Аймгийн Алдарт уяач С.Шинэбаатартай ярилцлаа.

-Таны хээр үрээ төрийн наадамд айрагдсан амжилтаа Хангайн бүсийн наадамд бататгалаа. Энэ жил Алдарт одтой байна шүү?

– АХ-ын  91 жилийн ойн баяр наадам сайхан болж өнгөрлөө. Миний Одон хээр төрийнхөө наадамд, үргэлжлүүлээд Хангайн бүсийн даншигт айрагдлаа. Говийн бүсийн “Их мандал-2012” уралдаанд унаган хээр морь маань аман хүзүүнд хурдалсан гээд сайхан наадлаа. Сэтгэл их өндөр байна. Одоогоос хоёр жилийн өмнө Ардын хувьсгалын 89 жилийн ойн наадамд анх удаа улсын наадмын өндөр довд Одон хээрээ түрүүлгэж байлаа. Үүнээс хойш олон сайхан амжилт гаргасан даа.

– Төрийн наадмын хишиг хүртэнэ гэдэгтээ хэр их итгэлтэй байв? Хэдэн насны адуутай ирсэн бэ?

– Улсын наадам өөрөө том дэвжээ. Тийм болохоор эндээс ахин дахин айраг түрүү хүртэнэ гэдэг ховор тохиох аз болов уу гэж боддог юм. Битүүхэн эмээж байсан ч морь уясан уяач бүр л айраг түрүүг битүүхэн горьдож хадгаа бэлддэгийн адилаар өвөртлөөд гарсан. Одон хээрээ эрлийз болохоор нь улсад аваад ирсэн юм. Энэ удаа улсынхаа наадамд хоёр гурван бага насны адуутай ирсэн. Бүгд дээгүүр давхилаа. Бүсүүдэд ч ялгаагүй сайхан наадлаа. 

– Таныг сумандаа уяачид болон хурдан морины алдрын танхим нээж байгаа гэж сонссон. Энэ тухай сонирхуулаач?

– Тиймээ. Би Луус сумын уяачдын холбооны тэргүүний албатай. Энэ жил сумынхаа наадамтай давхцуулаад алдрын танхимын нээлтээ хийнэ. Манай нутгийнхан “морины амьд архив” хэмээн ярьдаг Баатар ахтайгаа хамтраад алдрын танхимаа тохижуулсан. Баатар гуай аль нутгийн морь хэдэн онд айраг түрүү хүртэж байсныг нэр ус, зүсээр нь хэлдэг лут хүн дээ. Аймагтаа төдийгүй улсын хэмжээнд ийм танхим ховор байх шүү.  Энд бас нэг сонин дуулгахад би аймгийн Алдарт цолны мялаалга болгож сумынхаа наадмын азарга, дааганы түрүүг эрлийз үрээгээр байлна. Адууныхаа удам угшлыг сайжруулахаар ажиллаж байгаа залуу уяачдынхаа ажилд өөрийн хувь нэмрийг оруулахыг хүссэн юм. Үнэндээ хөдөөний малчид уяачид маань тэр бүр үнэтэй адуу аваад цус сэлбээд байж чадахгүй юм. Тэгэхээр машин мотоциклийн оронд ганц нэг азарган үрээгээр байлбал тэр хавьдаа цус сэлбэчих юм болов уу гэж боддог юм.

– Энэ танхим Луус сумын уяачид, хурдан морьдын амжилтын танхим байх нь ээ?
 
– Хуучин Өмнөговь, Дундговь хоёр хамт байсан. Тиймээс ганц Луус сумаар тогтохгүй 1930 оноос хойш амжилттай сайхан уралдаж байгаа говийн бүх уяачийн намтар түүх, хурдан мориных нь угшил гарвал, амжилтыг багтаахыг зорьж байгаа. Мөн манай сумын уяач, хурдан хүлгэдийн талаар ч гэсэн байлгүй яахав. Манай Луус хурдтай нутаг юм шүү дээ.

– Та бол удам дагасан уяач. Хурдан морины уяа сойлго тааруулах хүүгээрээ уяач аав нь бахархаж байгаа байх даа?  

– Тийм шүү. Аав маань биднээр бахархалгүй яахав. Миний аав олон жил адуу мал уясан, хээр голцуу адуутай хүн бий. Санаа дагаад тэгдэг юмуу миний хээр адуунууд илүү хурдан байх шиг санагдаад байдаг юм. Одоо аавын маань нас өндөр болоод морь уяхаа больсоон. Зурагтаар хараад л  суудаг юм. Мэдээж яаж зүгээр байх уу утсаар зөвлөгөө өгнө, бид авна. Буянтай аавынхаа өнөөг хүртэл цуглуулсан хурдан буянгаар л бид хийморь өөдөө явна даа. Бас миний бага дүү Элбэгзаяа адуугаа маллаж өсгөх гол ажлыг нугалдаг хүн байдаг юм.

-Баярлалаа. Уясан болгон тань хурдлах болтугай.