“Хачирхалтай” гэж тодорхойлж болох туршилт шинжлэх ухааны түүхэнд олон. Хүн төрөлхтний амьдрал, байгаль орчин, дэлхий ертөнцийг судлахад түлхэц болсон туршилтуудаас хамгийн жигтэй, зарим тохиолдолд хэнд ч ашиг тусаа өгөөгүй, магадгүй шинжлэх ухааны шинэ салбарын суурь болсон, олон жилийн өмнө эхлээд