Монгол Улс сул мөнгө хаяхаар баяжчихсан уу?

Хуучирсан мэдээ: 2012.08.24-нд нийтлэгдсэн

Монгол Улс сул мөнгө хаяхаар баяжчихсан уу?

Бүхэл бүтэн улс орон байтугай захын тэтгэврийн хөгшин ч зүгээр хүү төлөөд өрөнд унахаар зээл авахгүй нь тодорхой.  Харин Монгол Улсын Хөгжлийн банкны хувьд хүү гэдэг тийм ч аймаар асуудал биш бололтой, өдөрт 98 мянган ам.долларын хүүг төлсөн шигээ зүгээр сууж байна. Өнгөрсөн онд Монгол Улсын Засгийн газрын нэрээр олон улсын хөрөнгийн зах зээлээс мөнгө босгох эрхтэй болсон Хөгжлийн банкны гол зорилго бол хөгжлийг хөшүүрэгдэх. УИХ-аас ч ийм зорилготойгоор уг банкийг байгуулах зөвшөөрлийг Засгийн газарт олгосон юм. Харамсалтай нь, буруу хөл дээрээ боссон хүн шиг байгуулагдсан цагаасаа л үйл ажиллагаа нь доголдолтой, үйлс нь хазайчихсан уг банк өнөөдөр Монгол Улсад хэрэгтэй гэсэн томоохон төслийг санхүүжүүлээгүй хэвээр байгаа юм. Засгийн газрын төлөвлөгөө, байгуулсан гол чиглэлээр бол Хөгжлийн банк Монгол Улсын дэд бүтцийг сайжруулах, төмөр болон авто зам шинээр тавих, Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолборыг барих ажлыг санхүүжүүлэх ёстой байлаа. Тиймээс өнгөрсөн хавар буюу гуравдугаар сарын 18-нд олон улсын хөрөнгийн зах зээлээс 600 сая ам.долларыг босгосноо Хөгжлийн банкны удирдлагууд сүр дуулиантайхан мэдэгдсэнээс хойш ичээндээ орсон мэт нам гүмхэн болжээ. Өнөөдөр ч ТУЗ-ын дарга нь албан тушаалаасаа татгалзаж, тэргүүн дэд захирал нь ажлаа хүлээлгэж өгсөн Хөгжлийн банк морь унасан толгойгүй хүн шиг хэвээр.

Хөгжлийн банк нь Монгол Улсын Засгийн газрын үнэт цаасыг ING, “Deutsche”, HSBC зэрэг олон улсын хөрөнгө оруулалтын банкинд таван жилийн хугацаатай, жилийн 5.75 хувийн хүүтэй арилжиж, зээлжих зэрэглэл нь өссөнөө гайхуулж байсан өдрөөс хойш тоолбол даруй таван сар өнгөрч, энэ хугацаанд улсыг хөгжилд хэрэгтэй нь биш юм аа гэхэд эдийн засгийн үр ашигтай хэд хэдэн төслийг санхүүжүүлэх боломжтой байлаа. Харамсалтай нь, сүр болж байж шалгаруулан, Хөгжлийн банкаа удирдуулах эрхийг гарт нь атгуулсан Өмнөд Солонгосын баг нь гараа ч хөдөлгөсөнгүй өндөр цалин сул авсан шигээ сууж байгааг юу гэхэв. Үнэндээ Монгол Улс бусдад зүгээр мөнгө төлөөд байх тийм баян болчихсон гэж үү. Зээлсэн мөнгөө буцаагаад гадаадынханд өндөр хүү болгож төлж байхаар иргэддээ тараачихсан нь ингэхэд дээр биш үү. 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийг санхүүжүүлж, хаданд гараад байгаа байрны үнийг шалд нь эс юм аа гэхэд шилд нь буулгаж, орох орон оочих аяганы мөрөөсөл болсон хэдэн зуун мянган өрхөд боломж олгосон бол магадгүй хэн нэгэнд сул мөнгө хаяж байснаас илүү дээр хувилбар болох байсан ч байх.

Хөгжлийн банк өдөрт 98 мянган ам.долларын хүү төлдөг гэвэл түүнийг 30 хоногоор үржүүлэхэд сардаа хоёр сая, 940 мянган ам.доллар, төгрөгт хөрвүүлбэл сард бараг дөрвөн тэрбум төгрөгийг ING, “Deutsche”, HSBC зэрэг олон улсын банкинд зүгээр л өгчихөж байна. Харамсалтай нь, зээлсэн мөнгөө хөдөлгөсөн ч юмгүй эргүүлээд зээлийн хүүдээ өгсөөр. Адгийн тэнэг  зээлээр авсан мөнгөө авдартаа хадгалаад буцаагаад хүү болгоод дуусгахгүй байсан биз. Сарын хоёр сая, 940 мянган ам.долларыг  өнгөрсөн таван сар төлсөн гэвэл 14 сая гаруй ам.долларыг зүгээр л хаячихсан хэрэг шүү дээ.

Энэ мөнгөөр юу хийж болох вэ. Авто зам тавьж, сургууль цэцэрлэг барьж, орон сууцны төслийг санхүүжлэх , газрын тосны үйлдвэр барих гээд хэрэвзээ ажил хийж, улс орноо хөгжүүлэхийг хүссэн л бол уг мөнгийг юунд ч зарцуулж болох байлаа. Гэтэл туршлагатай, мэдлэгтэй гээд байсан Өмнөд Солонгосын Хөгжлийн банкнаас томилогдон ажиллаж байгаа баг эмзэг эдийн засагтай Монгол орны хөгжлийг хөшүүрэгдэх талаар олигтойхон ажил хийж чадахгүй суугааг юу гэхэв. Ингэхэд эдний хэрэг Монголд байгаа ч юм уу даа, бүү мэд. Чухамхүү яагаад Өмнөд Солонгосын Хөгжлийн банкийг сонгосон шалтгаанаа тухай үед Төрийн өмчийн хорооны даргаар ажиллаж байсан, өдгөө Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн болчихоод байгаа Д.Сугар тухайн үед “БНСУ-ын Хөгжлийн банк нь дайнд сүйдэж дэлхийн хамгийн ядуу буурай оронд тооцогдож байсан Солонгос улсыг хагас зуун жил хүрэхгүй хугацаанд дэлхийд тэргүүлэх эдийн засагтай орнуудын хэмжээнд хүргэхэд чухал үүргийг гүйцэтгэсэн” гэж тайлбарлаж байсан билээ. Харин тэд эдийн засгийн өсөлтөөрөө дэлхийг шагшруулаад авсан Монгол Улсыг хөгжүүлэхийн төлөө ямар бодлого, чиглэл баримталж ажиллаж байгаа нь тодорхойгүй, хэвлэлийнхнээс хол зайгаа барьсан нэг л нууцлагдмал улс байх юм.

Монгол Улсын Хөгжлийн банк нийтдээ 26 томоохон төслийг хэрэгжүүлэхээр амлалт авсан. Төмөр замын салбарт гэхэд нийтдээ таван тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй байгаа бол Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолбор барихад 8,2 тэрбум ам.долларын санхүүжилт хийх шаардлагатай байгаа гэнэ. Мөн Тавантолгой, Оюутолгойн ордыг цахилгаан, эрчим хүчээр хангах эрчим хүчний эх үүсвэр барихад 3,2 тэрбум ам.доллар, “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд 18,2 их наяд төгрөг гээд тоочвол Хөгжлийн банк нэг өдрийг ч зүгээр өнгөрөөлгүй, нэг мөнгийг ч зүгээр хаялгүй ажилламаар байх юм. Аль эсвэл Монгол Улс Султан хаан шиг сул мөнгө цацах хэмжээний баян болчихсон хэрэг үү.

Ж.НЯМСҮРЭН

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж