Монголын Хөрөнгийн бирж олон улсын стандартын “Millennium IT” системийг нэвтрүүлэхтэй зэрэгцэн Кастадион банк, Клиринг банк зэрэг шинэ нэр, томъёо яригдах болсон. Кли­ринг банкны хувьд төлбөр тоо­цооны Т+3 системийг дагаад бай­гуулагдчихсан байгаа. Одоогоор дөр­вөн банк клирингийн үйлчилгээ явуулж байгаа. Үнэт цаасны арилжаа бо­лон хадгалалт нэг дор төвлөрч байсныг салгаж байгаа хэрэг. Өөрөөр хэлбэл, “ҮЦТТТХТ” ХХК өнгөрсөн хугацаанд Хөрөнгийн биржид арил­жигдаж байгаа хувьцааны бүртгэл, тоо, төлбөр тооцоо зэргийг нэгтгэн хариуцдаг байсан. Харин одоо үнэт цаасны бүртгэл болон төлбөр тооцоо гэсэн хоёр үйл ажиллагаа тусдаа явагдахаар болж буй билээ. Түүнчлэн хөрөнгө оруулагч дансандаа мөн­гөө урьдчилан байршуулаад, байр­шуул­сан мөнгөндөө багтааж арил­жаанд оролцдог байсныг Т+3 буюу арилжаа хийсэнээс хойш гурав хо­ногийн дотор төлбөрөө хийх сис­темд оруулсан. Энэ нь олон улсын стандарт гэж Монголын Хөрөнгийн биржийнхэн хэлж буй.

Харин Кастадион банк хэзээ бай­гуулагдах нь төдийлөн тодорхойгүй хэвээр байна. Санхүүгийн зохицуулах  хорооноос Кастадион банкны журмын төслийг боловсруулж дууссан байгаа. Тун удахгүй тус байгууллагын зөв­лөлийн хурлаар оруулснаар батлах аж. Гэхдээ УИХ-д өргөн баригдаад байгаа Үнэт цаасны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл бат­лагдахыг хүлээж байгаа юм байна. Харин Үнэт цаасны тухай хууль хэзээ УИХ дээр хэлэлцэж эхлэх нь тодорхойгүй байгаа билээ. Юутай ч намрын чуулганаар хэлэлцэх асууд­лын дараалалд багтсан. Өмнө нь хэд хэдэн удаа энэ дараалалд орсон байсан ч батлагдахгүй, бүр хэлэлцэх ч үгүй байсаар өдийг хүрч байгаа юм. Магадгүй Үнэт цаасны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг батлахгүй байх улс төрийн сонирхол байсныг ч үгүйсгэхгүй юм. Юутай ч Монголын Хөрөнгийн биржийн төгс шинэчлэлийн нэг хэсэг Кастадион банк болох учиртай. Гэтэл энэ талаар төр засаг төдийлөн анхаарахгүй байгаа бололтой.

Ингэхэд Кастадион банк гэж юу вэ. Товчхондоо Монголын Хөрөнгийн зах зээлд оролцох гэсэн гадаадынхны хүслийг биелүүлэх үүрэгтэй. Хөрөнгө оруулагчид заавал Монголд ирж цаг алдалгүйгээр МХБ-д бүртгэлтэй компаниудын хувьцааг худалдан авах, хөрөнгө оруулалт хийх боломжийг Кастадион банк нээж өгөх юм. Мон­голчууд бас гадаадын Хөрөнгийн биржүүдээс хувьцаа худалдан авч, хөрөнгө оруулалт хийх, ногдол ашиг хүртэхийн тулд энэ банкаар үйлч­лүүлэх ёстой. Өөрөөр хэлбэл, Кастадион банк хөрөнгө оруулагчийн мөнгө, хувьцаа, бондыг найдвартай хадгалах, хүлээн авах, шилжүүлэх, үнэт цаас худалдан авсан мөнгийг шилжүүлэх, ногдол ашиг бусад орлогыг хүлээн авах байршуулах, шилжүүлэх гэх мэт цогц үйлчилгээ үзүүлнэ. Түүнчлэн зах зээлийн мэдээллийг хөрөнгө оруулагчдад тү­гээх, гүйлгээний тайлан гаргах, үнэт цаас гаргахтай холбоотой мэдээллийг орчуулах, зохицуулагч байгууллагад хүргэх гэх мэт үйлчилгээ үзүүлэх аж.

Сүүлийн үед гадаадын хөрөнгө оруулагчид Монголыг маш их со­нирхох болсон. Монгол хөгжихийн тулд гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татаж, урин дуудах нь дамжиггүй. Монголын Хөрөнгийн бирж ч бас хөрөнгө оруулалтын чуулган гэх мэт үйл ажиллагаа зохион байгуулж буй. Харамсалтай нь Кастадион банк байхгүй бол гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хөрөнгийн зах зээлээр дамжуулан татах талаар бодоод ч хэрэггүй. Тийм ч учраас Кастадион банк хүлээлт үүсгэсэн хэвээр бай­на. Нөгөөтэйгүүр дүрэм, журам бат­лагдлаа гээд Кастадион банкинд ажиллах чадвартай, үйлчилгээ үзүү­лэх мэргэжилтэн байна уу гэх асуудал бас бий. Манай томоохон банкууд Кастадион банкны үйлчилгээ үзүүлэх талаар аль хэдийнэ судлаад эхэлжээ. Түрүүчээсээ “Голомт” банкныхан энэ талаар дэлгэрэнгүй судалгаа хийж, Санхүүгийн зохицуулах хорооноос зөв­шөөрлөө авахаар хөөцөлдөж байгаа гэнэ. Банкны шугамаар бус охин компани байгуулж байж, хөрөнгийн зах зээлд оролцох боломжтой. Хө­рөнгийн зах зээлд банкны салбар орж ирэхийг брокер, дилерийн компаниуд нэг үе хүчтэй эсэргүүцэж байсан. Гэхдээ цаашид Кастадион болон Клиринг банкны үйлчилгээг банкууд л авч явах бололтой.