Сонгууль ч дуусч, наадам ч болдгоороо боллоо. Улс төрийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүлээлтийн горимд  шилжчихээд байсан Монголын эдийн засагт наадмын хөөрөлтэй зэрэгцсэн хямралын шинж тэмдэгүүд үзэгдэж эхэллээ. Хүчээр дарж, нууж, хааж байсан  болохоос биш эдийн засагт илэрч буй энэхүү хямралын шинж тэм­дэгүүд үнэндээ шинэ үзэгдэл биш юм. Эдийн засгийн “ханиал­га” халуун зунаар  гэ­нэт тэсэрч, өнгөрсөн оны сүүл­­чээр 17 хувийн өсөлттэй гар­сан хийгээд экспортын ор­логоосоо иргэн бүртээ сар бү­хэн мөнгө тарааж баярхаж бай­сан Монголын эдийн засаг жил ч хүрэхгүйн хугацаанд эрс доройтов. Төрийн данс улай­сан, гадаад өр нэмэгдсэн, инфляци өссөн, барилгын салбарынхан мөнгөний гачаалд орсон, уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулалт буурсан гэх таагүй мэдээллүүд ар араасаа хөвөрсөөр.          

Үндэсний статистикийн газ­рынхны наадмын өмнөхөн  танилцуулсан 2012 оны эхний зургаан сарын эдийн засгийн үзүүлэлтүүдээс харахад инф­ляци 14.7 хувьд хүрч, Монгол­банкнаас инфляцийг 10 хувьд барина гэсэн зорилт “будаа” болов. Инфляци ийм өндөр гарах болсны буруутан нь махны үнэ бөгөөд үүнээс болоод инфяци оны эхнээс 9,7 хувь өссөн байна. Чухамдаа тоолбол гарын таван хуруунд ч хүрэхгүй бараа бүтээгдэхүүний үнэ Монголын эдийн засагт голлон нөлөөлдөг. Зэс, нүүрс, нефть тэгээд мах. 40 сая гаруй толгой малтай, хоёр сая гаруйхан хүн амтай Монгол Улсын эдийн засаг өнөөдрийг хүртэл  махны үнэд дарлуулсаар л яваа. Дотоодын зах зээлд махны үнэ сараас сард өсөхийн хэрээр бусад бараа бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдэх үндсэн шалтгаан болсоор уджээ.  Сүүлийн нэг сарын дотор Монгол Улс ихээхэн хэмжээний бэлэн мөнгө тараасан нь мах­ны үнийг хөөсрүүлж, эдийн за­сагт инфляцийн дарам­тыг нэмэг­дүүлчихсэн. Стастистикийн мэ­дээнээс харахад гүйлгээнд бай­гаа бэлэн мөнгө өнгөрсөн зургадугаар сарын эцэст 891.5 тэрбум төгрөг болж, өмнөх сарынхаас 108.6 тэрбум төгрөг буюу 13.9 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 252.7 тэрбум төгрөг буюу 39.6 хувиар өссөн байна. Засгийн газар цалин хөлсийг нэмэгдүүлж, нийт иргэдэд их хэмжээний бэлэн мөнгө тарааж, хөрөнгийн зардлуудыг нэмэгдүүлж байгаа нь эрэлтийн дарамтад нөлөөлж буйг Дэл­хийн банкнаас удаа дараа сануул­сан. Хэт хурдан давхиж буй мориныхоо амыг татахыг тэд Монгол Улсын Засгийн га­зарт анхааруулсан боловч ха­рам­салтай нь манайхан нэг чихээрээ ч сонсохыг хүсээгүй. Бус­дын зөвлөгөөг сонсоогүйн балгаар саяхан л сан хөмрөг нь халиад байгаа мэт аашлаад байсан Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого ба тусламжийн нийт хэмжээ 2012 оны эхний хагас жилд 2355.3 тэрбум төгрөг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 2930.1 тэрбум төг­рөг болж, улсын нэгдсэн төс­вийн тэнцвэржүүлсэн тэн­цэл 574.8 тэрбум төгрөгийн ал­дагдалтай гарсан байна. Нэг гараараа бэлэн мөнгө тарааж, нөгөө гараараа инфляци үйлд­вэрлэсэн Засгийн газрын бу­руу бодлогоос болоод зардлын өсөлт нь орлогын өсөлтөөсөө давж, төсвийн алдагдал хагас жил хүрэхгүйн хугацаанд 574 тэр­бумд хүрчээ.  Иргэн бүрт сар бүхэн өгсөн 21 мянган төгрөг, хөгшид болоод хөгжлийн бэрх­шээлтэй иргэдэд тараасан 670 мянган төгрөгийн эх үүс­вэрийг олохын тулд бүрэн эрх нь удахгүй дуусгавар бо­лох С.Батболдын танхим хойд хормойгоо авч урд хор­мой­гоо нөхөх бодлогыг хэрэг­жүүл­сээр ирсэн. Тэрхүү уран­хай хойд хормойг нь хэр­хэн яаж нөхөх вэ гэдэг ха­туу бодлогыг бодохын тулд ши­нээр байгуулагдах Засгийн га­зар тархиа сайн ажиллуулах шаардлагатай болох нь. Төс­вийн орлого нь зарлагынхаа хурдыг гүйцэж чадахгүй байгаа нь гадаад худалдааны татвар төдийлөн өсөөгүй, уул уурхайн компаниудаас орох онцгой албан татвар, нөөц ашигласны татвар, ноогдол ашиг буурсантай холбоотой  юм. Ялангуяа, хөрөнгийн зардлын огцом өсөлт нь эдийн засгийн шингээх чадварыг сулруулж, үүнээс нь болоод үнэ огцом өсч буйг ч эдийн засагчид анхааруулж байгаа.  Цаашлаад Хөгжлийн банкны гадаад хөрөнгийн зах зээлд тавьсан өр ойрын хугацаанд төсвийн байдалд дарамт үзүүлэх магадлалтай байгааг ч, “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн  хувьцааг авахгүй сая төгрөгөө бэлнээр авна гэсэн иргэдийн хүсэлтийг барагдуулна гэвэл төсвийн эх үүсвэрт учрах дарамт улам л нэмэгдэх бололтой. Ядахад,Засгийн газар энэ долдугаар сараас “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааг авахгүй гэсэн иргэдэд мөнгийг нь өгч эхэлнэ гэдэг зар тараачихсан шүү дээ. Экспортын орлогын дийлэнхийг бүрдүүлдэг нүүрсний хэмжээ өнгөрсөн жилийн өсөлтөөс бараг өсөөгүй, зэсийн экспортийн өсөлт сүүлийн үед төдийлөн ахиц гараагүй гэдгийг уул уурхайн салбарынхан анхааруулсан. Ялангуяа Монголын хамгийн том худалдан авагч, гадаад зах зээл нь болох Хятадын эдийн засгийн өсөлт саармагжсан нь Монголын хэт хурдтай давхиж байсан эдийн засгийн өсөлтөд сөргөөр нөлөөлнө гэдгийг олон улсын мэргэжилтнүүд Монголд анхааруулсаар л байгаа шүү дээ. Түүнчлэн санхүүгийн нөлөөнд өртөж болох анхаарахгүй байж болохгүй өөр нэг суваг бол өнгөрсөн жилээс эхлэн хэт халалтын шинж тэмдэгтэй байгаа банкны салбар юм. Эдийн засгийн өсөлт огцом буурах эсвэл макро эдийн засгийн тогтворгүй байдал гүнзгийрэх нөхцөлд банкуудын хөрвөх чадвар болон хөрөнгийн чанарын хувьд эмзэг байдалд оруулах магадлал өндөр байдгийг ч банкирууд дурддаг.

Банкны систем дэх эмзэг байдлыг хязгаарлах, засгийн газрын зардлыг жолоодлоготой болгох, төсвийн гадуурхи санхүүжилтийг багасгах болон Хөгжлийн банкны  зээлийг Төсвийн тогтвортой байдлын  тухай хуулийн хүрээнд олгох гээд ямар ч байсан хуучин Засгийн газрын алдааг давтахгүй дотоодын сөрөг үзэгдлүүдийг тогтворжуулах, дэлхийн эдийн засгийн эрсдлийг даван туулах хариуцлагатай их ачаа шинэ Засгийн газрын нуруун дээр тохогдох нь дамжиггүй биз ээ.