Хонь, үхрийн нэг кило махны үнэ 10 мянган төгрөгт хүрлээ. “Тэнд арай хямдхан, энд арай үнэтэй байдаг” гэж ийш тийшээ гүйлдэх ч хэрэггүй боллоо. Аль ч зах дээр ийм л ханштай байна. Мах зардаг авгай нарын хэлж байгаагаар бол Монголын мал цаасан дээр л 40 саяд хүрсэн болохоос үнэндээ бол барагдаад дуусч байгаа болохоор мах ховор болсон гэх юм. Яамныхан бо­лохоор үүнээс огт өөр зүйл ярина. “Ченжүүд л махны үнийг хөөрөгдөж байгаа гол буруутан юм байна. Худлаа гэвэл энийг хар.” гээд газар, хэлтсээрээ нийлж энэ хаваржин хийсэн гэх хэдэн боть судалгаагаа өөдөөс сарвайна.    

Монголчууд бол махчин хүмүүс. Малаа “нухаж” идээд л аль ч цаг үед амьдарч байсан улс. Гэтэл одоо махсахын зов­лонд унаж байна. Ялангуяа хо­тынхон. Хорин мянган төг­рөгөөр хонины гурван хавирга л авч байна шүү дээ.Мөнгөгүй хүн бол ойлгомжтой. Хоттой хониноосоо шилээд идэх хувь тавилангаас татгалзсан учраас бид ингэж чангалуулахаас өөрийг хийж чадах биш. Яалтай ч билээ. Уг нь нэг хэсэг “Зовох цагт нөхрийн чанар танигддаг” гэж ирээд л малчид руу хараа бэлчээсэн. Зуд турханд хэцүү­дэхэд нь тэдэнд нэмнээ, уут, лаа, шүдэнзээс авахуулаад гар сунгадаг байсныхаа хариуг нэх­сэн хэрэг. Их ч горьдсон. Нэг нь ч наашаа хараагүй. Гэтэл малчид бол хотын биднээсээ илүү тооцоотой, зах зээлд аль эрт орсон юм билээ. Тиймээс бид тэднийг дэмий “хүлээсэн” болж таарч байгаа юм. Бусдын төлөө амьдардаг нийгэм биш, ардчилсан ний­гэм рүү шилжсэн гэдгийг нэг нь ч яриагүй. Мал­чид махаа хямдхан өгөх үүрэг­гүй, бидэнд ч ийм эрх үүсээгүй нь үнэн. Гэхдээ сэтгэл байвал махны хомсдолыг арилгаж болно. Долоо хоногт нэг аймаг “Намрын ногоон өдрүүд” гэ­дэг шиг махны өргөтгөсөн худалдааг хотод зохион бай­гуулахад л махны хомсдол, чен­жүүдийн үнийн хөөрөгдөл арилж болохоор байгаа юм. Яг өдийд ийм аргаар ний­лүүлэх махыг өвөл нь бэлт­гүү­лэх хэрэгтэй. За, тэгээд ший­дэгдэхгүй бол одоо нэг ки­ло нь 3500 төгрөгийн үнэтэй бай­гаа ч хүн тоож харахгүй бай­гаа тахианы махыг л өр­гө­нөөр хэрэглэхээс өөр сон­голтгүй. Гэхдээ манайхан та­хиа­ны махыг голно, тэгсэн хэр­нээ махсаж үхлээ гэдэг ха­чин улс шүү дээ. Уг нь бол та­хианы махны хэрэглээг өс­гөхөд л хонь, үхрийн махны үнэ шалдаа бууж таарна. Зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн зарчим хэвээрээ л бол ингэх учиртай.