Ta бүхэндээ Мэргэжлийн Зөвлөгөө Өгөгч мэргэжилтэй хүний хувьд энэ сэдвээр товчхон ч гэсэн зөвлье гэж бодлоо.

1. Мэргэжлийг хэдэн наснаас ч эхэлж сонгож болно. Сургууль төгсөх үедээ л сонгоно гэдэг бол буруу. Бид өдөр бүр л телевиз, радио, интэрнэт, ном гээд л олон олон мэргэжлийн хүмүүсийг хардаг шүү дээ. Тийм их боломж байхад яагаад энэ талаар бодож болохгүй гэж. Хойш бүү тавь.

2. Нэгээс илүү мэргэжил сонго. Жишээлбэл хамгийн их дуртай болмоор байгаа мэргэжил чинь юу вэ? Тэгээд тэрний дараа нь ямар мэргэжил байна? Ингэж нэгээс илүү мэргэжил бэлдэнээ гэдэг маань та сэтгэл дундуур хоцрохгүй байна гэсэн үг. Яагаад гэхээр та мэргэжлээ сонголоо гэхэд нэг мэргэжил болохгүй бол нөгөөх мэргэжлээ сонгочих боломжтой учраас.

3. Мэргэжлээ сонгохдоо өөрөө шийд. Зарим хүүхдүүд найз нөхөдтэйгөө адилхан мэргэжил сонгодог. Энэ нь магадгүй тэд найз нөхдөөсөө холдмооргүй ч юмуу, эсвэл бусдыг дуурайж тэдэнтэй адил болох сонирхлын улмаас байдаг. Тэгэхээр өөрөөсөө сайн асуу, тэр найз нөхөдтэйгөө сургууль төгсөөд холбоо харилцаатай байх олон боломж бий. Тэгээд ч амьдрал дээр найз нартайгаа дандаа хамт байна гэж байхгүй.

4. Эцэг, эх, ах дүүсээ сонсож болно, гэхдээ чиний өөрийн чинь амьдрал гэдгээ санаарай. Алсын бодолтой сонголт хийх хэрэгтэй. Зарим хүүхдүүд эцэг эхийнхээ сонгосон сургуульд орж мөнгө болон цагаа бардаг. Дургүй бол эртхэн хэлээд тэрийгээ хамт шийдсэн нь дээр.

5. Мэргэжлээ сонгохдоо өөрөө өөрөөсөө янз бүрийн асуулт асуу. Телевизээр гарч байгаа кино үзээд Мөрдөн Байцаагч болмоор байлаа гэж бодьё. Тэр мэргэжлийн юу нь таалагдав? Дүрэмт хувцас өмсөөд, машин тэрэг хурдан бариад, гэмт хэрэгтнийг илэрүүлэх нь сайхан байж болох юум. Тэгвэл нас барсан хүний бие цогцос, цустай, нулимстай зууралдах үе гарна. Тэр үед яах вэ? гэх зэрэг асуултуудыг санахад илүүдэхгүй.

6. Өөрийгөө сайн мэд. Хүнтэй ажиллах дуртай юу? эсвэл компьютр дээр ганцаараа өдөржингөө суухад хамаагүй юү? Гадуур дотуур явдаг ажил зүгээр үү? эсвэл нэг доороо суурин байх ажил зүгээр үү?

7. Тэр өөрийн чинь сонирхож байгаа ажлыг хийдэг хүнтэй яриад үз. Байхгүй тийм хүн танихгүй гэж бодвол ах дүүс, аав ээжээсээ асуу. Тэр хүмүүсээс тэд нар яаж энэ ажилдаа орсон талаар асуу судал. Бас энэ ажлын юу нь сайхан муухайг мэд.

8. Ямар мэргэжилтэй болохоо сонгосон бол одоо яаж тийм мэргэжилтэй болох вэ? Аль сургууль энэ мэргэжлээр сургадаг вэ? Тэр сургуулийг олоод оюутан, багш нараас нь асууж болно. Тэр сургууль интэрнэтэд мэдээлэл бичсэн байна уу? Сургуулийнх нь элсэлтийн шаардлага юу байна?

9. Сургуулиа сонгоод, ямар шалгалт, ямар дүн шаардлагатайг мэдсэн бол өөрийнхөө хичээлүүдийг бодож үз. Чи тэр бүгдийг хангахаар сайн сурч байна уу? Аль хичээл дээр юун дээр анхаарах вэ? Энэ талаар юу хиймээр байна? Багштайгаа ярих уу? Давтлага хэрэгтэй юү?

10. Өөрийгөө тэр мэргэжлээрээ ажиллаж амьдарч байгаагаар төсөөл. Би чадна, чадах бүхнээ хийнэ гэж өөртөө амлаад зүтгэ. Чи өөрөө л чадна гэж бодвол чадна, яагаад гэхээр чиний амьдрал, ажил бүгд чамаас л шалтгаална.