Нийслэлд газар олголтын асуудал замбараагаа алдсан. Айлын цонх таглаад байшин барьчихна, хүүхдийн тоглоомын талбайг булаана гээд тоочвол дуусахгүй биз. Байдал ийм учир нийслэлийн Иргэний танхимын ээлжит хэлэлцүүлгээр газар олголтын асуудлыг хөндлөө. Анхны хэлэлцүүлгээр замын түгжрэлийн асуудлыг хөндөж байсан. Энэ удаа “Нийслэлийн газар олголт, хот байгуулалт, барилгажилтад гарч буй зөрчлийг арилгах зарим арга хэмжээний тухай” сэдвээр ярилцаж, иргэдийн гомдол саналыг хүлээж авлаа. Хэлэл­цүүлэгт Нийслэлийн барилга хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газрын дарга Э.Хүрэлбаатар “Хот байгуулалтын өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудал цаашдын зорилт”-ын талаар мэдээлэл өгсөн. Харин Нийс­лэлийн Газрын албаны дарга М.Буяндэлгэр “Нийслэлийн газрын харилцаа, газар зохион байгуулалтын өнөөгийн байдал”-ын тухай, НИТХ-ын төлөөлөгч, ажлын хэсгийн ахлагч С.Очирбат “Нийслэлийн газар олголт, хот байгуулалт, барилгажилтад гарч байгаа зөрчлийг арилгах зарим арга хэмжээний санал” гэсэн сэдвээр хэлэлцүүлэг өрнүүлсэн юм. Тус хэлэлцүүлэгт НИТХ-ын дарга Д.Баттулга, Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл, холбогдох албан тушаалтнууд болон иргэдийн төлөөлөл оролцсон.

Япон Улсын нийт хүн амын нэг хувь нь Токио хотод,  Оросуудын 23 хувь нь Москва хотдоо амьдардаг. Харин манай улсын 46 хувь нь нийслэлдээ амьдардаг бөгөөд тэр дундаа хотын иргэдийн 94 хувь нь төвийн зургаан дүүрэгтээ ажиллаж амьдарч буй юм. Иймд хэт төвлөрөлт бий болж, хууль бус газар олголт иргэдийг зовоох болсон. Өнгөрсөн зургадугаар сард л гэхэд 5384 орон сууц баригджээ. Энэ мэтчилэн хүрээгээ тэлсээр хотын төв нягтарч, шамбааралдан амьдарцгааж байна. Түүнчлэн нийслэлд 44 барилга нурахад бэлэн байгаа гэсэн дүгнэлтийг МХЕГ-аас  гаргасан аж. Гэтэл эдгээр барилгын талаар хоёрынх нь асуудал  шийдвэрлэгдэж, бусад нь хэзээ мөдгүй нурах дөхөөд байгаа аж. Өчигдрийн хэлэлцүүлэг газрын асуудлыг хөндсөн болоод ч тэр үү уур бухимдлаа барьж дийлэхгүй, уцаарлан явах иргэд цөөнгүй ирсэн байлаа. Учир нь газрын асуудал хүн бүрийн толгойны өвчин болсон гэхэд хилсдэхгүй. Ямар ч газрыг хахууль өгөөд хурдан гэгч нь авчихдаг нэгэн байхад, ганц газрын төлөө амь насаа ч зориулсан хүн байдаг. Нэг ёсондоо замбараагүй газар олголтоос болж монголчууд газрын дайн зарласан гэхэд болно. Түүнийгээ дагаад үнэ нь ч тэнгэрт хадсан. Шинэ Засаг дарга томилогдонгуутаа л газрын асуудлыг барьж авсан нь учиртай биз. Энэ сарын 1-нээс нийслэлд газар олголт зогссон. НИТХ-ын энэ шийдвэр олон хүнийг бухимдуулаад байгаа ч, хотыг дахин төлөвлөхөд чухал үүрэг гүйцэтгэх биз ээ.

Уг хэлэлцүүлэгт нийслэлийн 60 гаруй иргэн оролцсон юм. Тэд өөрсдийн асуудлаа Засаг даргадаа илтгэхээс гадна, бухимдлаа ч илэрхийлэхийг хүсчээ. Тэдний нэг нь Баянзүрх дүүргийн иргэн Н.Алимаа. Тэрбээр “Газар олголтоос болж амьдралаараа хохирсон. Газрыг наймаалцаж байгаа хүмүүстэй тооцоо хиймээр байна. Нийтийн эзэмшлийн талбайг булааж байгаа хүмүүстэй би их тэмцсэн. Уулын аманд байгаа хүмүүс дандаа баячууд байгаа. Энэ хүмүүсээс өндөр татвар авч улсын орлого болгох хэрэгтэй. Мөн барилгын компаниудыг цэгцлэх цаг болсон. “Магнай трейд” гэх мэт компаниуд дандаа авлига өгч, хотын төвд барилга барьдаг. Тиймээс хотын төвийн барилгыг аль компани барьсан талаар судалгаа гаргах хэрэгтэй. Тухайлбал, манайх төмөр замын сургуулийн урд байдаг. Тэнд хүүхдийн тоглоомын талбай, цэцэрлэгт хүрээлэн байсныг нь нураасан. Үүний зэрэгцээ нийтийн эзэмшлийн талбайг улсын эзэмшилд авах хэрэгтэй. Түүнчлэн хувийн сонирхлын үүднээс нэг давхрыг  байдал газар авсан. Энэ бүхнийг шийдэх цаг ирсэн” хэмээн бухимдангуй хэлж байлаа. Мөн газрын асуудлаас болж зарцуулсан их хэмжээний мөнгөө хэнээр төлүүлэх вэ гэдэг асуултыг ч Э.Бат-Үүл даргад тавьж байлаа.

Дээрх иргэний нэгэн адил бухимдсан хүмүүс  олон байсан. Ганц газар авах гэж 10 жил болж байгаа нэгэн байхад нийтийн эзэмшлийн зам талбайгаа хамгаалахаар хамтаараа ирсэн хүмүүс ч байсан юм. Иргэд “Улаан шороогоор барилга барьдаг байдлыг болих хэрэгтэй. Амархан нурж унаад байна. Зориулалтын элс, хайргаар барих нь чухал” гэсэн үнэтэй зөвлөмжийг ч дамжуулсан. Түүнчлэн эмнэлгүүдийн газрыг булааж авахаа болихыг ч сануулсан. Тухайлбал ЭХЭМҮТ-ийн газраас маш олон байгууллага хумсалж, өөрсдийн мэдэлд авчээ. Тус эмнэлэгт ажиллаж байсан хоёр эмч хэлэлцүүлэгт оролцож энэ асуудлыг цэгцэлж өгөхийг хүсч байсан юм.

НИТХ-ын дарга Д.Баттулгын хэлснээр хотыг бодлоготой хөгжүүлэхийн тулд хамгийн түрүүнд газрын асуудлыг цэгцтэй байлгах ёстой аж. Түүнчлэн тэрбээр “Хэн нэгэн эрх дархтай хүний төлөө биш иргэдийн эрх ашгийн төлөө байна” гэдгээ ч хэлсэн. Энэ сарын 1-нээс эхлээд нийслэлийн болоод улсын хөрөнгө оруулалттай бусад барилгын ажлыг эхлүүлэхийг түр зогсоосон. Энэ нь газрын асуудлыг шийдвэрлэхэд тодорхой нөлөө үзүүлэх аж. Тухайлбал, НЗДТГ-аас газрын асуудлыг шийдвэрлэх гурван арга замыг олсон байна. Үүнд,

-Хотын төвийн 1300 га газарт газар олгохыг зогсоох. Энэ нь байнга маргаан дагуулж байдаг, иргэдийн бухимдлыг барсан газар аж. Нийслэлийн барилгажсан хэсэг болох  хэвтээ тэнхлэгийн дагуу I хорооллоос Цайз зах,  босоо тэнхлэгээр XIX хорооллоос 32-ын тойрог хүртэл зам талбайд шинээр нэг ч барилга байшин бариулахгүй байхаар тогтоосон бөгөөд, энэ хэсэг дотор нэг ч газар олголт явагдахгүй.

-Хууль зөрчсөн арав орчим асуудал байдаг аж. Тухайлбал, оршин суугчдын санал аваагүй, барилгын норм стандарт зөрчсөн, төв зам руугаа барилгаа шахаад барьсан гэх мэт  зөрчилтэй газрууд бий. Эдгээр асуудлыг цэгцэлж, газар олголтыг зогсоох гэнэ.

-Түүнчлэн 2030 оны хот төлөвлөлтийг УИХ-аар батлагдтал нийслэлд газар олголтыг зогсооно.

Дээрх гурван аргыг хэрэгжүүлснээр газрын асуудал тодорхой хэмжээнд цэгцрэх аж. Тиймээс иргэд “Хаана газар олгох бол, хууль бус газар олгочих вий” гэж санаа зовохгүйгээр орчноо тохижуулах ажлыг л хийх үлдэж буй юм. Түүнчлэн өөрийн оршин суугаа хорооныхоо газар олголтыг хамтран шийдвэрлэх ч боломжтой гэнэ. Учир нь оршин суугчдын зөвшөөрөлгүйгээр ямар ч газрыг олгохгүй. Хэлэлцүүлгийн үеэр нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл энэ бүхнийг амлахын зэрэгцээ “Хууль бус газар олголт, иргэдийн эрх ашиг зөрчигдөж байгаа байдалтай ямагт тэмцэх болно” гэдгээ ч амлана билээ. Түүнчлэн нэг сонирхолтой амлалт өгсөн нь бүх тушаал шийдвэрийг нийтэд 24 цагийн дотор хүргэхгүй бол хүчингүй гэж тооцох юм байна. Иргэд тухайн тушаалыг 24 цагийн дотор сонсож, мэдээгүй бол биелүүлэхгүй ч байж болох нь.