Цэнхэр, улааны солилцоо

Хуучирсан мэдээ: 2012.11.29-нд нийтлэгдсэн

Цэнхэр, улааны солилцоо

Энэ удаагийн орон нутгийн сонгууль урьд өмнөхтэй харьцуулбал сонин содон зүйл ихтэй болж өнгөрлөө. Шинэ хуулиар явуулсан, өвлийн эхээр хийсэн, УИХ-ын сонгууль шиг ажлын өдрийг амралтын болгосон, цахим үнэмлэхээр санал хураалгасан, автомат машин ашигласан, нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийг бүр зун түрүүлээд хийчихсэн гээд  урьд өмнө явуулж байсан орон нутгийн сонгуулиас тэс өөр орчинд аймаг, сум, дүүргийн ИТХ-ыг бүрдүүлэх сонгуулийг явууллаа. Түүний дүнг сонгууль явуулснаас бүтэн долоо хоногийн дараа албан ёсоор танилцуулснаас үзвэл аймгуудад улс төрийн намуудын өмнөх хүчний харьцаа нэлээд өөрчлөгдсөн, МАН олонх байсан газарт АН ялж, АН-ын “өмчлөлд” байсан аймгуудад МАН дийлэнх болсон дүр зураг харагдаж байгаа юм. Бас цас зуд, отор нүүдлээс шалтгаалж ирц хүрэхгүй болов уу хэмээн эмээж байсан хөдөөгийн сонгогчид харин ч идэвхтэй оролцож аймгуудын сонгууль амжилттай болсон. Харин явдал чирэгдэлгүйгээр, ажил төрөл гэж сандралгүйгээр сонгуульдаж болох байсан нийслэлчүүдийн залхуу хэтэрч төвийн зургаан дүүргийн 140 шахам хэсэгт ирц хүрсэнгүй. Алслагдсан гурван дүүрэг болох Багануур, Багахангай, Налайхад ирц хүрсэн, тэр бүү хэл нийслэлийн төвийн дүүргүүдийн гэр хороолол бүхий хэсгүүдийн дийлэнхэд ирц гүйцсэн байхад орон сууц голлосон хэсгүүдийн сонгогчдын ирц тааруу байсан нь бас нэг “юм” хэлээд байгаа юм.

Улаанууд цэнхэртэв

Орон нутгийн сонгуулийн дүнгээс харахад МАН-ыг байнга сонгож ирсэн уламжлалтай аймгууд АН-д саналаа өгч, харин АН-ыг дэмжиж байсан газрууд сонголтоо эсрэгээр өөрчилжээ. Тухайлбал, хэзээ ч “цэнхэр” сонголт хийж, ардчиллыг дэмжиж үзээгүй Увс аймгийн сонгогчид энэ удаа АН-д түлхүү санал өгөв. Аймгийн ИТХ-ын 41 суудлын 25-ыг АН эзэлжээ. МАН, АН хоёр өгөө аваатай явж ирсэн Баян-Өлгийд АН 32 мандатын 20-ыг эзэлж дийлэнх олонх боллоо. Уг нь ардчиллыг анх эхлүүлэгсдийн эгнээнд явсан ч яагаад ч юм “улаан” сонголтын эзэн болсон Ховд аймагт 41 суудлын 26 нь ардчиллынх болжээ. Сүхбаатар аймаг эрс ардчилагчид болж 33 суудлын 25-ыг АН-д өгч “цэнхэртэв”. Бас дандаа МАН байсан Төв аймгийнхан 41 мандатын 20-ыг АН-д өгч МАН-ыг 18 суудалтай үлдээж МАХН-д үлдсэн гурван мандатыг оноожээ. Орхон аймгийн 31 мандатын 19-ийг АН-д өгч үнэмлэхүй олонх болгов.

УИХ-ын сонгуульд ерөнхийдөө МАН-ыг дэмжиж ирсэн Булганыхан АН-д 17, МАН-д 14 суудал өгч МАХН-д хоёр суудал ногдуулж үндсэндээ баланс бариулав. Уул уурхайн орон болж байгаа Өмнөговь аймгийнхан 33 мандатын 21-ийг ардчилалд оноожээ. Ингэж улаан сонголттой явж ирсэн аймгуудад шинэчлэлийн хамтарсан Засгийн газраа байгуулсан АН-ынхан хөлтэй боллоо.

Цэнхрүүд улаарчээ

Тэгвэл ардчилагчдыг дэмжиж ирсэн аймгуудаас сонголтоо сольсон нь ч байна. Орон нутгаас ардчиллын бэлгэдэл болж ирсэн, ардчилсан хувьсгалын эхний өдрүүдэд өлсгөлөн, тэмцэл өрнүүлж, парламентад ардчилагчид суудалгүй шахам үлдэж байхад Ц.Элбэгдорж, Э.Бат-Үүл, М.Энхсайхан гээд ардчиллын лидерүүдэд саналаа өгч өдийг хүрсэн Хөвсгөл аймгийнхан энэ удаа “улаан” сонголт хийж имижээ эрс өөрчлөв. Хөвсгөл аймгийн ИТХ-ын 41 суудлын 23 нь МАН-ынх болж, 18-ыг АН-д өгчээ.

Ардчилалд элэгтэй Дорнод аймгийнхан 35 суудлынхаа 18-ыг МАН-д өгөв. УИХ-ын 2008 оны сонгуулиар ардчилалд битүү санал өгч байсан өвөрхангайчууд 41 суудлынхаа 24-ийг МАН-д харьяалуулав. Өнгөрсөн зун Нийслэлийн ИТХ-д АН-ыг давуу болгосон нийслэлийнхэн алсын гурван дүүрэг болох Багануур, Багахангай, Налайхад МАН-ыг ялуулжээ.

Ингэж АН-ынхан тулгуур болж байсан зарим аймагтаа засаг баримагцаа “хөл алдав”.

 “Үерхэлдээ үнэнч” сонголт

Хэзээнээсээ “улаан” Говь-Алтай “үерхэлдээ үнэнч” үлдэж, 35 суудлын 21-ийг МАН-д өгчээ. Завханыхан ч ялгаагүй МАН-аа дэмжиж, 41 суудлын 28-ыг улаан өнгөөр будав. Говьсүмбэр 17 мандатынхаа есийг МАН-д өгчээ. МАН-д талтай дундговьчууд 35 суудлын 19-ийг ууган намын төлөөлөлд оноожээ. МАН талд саналаа өгдөг Дархан-Уул аймгийнхан энэ удаа ч өмнөх сонголтоо давтав.

Архангайнхан ардчиллыг дэмждэг сонголтоосоо няцсангүй, 37 мандатын 20 нь ардчилалд очлоо. Баянхонгор аймгийнхан энэ удаа ч ардчилсан сонголт хийж 41 суудлынхаа 25-ыг АН-д өгчээ.

Ийнхүү  хамтарсан Засгийн газрыг тэргүүлж байгаа АН-ынхан 12 аймагт хөлтэй болж, есөн аймгийг МАН-д алджээ. Бас нийслэлийн есөн дүүргийн гуравт нь МАН илүү суудал авлаа. Залхуу сонгогчидтой төвийн зургаан дүүрэгт аль нам ялах, Э.Бат-Үүл баатрын баг дүүрэг, хороондоо “хөлтэй” болох эсэхийг дахин сонгуулиар тодруулна.

Д.ОЮУНЦЭЦЭГ

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж