Аймаг, сум дүүргийн ИТХ-ыг сонгох сон­гууль өндөрлөж, за­рим аймгийн засаг ноёд томи­лог­доод байгаа билээ. Тэгвэл бид энэ удаа багагүй хэл ам дагуулж, дахин санал хураалт ч чамгүй их байсан нийслэлийн есөн дүүргийн Засаг даргаар хэн гэгч эрхэм тодорсон хийгээд тодрох магадлалтай байгаа талаар чих тавьсан юм. Одоогийн байдлаар Налайх, Сонгинохайрхан дүүргийн ИТХ шийдвэрээ гаргаж, даргаа сон­гоод байна. Гэвч хэл ам тасрахгүй үргэлжлэх шинжтэй. Харин бусад дүүргийн ИТХ өнөөдрөөс хуралдаж эхлэх юм.  

Ардчилсан нам МАН-аас нэр дэвшсэн таван хүнийг шүүхэд өгсөн учир асуудал шүүхийн шийдвэр гартал тодорхойгүй бо­лоод байсан. Гэвч 22 сууд­лыг аваад байгаа МАН-ын тө­лөө­лөгчид өнгөрсөн баасан га­рагт хуралдаж, дүүргийн за­саг даргаар Р.Дагва, ИТХ-ын даргаар Х.Нямбаатар нарыг сонгожээ. Хуралд АН, МАХН-ын төлөөлөгчид оролцоогүй аж. Гэсэн ч 50+1 шаардлагыг хангаж байсан тул хуулийн да­гуу хуралдаж, удирдлагаа сон­госон байна.

Дүүргийн засаг даргаар томи­логдсон Р.Дагва нь санхүүгийн менежер, эрхзүйч мэргэжилтэй, сүүлийн дөрвөн жилд дүүргийн Засаг даргын орлогчийн албыг хашч байсан бөгөөд өмнө нь Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Олон нийттэй харилцах албаны даргаар ажиллаж байжээ. Гэхдээ АН-ын төлөөлөгчид оролцоогүй учир сонгуулийн үр дүн маргаан дагуулах магадлалтай юм.

Налайх дүүрэгт АН, МАН тус бүр 11, МАХН хоёр суудал авсан. Сонгуулийн дараа ИТХ хурлаа хийж АН-аас нэр дэвшүүлсэн Х.Болдбаатарыг дүүргийн За­саг даргаар сонгожээ. МАН-ын 11 гишүүн энэ шийдвэрийг эсэр­гүүцэж, хурлыг хаяж гарсан байна. Гэтэл дараа нь МАН, МАХН-ын хооронд байгуулсан хамтран ажиллах гэрээний дагуу МАН МАХН-ын нэр дэвшигчийг дэмжихээр болж, МАХН н.Минжин гэдэг хүний нэрийг оруулж ирсэн аж. Гэвч АН эхний гаргасан шийдвэр хуулийн дагуу гарсан, МАН завсарлагаа журмын дагуу аваагүй гэсэн байр суурьтай бай­гаа юм байна.

Багануур дүүрэгт АН16, МАН 17 суудал авсан. Олонхи болсон МАН дүүргийн намын хорооны дарга, өнгөрсөн дөрвөн жилд тус дүүргийг толгойлж ирсэн Ц.Сандаг-Очирын нэрийг дэв­шүүлсэн. Гэвч иргэдийн тө­лөө­лөгчдийн хурлын МАН-аас бусад хүчнээс сонгогдсон ги­шүүдийнхээ эрхийг ба­тал­гаажуулаагүй гэсэн хэл ам гараад байгаа. Гэхдээ энэ дүүрэгт СХД, Налайхыг бод­вол байдал арай тодорхой бай­гаа. МАН-аас сонгогдсон ги­шүүд ярилцаад Засаг даргаа ули­раахаар тогтсон гэлцэж бай­на. Ц.Сандаг-Очир 1977 онд Төв аймагт төрсөн. Багш мэргэжилтэй, нийгмийн ухаа­ны магистр. 2001-2002 онд Багануур дүүргийн 4 дүгээр хо­роонд нийгмийн ажилтан, 2002-2004 онд Засаг даргын Тамгын газрын ажилтан, 2005 оноос дүүргийн МАН-ын хорооны дэд дарга, 2008 оноос Багануур дүүргийн Засаг даргаар ажил­лаж байгаа нэгэн аж.   

Хуульч Д.Оросоо Орон нут­­гийн сонгуульд намаа ам­жилт­­тай удирдаж Баянгол дүү­­рэгт ялалт байгуулсан. Тий­­мээс түүнийг дүүргийн За­саг даргын суудалд залрах 99 хувийн магадлалтай гэлцэж бай­на. Тус дүүрэгт Ардчилсан нам 41 суудлын 30-ийг нь авч, үнэм­лэхүй ялалт байгуулсан. Энэ бол үнэлэх гавьяа яалт ч үгүй мөн. Тиймээс энэ дүү­рэгт гайхамшиг болчихгүй л бол Д.Оросоо Засаг даргаар бат­ламжлагдана. Тэрбээр “Эрх зүйн гүүр” хуулийн компанийг удирдан ажиллуулахын зэрэг­цээ Мэргэшсэн Тогтвортой Тө­рийн албаны төлөө” ТББ-ын хууль зүйн асуудал хариуцсан за­хирал, Нийслэлийн өмгөө­лөгч­дийн Зөвлөлийн сургалт, су­дал­гааны хорооны дарга, Мон­гол Улсын Хүний Эр­хийн Үндэсний комисст Үн­дэс­ний зөв­лөх, Монголын Үндэс­ний Олон нийтийн Радио телеви­зийн Орон тооны бус зөвлөлийн ги­шүүн зэрэг сонгуульт алба хаш­даг аж.

АН үнэмлэхүй ялалт бай­гуулсан бас нэг дүүрэг нь Баян­зүрх. УИХ-ын сонгуульд АН тус дүүрэгт тасархай ялалт бай­гуулсан явдал тус дүүрэг орон нутгийн сонгуулиар “цэн­хэртэх” дохио болж өгсөн гэж болно. Тус дүүргийн Засаг дар­гаар Нийслэлийн Засаг даргын ор­логч Үйлдвэрлэл, экологийн асуу­дал хариуцсан орлогч Д.Пү­рэвдаваа тодрох магадлал өндөр байна. 

Хамгийн тааварлашгүй бай­­гаа дүүрэг нь Чингэлтэй. ИТХ-д МАН 22, АН 11, МАХН хоёр төлөөлөлтэй байгаа. Гэхдээ олонх болсон МАН нь дотроо хагаралтай байгаа гэх. Дүүргийн засаг даргаар ажиллаж буй Т.Аюурсайханыг сонгогдох магадлалтай гэж байсан ч Дүүргийн захирагчаар ажиллаж байхдаа “үнэтэй хөшөө барьсан” хэмээн адлагдаж бай­сан Д.Ганболд дахин дарга болохоор санаархсан сурагтай. МАН нэр муутай Д.Ганболдтой УИХ-ын сонгуульд ялагдсаны хариуцлагыг тооцож байгаа ч юм уу, хоёр сарын өмнө огцруулж орхисон. Харин одоо энэ хоёр хүний хэн нь дарга болох нь тодорхойгүй байна.

УИХ-ын ч, орон нутгийн ч сонгуульд МАН-ыг даган цэнгэдэг байсан сүхбаатарчууд энэ удаа итгэлээ улс төрийн өөр хүчинд даатгаад үзье гэж шийдсэн. Олонх болсон АН харин дүүргийн Засаг даргын суудлыг НИТХ-ын төлөөлөгч Д.Бадарсанд итгэж өгөх бололтой. Дүүргийн Ардчилсан намын дэд дарга энэ залуу НИТХ-ын төлөөлөгч юм байна.    

Өнгөрсөн жил Ардчилсан намд итгэл хүлээлгэсэн хан-уулчууд энэ удаа дахиад ард­чилсан намаа сонгосон. ИТХ-ын 35 суудлын 29 нь Ардчилсан намынх болсон. Тийм ч учраас Засаг дарга Ж.Ганхуягийг улирна гэсэн яриа гарсан юм. Гэвч олон хүний мэдэж бай­гаачлан Хан-Уул дүүргийн Ард­чилсан нам дотроо түн­жин муутай. Жил гаруйн өм­нө Ардчилсан нам нь хоёр ху­ваагдчихсан байсан гэдэг. Ж.Ганхуяг, дүүр­гийн Ардчилсан на­мын дарга Б.Ариунболд нар хоёр талд на­маа байгуулдаг гээд салж явсан уч­рыг иргэд одоо ч санаж байгаа байх. Энэ хоёр удал­гүй эвлэрч бай­гаагаа зарласан ч хөшигний цаана юу ч болсон байж мэднэ. Тухайн үед Ардчилсан намын ҮЗХ-ны ротацийн сонгуулиар Чингэлтэй, Хан-Уул, Баянзүрх дүүр­гийн Ардчилсан нам хоёр хуваагдаж, нийслэлийн Ардчилсан нам хүртэл нэг үе хоёр даргатай болж байсан. Тий­мээс сонгууль ойртож бай­гаа үед эвнэгдэлгүй болж ха­раг­дахгүйн тулд тэднийг АН-ын лидерүүд хүчээр эвлэрүүлсэн байж болох талтай.

Багахангай дүүргийн ИТХ-д 17 мандатын 12-ыг МАН ав­сан. МАН-аас сонгогд­сон тө­лөө­­лөгчид хуралдаад дүүр­гийн МАН-ын хорооны дарга С.Эр­дэнэбаярыг дэвшүүлэхээр тогт­сон гэнэ. Тэгэхээр Бага­хан­гайд байдал тодорхой болсон гэ­сэн үг.

Дээр нэр дурьдагдсан эрхмүүд өнөөдрөөс батламжлагдаад эхэл­нэ. Гэвч хууль шүүхтэй хол­боо­той асуудал цаашид багагүй сунж­рах магадлал харагдаж бай­гаа юм.