогтолцоог хэвээр байлгах нь боломжгүй болж байна” гээд “Одоогийн үүсэн бий болсон хямралыг Европын үйлдвэржилтийн өндөр түвшинд хүрсэн бараг бүх орнууд даван туулах болжээ” гэж  мэдэгдсэн байна.
ХБНГУ энэ сараас төсвөө гурван тэрбум евро буюу гурван тэрбум 750 сая ам.доллараар бууруулах шийдвэр гаргаснаас гадна түүхэндээ анх удаа ажилгүйчүүдэд олгодог байсан тэтгэмжээ хүчингүй болгож, 50 хүртлэх насны ажилгүй болсон хүнд жилийн туршид олгодог байсан сарын цалингийн 60 хувьтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмж олгодог байсныг  болиулахаар шийдвэрлэжээ.
Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung долоо хоногийн сонинд ХБНГУ-ын эдийн засгийн сайд Wolfgang Schaeduble “Бид тэтгэвэр тэтгэмжийн тогтолцоонд өөрчлөлт оруулж, тэтгэвэр тогтоолгосон хэдий ч хүмүүсийг ажил төрөл эрхлэх гэсэн хүсэл эрмэлзлэл ямар байгааг бас судлан тогтоох ёстой болжээ” гэж мэдэгдсэн байна.
Тэтгэвэр тэтгэмжийн асуудалд эргэлзээ төрүүлж буй өнөө үед дэлхийн хоёрдугаар дайны дараа Европ тивд бий болсон нааштай чухал хүчин зүйлүүд өөрийнхөө үнэн дүр төрхөө ийнхүү алдаж эхэлжээ.
Европт ирж буй гадаадын цагаачдын урсгалд ч хориг тавих арга хэмжээ авч чадахаа болиод байна. Европынхон ислам шашинтны гивлүүр хэрэглэхийг эрх чөлөө, тэгш эрхийн нэр барин хориглох төдий аргаа барсан арга хэмжээ авч эхэлсэн байна.
Европын Холбооны бүрэн эрхт төлөөлөгч Хоакин Алмунио “Манай нийгмийн хэв маягийг хамгаалахын тулд бид  аливаа арга хэмжээ авахаас өмнө өөрчлөлт хийх хэрэгтэй байна” гэж ярьжээ.
Энэ сэдэв үнэхээрийн хүнд, түвэгтэй зүйл. Английн засгийн газар тэтгэвэр тогтоолгох эмэгтэйчүүдийн насыг 60 байсныг 65, эрэгтэйчүүд 65 байсныг 66 болгох шийдвэр гаргажээ. Мөн түүнчлэн ажилгүйдлийн үед олгох тэтгэмжийн нөхцөлийг чангатгаж, ажилгүй байх үедээ үнэхээрийн ажил эрэх эрмэлзэл гаргаж байсан эсэхийг тогтоон шийдвэрлэж байхаар болсон байна. Олон хүүхэдтэй гэр бүл болон тэтгэврээ тогтоолгсон хүмүүст олгох тэтгэвэр тэтгэмжид олгох хангамжийг хянан үзэхээр болов.
Францын консерватор засгийн газар тэтгэвэр тогтоолгох насыг сунгах хүсэлтэй байна. Одоогийн мөрдөж буй хууль тогтоомжоор бол олон хүмүүс 60 нас хүрээд авч буй цалингийн 50 хувьтай тэнцэх тэтгэвэр тогтоолгох хуультай байгаа. Мөн үйлчилгээний салбарын ажилтнууд, гурав болон түүнээс дээш хүүхэдтэй гэр бүлийнхэн, цэрэг армийнхан, бусад салбарынхан нэмэлт тэтгэмж тэтгэвэр тогтоолгох боломжтой байгаа юм.
Испанийн социалист Засгийн газар ирэх зургадугаар сараас үйлчилгээний салбарын ажилтнуудын цалинг хоёр жилийн туршид нэмэгдүүлэхгүй байх шийдвэр гаргав. 92 настай цэргийн албан хаагч байсан Федерико Карбонеро “Бид нарт үнэхээрийн хүнд цохилт боллоо” гэж ярьж байна.
Испани улс ард иргэддээ олгож байсан олон төрлийн тэтгэмжээ хасах, танах арга хэмжээ авч эхэлж байна. Шинэ төрсөн хүүхэд болгонд олгодог байсан 2500 евро буюу 3124 долларыг цуцалж, эрэгтэй хүмүүсийн тэтгэвэр тогтоолгох насыг 65 байсныг 67 болгон  өөрчилсөн шийдвэр гаргав.
Дэлхийд үлгэр жишээ болж байсан хойд европийн орнуудад ч асуудал гарчээ. Дани улс хойд Европын орнуудын нэгэн адил иргэд нь хамгийн өндөр татвар төлдөг, хамгийн өндөр нийгмийн тэтгэвэр тэтгэмж авдаг орон гэж тооцогдож ирсэн билээ. Гэтэл энэ оны эхний улиралд ажилгүйдлийн түвшин 7,5 хувьд хүрчээ. Европын бусад орны ажилгүйдлийн дундаж түвшин 9.6 хувьтай байгаатай харьцуулахад бас ч боломжийн үзүүлэлт. Гэтэл Швед, Финлянд улсад ажилгүйдлийн түвшин 8.9 хувь, Норвеги улсад гурван хувийн үзүүлэлттэй байгаа аж. Норвеги улс ч яахав, газрын тосноос олсон орлогын ач буянгаар дэлхийн хамгийн өгөөмөр, тэтгэвэр тэтгэмж олгодог  нэгэн орон хэвээрээ  байгаа юм.
Европын өмнөд хэсгийн орнууд гүн гүнзгий өөрчлөлт хийж чадсангүй. Түүнийхээ төлөө одоо өндөр хэмжээний төлбөр төлөх болоод байна.
Грек улс Европын бусад орнуудын дундаас ард иргэд нь 37 биш 40 жилийн турш  хувь хандив өргөх багц зээлийн авралын тусламж авлаа. Төрийн албан хаагчид нь тэтгэврээ тогтоолгохдоо 3000 евро авдаг байснаа хоёр сарын хэмжээтэй дүйцэх цалингийн хэмжээгээ хасуулан бодуулах болжээ.
Португаль улс ч хажуугаар нь зүгээр өнгөрсөнгүй. Тэтгэмжийн хэмжээнээс 10 хувь илүү цалин олгох ямар ч хамаагүй ажилд орох болоод байна.
Лондоны Эдийн засаг, улс төрийн шинжлэх ухааны Европын Институтын профессор Iainn Begg “Европийн хойд хэсэгт хэрэгжүүлж буй тэтгэвэр тэтгэмжийн арга хэмжээ нь нийгмийн салбарт оруулж буй хөрөнгө оруулалт гэж үзэхэд учир дутагдалтай юм” гэж ярьжээ.
Эх сурвалж: AP Assosiated Press
Бэлтгэсэн Д.Пунцаг

   

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж